DİJİTAL ÇAĞDA SANAT VE SANATÇI: HA:AR ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2023, Sayı: 20, 62 - 75, 31.12.2023

Nurcan Pınar Eke Nazende Yücel

Öz

İçinde yaşadığımız çağ; teknolojideki gelişmelerle beraber dijital sanatın ve dijital sanatçıların giderek daha fazla ön plana çıktığı bir dönemdir. Her ne kadar sanat ve teknoloji tarihin her aşamasında etkileşim içinde olsa da bugün dijital alanda gözlenen yenilik ve imkânlarla, etkileşimin yayılım hızı kadar popülaritesi de artırmıştır. Sanat, yeni bir form kazanmış ve yeni tekniklerle uygulanmaya başlanmıştır. Özellikle sanat ve yeni medya arasında verimli bir birliktelik ortaya çıkmıştır. Yeni medya sanatı ve/ya dijital sanat olarak anılan bu yapı, sanatın deneyimlenme biçimlerini olduğu kadar üretim biçimlerini de dönüştürmüştür. Sanatın geldiği nokta, sanatçılar arasındaki kolektivite kültürünü pekiştirerek ortak üretimleri daha değerli hale getirmiştir. Söz konusu bu çerçeveden yola çıkarak, çalışma kapsamında önce, sanat ve teknoloji arasındaki ilişki kısaca aktarılmış, dijital sanat olgusu ele alınmış; daha sonra ise kökleri Türkiye’de olan ancak ünü dünyaya yayılan dijital sanatçı bir çift, ha:ar ikilisi ve sanatı mercek altına alınmıştır. Heykeltıraş Hande Şekerciler ile yeni medya sanatçısı Arda Yalkın’dan oluşan ha:ar ikilisi; birlikteliklerinin çıkış noktası, sanat anlayışları, üretim süreçleri gibi konularla tanıtılmaya çalışılmıştır. İkilinin eserleri ve felsefesi üzerinden dijital sanatın dünü, bugünü ve geleceği hem araştırma kapsamında yapılan röportaja dayanarak hem de medyada yer alan diğer röportajlarından faydalanılarak tartışılmıştır. Araştırma metodu, kavramsal çerçevede geleneksel literatür taramasına dayalı bir betimlemeye, analizde ise röportaj tekniği ile elde edilen bilgilerin betimsel analiz tekniği vasıtasıyla tartışılıp yorumlanmasına dayalıdır. Bulgular, ha:ar’ın uzunca bir süre adından söz ettireceğini, ayrıca sanatın anlam ve içeriğinin dönemin gereksinimleri ve olanakları çerçevesinde evrildiğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Dijital sanat, dijital sanatçı, ha:ar, yeni medya sanatı, teknoloji.

Destekleyen Kurum

YOK

Proje Numarası

YOK

Teşekkür

Bu makalenin temel verilerini sağlayan röportaj için ha:ar'a teşekkürlerimizle...

Art and Artist in Digital Era: An Analysis on ha:ar

Öz

The age we live in; is a period in which digital art and digital artists come to the fore more and more with the developments in technology. Although art and technology interact at every stage of history; today, the popularity of this interaction has increased as well as the spread rate, with the innovations and opportunities observed in the digital field. Art gained a new form and started to be applied with new techniques. In particular, a fruitful association has emerged between art and new media. This structure, known as new media art and/or digital art, has transformed the forms of production as well as the way of experiencing art. The point that art has reached has made joint productions more valuable by reinforcing the culture of collectivity among artists. Starting from this frame, within the scope of the study, firstly, the phenomenon of digital art was discussed, and the origins and development of the relationship between art and technology were conveyed. Then, a digital artist couple, ha:ar and their art, whose roots are in Turkey but whose fame has spread all over the world, were examined. ha:ar consists of sculptor Hande Şekerciler and new media artist Arda Yalkın. ha:ar has been tried to be introduced with subjects such as the starting point of their collaboration, their understanding of art, and their production processes. Through the works and philosophy of the ha:ar, the past, present and future of digital art were discussed both based on the interview made within the scope of the research and by making use of other interviews in the media. The research method is based on the literature review in the conceptual framework, and the discussion and interpretation of the information obtained through the interview technique in the analysis. The findings show that ha:ar will make a name for itself for a long time, and that the meaning and content of art has evolved within the framework of the needs and possibilities of the period.

Anahtar Kelimeler

Digital art, digital artist, ha:ar, new media art, technology.

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Akın, C. (2015) Dijital Sanatlarda Etkileşimsellik: Türkiye'de Etkileşimsel Dijital Sanatların Konumu Üzerine Bir İnceleme, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Artut, S. (2014). Teknoloji - İnsan Birlikteliği. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Atmaca, A. E. (2011). Modern Sanat Ve Bilgisayar Destekli Sanat Çalışmaları (Digital Art), Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37): 293-302. https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6151/82627.
• Coşkun, R. (2014), Teknolojinin Olanakları ile Değişen Sanat Alanı, Sanat ve Tasarım Dergisi, 6: 76-89. https://doi.org/10.20488/austd.22705.
• Crowley, D., Heyer, P. (2011). İletişim Tarihi: Teknoloji, Kültür, Toplum. (Çev. B. Ersöz). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Dıvrak, M. (2020). Müzecilikte İletişim ve Atmosfer. İstanbul: İkinci Adam Yayınları.
• Durhan, G. (2020). Aristoteles’te Tekhne Olarak Sanatın Epistemik Değeri, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1980-1989. https://doi.org/10.33206/mjss.531741.
• Günay, D. (2017). Teknoloji Nedir? Felsefi Bir Yaklaşım, PAUL, 7(1): 163-166. DOI: 10.5961/jhes.2017.194.
• ha:ar röportajı, (2023). Nazende Yücel tarafından ha:ar’la yapılan röportaj. 24.05.2023. https://baskentedutr.sharepoint.com/:v:/s/GT507TASARIMVESRDRLEBLRLK/EW8jbzH3RBtBis4RKxWfudwB5rITpb0bH9Ah97eeh-eUAQ?e=ULSigm.
• Han, B. C. (2022). Enfokrasi, Dijitalleşme ve Demokrasinin Krizi. (Çev. M. Özdemir). İstanbul: Ketebe Kitap.
• McLuhan, M. (1964). Understanding Media, McGraw Hill: The MIT Press.
• Öztemiz, S., Özel, N. (2019). Dijital Küratörlük: Kavramsal Bir Değerlendirme. DTCF Dergisi, 59(2): 1208-1226. DOI: 10.33171/dtcfjournal.2019.59.2.22
• Paul, C. (2003). Digital Art. Singapore: Thames & Hudson World Of Art Publishing.
• Paul, C. (2016), A Companion to Digital Art, UK: John Willey & Sons Publishing.
• Sağlamtimur, Z. Ö. (2010). Dijital Sanat, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3): 213-237.
• Sarı, E. (2018). Sanat Olgusunun Tarihsel Süreçte Değişen Tanımı, İşlevi Ve Değeri Üzerine, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32(45), 131-154. https://dergipark.org.tr/tr/pub/erusosbilder/issue/41602/453764.
• Törer, O. (2019). Hayalet Orkide-Mantar ve Teknoloji-Sanat İlişkisi. Journal of Arts, 2(3), 151-168. DOİ: https://doi.org/10.31566/arts.2.011.
• Tuğal, S. (2018), Oluşum Süreci İçinde Dijital Sanat, İstanbul: Hayalperest Yayınevi.