PANDEMİ SÜRECİ: SERAMİK SANATINA YANSIMALARI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2021, Sayı: 13, 50 - 68, 28.08.2021

Firdevs Müjde Gökbel

Öz

Sanatçılar her dönemde şüphesiz yaşadıkları toplumdan ve toplumsal olaylardan etkilenmişlerdir. Sanat tarihi incelendiğinde pek çok sanatçının eserinde söz konusu olguların esin kaynağı teşkil ettiği dikkat çekmektedir. İklimsel felaketler, ekonomik sıkıntılar, inanç ve düşünce sistemindeki farklılıklar nedeniyle meydana gelen çatışmalar gibi birçok toplumsal olay, sanatın hemen her alanında yankı bulmuştur. Tüm Dünya’yı etkisi altına alan ve kendisi ile mücadelenin halen devam ettiği korona virüsü, sanatçılar tarafından farklı malzemelerle ele alınmıştır. Söz konusu araştırmada sanat tarihinde salgın hastalıkların yarattığı etkilerin genel olarak değerlendirilmesi ve Kovid-19 virüsünün neden olduğu Pandemi sürecinin özellikle seramik eserlerde nasıl karşılık bulduğunun incelenmesi amaçlanmıştır. İlgili araştırma, etkileri uzun yıllar sürecek olan pandeminin sanatsal alanda meydana getirdiği farklı pratiklerin ve yaklaşımların değerlendirilmesi bakımından önem arz etmektedir. Adı geçen virüsün sanat alanındaki en belirgin etkisi şüphesiz eser sergileme biçimlerinde ortaya çıkan yeni yaklaşımlardır. Bununla birlikte sanatçı ve izleyicinin arasına giren mesafe, sanal mecrada kapanmaya çalışılmaktadır. Araştırma kapsamında sanat tarihinde salgın hastalıkların sanatçıların eserlerine nasıl yansıdığı, toplumları nasıl etkilediği, benzer şekilde Kovid-19 adlı virüsün neden olduğu Pandeminin özellikle seramik sanatındaki yansımaları ulusal ve uluslararası sanatçıların eserleri üzerinden incelenmiştir. Yapılan incelemelerde özellikle içinde bulunduğumuz zor süreçte birçok olgunun sanal mecra üzerinden ifade bulduğu görülmüştür. Dijital platformların sıklıkla tercih edilir hale geldiği ve sergileme pratiklerinin değişim içine girdiği gözlemlenmiştir. Eser ile izleyici arasındaki sanal köprü ile birtakım olumsuzlukların bertaraf edilmesi hedeflense de fiziki gerçekliğin ortadan kalkarak eserin izleyen üzerindeki etkisinin istenildiği derecede gerçekleşememesi durumu da göz ardı edilemez boyuttadır. Öte yandan pandemi ile birlikte birçok sanatçının eserinde ilgili süreçte daha belirgin hale gelen yaşam ve ölüm olgularının sıklıkla ele alındığı, bazı sanatçıların ise pandeminin simgesi haline gelen maske, eldiven, virüs vb. ögeleri metaforik olarak yapıtlarında kullandığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Epidemi, Pandemi, Kovid-19, Sanat Tarihi, Seramik Sanatı.

Kaynakça

• Referans1 Aşkın, R. Bozkurt, Y. Zeybek, Z. (2019). Covid-19 pandemisi: psikolojik etkileri ve terapötik müdahaleler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (37), Covid-19 Sosyal Bilimler Özel Sayısı, Bahar (Özel Ek), 304-318.
• Referans2 Başar, T. Ç. (2021). Pandeminin gölgesinde sanat-sanatçı-izleyici. Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 25, 51-67.
• Referans3 Başbuğ, Z. (2020). Salgınların resim sanatına yansıması ve Nedim Günsür’ün “kızamık” isimli eseri üzerine, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9 (4), 2286-2299.
• Referans4 Budak, F. Korkmaz, Ş. (2020). Covid-19 pandemi sürecine yönelik genel bir değerlendirme: Türkiye örneği, Sosyal Araştırmalar ve Yönetim Dergisi (SAYOD), (1), 62-79.
• Referans5 Düz, N. (2010). Çevrenin sanatçı yaratıcılığına etkileri ve sanat eğitimi, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi (19), Ocak-Şubat-Mart, 1-15.
• Referans6 Ece, Ö. (2020). Pandemi sırasında ve sonrasında kültür-sanat, TRT Akademi, Kültürel Çalışmalar, Cilt 05, Sayı 10, 882-887.
• Referans7 Hotar, N. Omay, R. E. Bayrak, S. Kuruüzüm, Z. Ünal, B. (2020) Pandeminin toplumsal yansımaları. İzmir İktisat Dergisi, 35 (2), 211-220.
• Referans8 Parıldar, H. (2020). Tarihte bulaşıcı hastalık salgınları, Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi, 30 (Ek sayı), 19-26.
• Referans9 Pesen, B. Özçelik, K. M. (2021). Geçmişten günümüze bazı salgın hastalıkların toplum üzerindeki etkisi, ZfWT, Zeitschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, Vol 13, No.1, 227-248.
• Referans10 Röportaj: Buket Acartürk ile (15.03.2021).
• Referans11 Tanrıverdi, Y. (2019) İç gözü” tekrar yoluyla dışa vuran sanatçı Ursula Commendeur, 5. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi (11-14 Temmuz 2019 / Bandırma) (UBAK), Bildiri Tam Metin Kitabı, 101-111.
• Referans12 URL 1: https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66494/pandemi.html
• Referans13 URL 2: https://tr.wikipedia.org/wiki/Pandemi#Etimoloji
• Referans14 URL 3: https://www.tdk.gov.tr/icerik/basindan/dilimize-bulasanlar/
• Referans15 URL 4: https://www.milliyet.com.tr/kultur-sanat/salgin-zamanlarindan-kalan-tablolar-6174143
• Referans16 URL 5: https://www.milliyet.com.tr/kultur-sanat/salgin-zamanlarindan-kalan-tablolar-6174143
• Referans17 URL 6: https://www.milliyet.com.tr/kultur-sanat/salgin-zamanlarindan-kalan-tablolar-6174143
• Referans18 URL 7: https://sergi.sillesanat.com/SSEDD_Uncertain_Times_and_Beyond#2021-61
• Referans19 URL 8: http://baksi.org/sergi/
• Referans20 URL9:https://www.medyayazar.com/kultur-sanat/seramik-sanatcisi-acarturk-saglik-emekcilerini-selamladi-h8434.html?fbclid=IwAR2ZxDuqef-NSvG7bBZdU6twThl5zxGj3EvfVcCtrmPxAHQHJsL-i0m7GFE
• Referans21 URL 10: https://www.ttb.org.tr/kan_ter.php
• Referans22 URL 11:https://www.aa.com.tr/tr/yasam/kovid-19a-sanatla-dikkati-cekmek-icin-porselenden-maske-yapiyor/2146497
• Referans23 URL 12: https://www.5280.com/2020/12/art-of-the-moment-pandemic-inspired-pottery/
• Referans24 URL 13: http://xaviermonsalvatje.com/en/proyecto-covid-19/
• Referans25 URL14:https://www.theguardian.com/artanddesign/2021/mar/07/a-virus-shaped-vase-anyone-why-covid-is-a-muse-for-todays-artists
• Referans26 URL 15:https://www.umw.edu/news/2020/05/05/visualizing-a-virus-alums-art-captures-emotions-of-a-pandemic/
• Referans27 Yabalak, H. (2020). Sanatçının esin kaynağı olarak salgın hastalık ve hastalığın resim sanatına yansıması, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0 (Salgın Hastalıklar Özel Sayısı), 493-538.