Arap Dilinde Takdim ve Te’hir Olgusu

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 95 - 112, 01.06.2017

Fikri Güney

Öz

Arapça’da söz dizimi belli kurallara göre yapılır. Dizinlerde dilin yapısını
bozmadan bazı değişiklikler de yapılabilir. Bu değişiklikler cümle
çeşitliliğine göre olabileceği gibi cümle içerisinde vurgulanmak istenen
sözü ifade etmek için yer değiştirme şeklinde ama kurala bağlı olarak ve
karışıklığa sebep olmadan yapılabilir. Bu çalışmada kurallara bağlı kalmak
ve karışıklığa sebep olmadan kelime veya cümlelerin yer değiştirme
olayının bir çeşidi olan takdim-te’hir olgusunu ele aldık. Arap
Edebiyatçıları yani Belâğat âlimleri ile Arap gramercileri yani nahiv
âlimlerine göre takdim-te’hir olgusu nedir ve nerelerde yapılır örnekler
vererek açıklamaya çalıştık.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili, Belağat, Arap Edebiyatı

Kaynakça

• KAYNAKÇA - Kur’ân-ı Kerim, - El-Beyhakî, Ahmed b. el-Hasan, el-Câmiu li şuabi’l-îman, thk. Dr. Abdulalî Abduhamid Hâmid, c.3, 1.baskı, Mektebetu’r-Rüşd, el-Memleketu’l-‘Arabiyyetu’s-Suûdiyyetu 2003/1423, 2090, s. 543. - El-Câhız, Ebû Osman Amr b. Bahr, el-Beyân ve’t-tebyîn, thk. Abdusselam Harun, c.1. 5.baskı, Mektebetu’l-hanci, Kahire, 1985/1405, s.138. - Cürcânî, Abdulkahir, Delâilu’l-i’câz, thk. Es-Seyyid Reşid Rıza, Dâru’l-ma’rife, Beyrut, 1984/1404, s.83. - Davmat, Cebir mihayil, el-Havâtıri’l-hısân fî’l-meânî ve’l-beyân, tsz. S.65.
• - Ebû Hakka, Dr. Ahmed, el-Belâğa ve’t-tahlîl el-edebî, 1.baskı, aru’l-ilmi’l-melâyîn, Beyrut, 1988, s.99. - İbn Akîl, Bahauddin Abdullah el-Hemedânî el-Mısrî, Şerhu’bni ‘akîl, İntişârâti Nasır hüsrev, Tahran/İran, 1964 c.1, s.230 - El-Kâsımî, Muhammed Cemaleddin, Tefsîru’l-Kasımî el-müsemmâ mehâsini’t-te’vîl, thk. Muhammed Basıl Uyûnu’s-Sud, c.8, 1.baskı, Dâru’l-Kutub’i’l-‘ilmiyye, Beyrut/Lübnan, 1997/1418, s.29. - El-Kurtubî, Ebu Abdillah Muhammed, el-Câmiu li Ahkâmi’l-Kur’ân, 1991/1413, 8 cilt, c.15, Dâru’l-Kutub’i’l-‘ilmiyye, Beyrut/Lübnan, s.200. - Matracî, Yasir Muhammed, Eseru’l-hilâf fî’l-evcuhi’l-i’rabiyye fî tefsîri’l-âyâti’l-Kur’âniyye, Master tezi, Danışman: Dr. Sami ‘İvaz, Mektebetu Câmiati Teşrîn, Lazkiye, 2006-2007, s.169. - El-Mâverdî, Ali b. Muhammed, Tefsîru’l-mâverdî (en-Nüketu ve’l-uyûnu), thk. Es-Seyyid b. Abdulmaksut b. Abdurrahîm, c.5, Dâru’l-Kutub’i’l-‘ilmiyye, Beyrut/Lübnan, s.152. - El-Merâğî, Ahmed Mustafa, ‘Ulûmu’l-belâğati’l-beyân ve’l-bedî’ ve’l-me ‘ânî, 1. Baskı, el-Mektebetu’l-Mısrıyye, Beyrut, 2004/1425, s. 86. - El-Meydânî, Abdurrahman Hasan Habenneke, el-Belağatu’larabiyyetu ususuha ve ‘ulûmuha ve fünûnuha ve suverun min tatbîkâtiha bi heykelin cedîdin min tarîfin ve telidin. C.1, 2.baskı, Dâru’l-kamer, Dımaşk, 2007/1428, s.145. - Sellûm, Tamir, ‘İlmu’l-me ‘ânî kıraaten saniyeten li’t-teşkîli’n-nahvî, Menşurât câmiatu teşrîn, lâzkiye, 1996/1417, s.48. - Es-Subkî, Bahauddin, ‘Arûsu’l-efrâh fî şerhi telhîsi’l-miftâh, c.2, ‘Îsa el-Bâbî el-Halebî matbaası ve ortakları, Kahire, s.66-67. - Sumud, Hamâdî, et-tefkîri’l-belâğî ‘inde’l-‘arab ususuhu ve tatavvuruhu ila karni’s-sâdis el-hicrî, Menşurat el-Câmiat et-Tunusiyye, Tunus, 1981, s.616-517. - Eş-Şevkânî, Muhammed b. Ali, Fethu’l-Kadîr el-Câmiu beyne fenneyi’r-rivâyeti ve’d-dirâyeti, min ulûmi’t-tefsîri, thk. Ahmed Abdusselam, c.4, 1.baskı, Dâru’l-Kutub’i’l-‘ilmiyye, Beyrut/Lübnan, 1994/1415, s.610. - Ez-Zerkeşî, Bedreddin Muhammed, el-Burhân fî ‘ulûmi’l-kur’ân, thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim, 2.baskı, el-Mektebetü’l-asriyye, c.3, Beyrut/Sayda, s.149.