مناقشات حول مقدارالجلدة في عقوبة التعزيرية في الفقه الإسلامي

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 17 - 36, 30.06.2021

Abdulmuid Aykul

Öz

: يشكل القانون الجنائي الإسلامي ، المصنف على أنه الحد والقصاص والتعزير ، الغالبية العظمى من موضوعات القانون الجنائي لفروع الفقه نظرًا لحقيقة أن المادتين الأوليين محدودتان ويتم تحديد عقوباتهما من قبل الشارع. من ناحية أخرى ، غالبًا ما يتم إدراج التعزير تحت عنوان "باب" أو "فصل" ضمن عقوبات الحد. إذا وضعنا جانبا عقوبات القصاص فإن نوع العقوبة التي تركز في الفقه هي عقوبة الجلدة. الحكم الشارع هو فرض عقوبة مائة جلدة في حالة زنا غير المحصن وعقوبة ثمانين جلدة في حالة القذف. عقوبة ثمانين جلدة لشارب الخمر تم تعيينها من قبل الصحابة. من أهم النقاشات حول التعزير في الفقه ما يتعلق بمقدار التعزير. على الرغم من عدم وجود عقوبة محددة لجريمة التعزير ، فإن النوع الأكثر شيوعًا من عقوبة التعزير في التاريخ هو عقوبة الجلدة. علاوة على ذلك ، يتم تعريف بعض تعريفات التعزير على أساس عقوبة الجلدة. في هذا المقال ، آراء المذاهب الأربعة حول المقدار الأقصى والأدنى من الجلدة التي سيتم فرضها كعقوبة تعزيرية وسيتم الاتصال بالمناقشات داخل المذهب وسيتم الكشف عن الرأي الرئيسي لكل مذهب.

Anahtar Kelimeler

التعزير, الجلدة, الحد, الفقه الجنائي الإسلامي

The discussions about amount of flogging punishment (jaldah) as a punishment of ta’zir (chastisement)

Öz

Islamic criminal law, classified as hadd, qisas and ta'zir, forms the vast majority of the İslamic legal science’s (fıqh) criminal law topics due to the fact that the first two are limited and their penalties are determined by Şâri’ (law maker). On the other hand ta'zir is often subsumed under a “bab” or “fasl” within hadd penalties. If we set aside qisas (retaliation) penalties, the type of punishment that is most focused on furû fiqh is jaldah (flogging) punishment. Shari's decision is to impose the punishment of a hundred jaldah in case of adultery of non-muhsan and punishment of eighty jaldah in case of qazf (slander of fornication). The penalty to be impozed to the drinker was also determined by the sahabis as eighty jaldah. In doctrine, one of the most important debates on ta'zir is about the amount of ta'zir. Although there is no specific punishment to the ta'zir crime, in history, the most common type of ta'zir punishment is jaldah punishment. Moreover, some definitions of ta'zir are defined on the basis of jaldah punishment. This article analyses different opinions of İslamic law schools in regards to maximum and minimum amount of jaldah to be impozed as ta’zir punishment and the discussions within the sect will be contacted and the main opinion of each sect will be revealed.

Anahtar Kelimeler

Ta'zir, jaldah, hadd, İslamic criminal law

Ta´zir Cezası Olarak Verilen Celdenin Miktarı ile İlgili Tartışmalar

Öz

Had, kısas ve ta’zir şeklinde tasnif edilen İslam ceza hukuku ilk ikisinin sınırlı olması ve cezalarının Şâri´ tarafından belirlenmesi sebebiyle füru fıkhın ukûbât konularının kâhir ekseriyetini oluştururken, ta’zir çoğunlukla had cezaları içerisinde bir “bâb” veya “fasıl” altında geçiştirilir. Kısas cezalarını bir tarafa bırakacak olursak fürû fıkıhta üzerinde en çok durulan ceza türü celde cezasıdır. Muhsan olmayanların zina etmesi durumunda yüz celde ve namusa iftira durumunda seksen celde ceza verilmesi Şari’in hükmüdür. İçki içene verilecek olan ceza da sahâbiler tarafından seksen celde olarak belirlenmiştir. Doktrinde ta’zir ile ilgili en önemli tartışmalardan birisi ta’zirin miktarı ile ilgili olanıdır. Ta’zir suçuna özgü belli bir ceza olmamasına rağmen tarihte en fazla uygulanan ta’zir ceza türü de celde cezasıdır. Dahası bazı ta’zir tanımlarının celde cezası esas alınarak tanımlandığı görülmektedir. Bu makalede ta´zir cezası olarak verilecek olan celdenin azamî ve asgarî miktarı hakkında mezheplerin görüşlerine yer verilecek, mezhep içerisindeki tartışmalara temas edilip her mezhebin ana görüşü ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Ta'zir, celde, had, İslam ceza hukuku

Kaynakça

• Adevî, Ebû’l-Hasan Ali b. Ahmed b Mükrîm es-Saídî el-. Hâşiyetü’l-Advî alâ şerhi kifâyeti’t-tâlibi’r-rabbânî. Thk. Yûsuf eş-Şeyh Muhammed el-Bekâí. Beyrut: Dârü’l-fikr, 1994.
• Aliyyü’l-Kârî, Ebü’l-Hasan Nureddîn Ali b. Sultân Muhammed. Mirkâtü’l-mefâtih şerhi mişkâti’l-mesâbih. Beyrut: Dârü’l-fikr, 2002.
• Aynî, Ebû Muhammed Bedreddîn Mahmûd b. Ahmed b. Mûsa. el-Binâye fî şerhi’l-hidâye. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 2000.
• Aynî, Ebû Muhammed Bedreddîn Mahmûd b. Ahmed b. Mûsa el-. el-Mesâilü’l-bedriyyetü’l-müntehabe mine’l-fetava’z-zahîriyye. Thk. Süleyman b. Abdillah b. Hamûd Ebü’l-Hayl. Riyâd : Dârü’l-Âsıme, 2014.
• Bâbertî, Ekmeleddîn Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd b. Ahmed el-. el-İnâye fî şerhi’l-hidâye. Dâru’l-fikr, t.y.
• Beğavî, Ebû Muhammed Muhyissünne Hüseyin b. Mesud el-. Şerhü’s-sünne. Beyrut: el-Mektebü’l-İslâmî, 1983.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin b. Ali el-. es-Sünenü’l-kübrâ. Thk. Muhammed Abdulkadir Ata. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 2003.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. Sahîh-i Buhârî (Câmiü’s-sahih). Thk. Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır. Dâru Tûki’n-Necâ, 1422.
• Bulkînî, İbnü’ş-Şeyh Sirâcüddîn el-. Tetimmetü’t-Tedrîb li-Âlimüddîn-i sâlih (et-Tedrîb fi’l-fıkhi’ş-Şâfiî ile birlikte). Riyad : Dârü’l-kıbleteyn, 2012.
• Burhânüddîn (Burhânü’ş-şeria) el-Buhârî, Mahmûd b. Ahmed b. Abdilaziz. el-Muhîtü’l-burhânî fî’l-fıkhi’n-Nu’mânî. Thk. Abdülkerim Sâmi el-Cündî. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 2004.
• Cessâs, Ebû Bekr Ahmed b Ali er-Râzî el-. Muhtasaru İhtilâfi’l-ulemâ. Thk. Abdullah Nezir Ahmed. Beyrut: Dârü’l-beşâiri’l-islâmiyye, 1417.
• Cündî, Ebü’l-Mevedde Ziyâeddîn Halîl b. İshâk b. Mûsa el-. Muhtasarü’l-Allâme Halîl. Thk. Ahmed Câd. Kahire: Dâru’l-hadîs, 2005.
• Cüveynî, İmâmü’l-Haremeyn Ebü’l-Meâlî Rüknüddîn Abdülmelik b Abdullâh b Yûsuf. Nihâyetü’l-matlab fî dirâyeti’l-mezheb. Beyrut: Darü’l-minhâc, 2007.
• Ebû Dâvud es-Sicistânî, Süleyman b. Eş’âs b. İshâk el-Ezdî. Sünenu Ebî Dâvud. Thk. Şuayb el-Arnavut. Dârü’r-risâleti’l-âlemiyye, 2009.
• Ebû Ya’lâ el-Ferrâ, Muhammed b. Hüseyin. el-Ahkâmü’s-sultaniyye. Nşr. Muhammed Hâmid el-Fıkı. 2. Bs. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 2000.
• Ebû Ya’lâ Ferrâ. el-Mesâilü’l-fıkhiyye min kitâbi’r-rivâyeteyn ve’l-vecheyn. Thk. Abdülkerim b. Muhammed Lahim. Riyâd: Mektebetü’l-maârif, 1985.
• Ebû Yûsuf. Kitâbü’l-Harâc. Thk. Tâhâ Abdurraûf Sa’d, Sa’d Hasan Muhammed. el-Mektebetü’l-ezheriyye li’t-türâs, t.y.
• Ebû Yûsuf, Ya’kûb b. İbrâhîm b. Habîb b Sa’d Kûfî. İhtilâfu Ebî Hanîfe ve İbn Ebî Leylâ. Thk. Ebü’l-Vefâ el-Efganî. Hind: Lecnetü ihyâi’l-maârifi’n-Nu´maniyye, t.y.
• Ebü’l-Ferec İbn Kudâme, Şemsüddîn Abdurrahmân b Ahmed. eş-Şerhü’l-kebîr alâ metni’l-Mukní (el-İnsaf ile birlikte). Thk. Abdullah b Abdulmuhsin et-Türkî, Abdulfettah Muhammed el-Halu. Kahire: Hicrun li’ttibâati ve’n-neşr, 1995.
• Erem, Faruk. Ümanist doktrin açısından Türk ceza hukuku : genel hükümler. 9. Bs. Ankara : Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 1971.
• es-Serahsî. Usûlü’s-Serahsî. Beyrut: Dârü’l-ma´rife, t.y.
• Gaznevî, Cemâlüddîn Ahmed b. Muhammed b Mahmûd el-. el-Hâvi’l-kudsî (fî fürû’i’l-fıkhi’l-Hanefî). Thk. Sâlih el-Âli. Dımaşk /Beyrut : Dârü’n-Nevâdir, 2011.
• Gazzâlî, Ebû Hamîd Muhammed b. Muhammed el-. el-Vasît fi’l-mezheb. Kâhire: Dârü’s-selâm, 1997.
• Gazzâlî, Ebû Hamîd Muhammed b. Muhammed el-. el-Vasît fi’l-mezheb. Kâhire: Dârü’s-selâm, 1997.
• Haddâd, Ebû Bekr b. Ali b. Muhammed ez-Zebîdî. el-Cevheretü’n-neyyire. Matbaatü’l-hayriyye, 1322.
• Halil b. Ahmed, Ebû Abdurrahman b. Amr Ferahidî. Kitâbü’l-ayn. Beyrut : Müessesetü’l-Âlemi li’l-Matbûât, 1988.
• Halil el-Cündî. et-Tavzîh fî şerhi’l-muhtasari’l-fer’i li-İbni’l-Hâcib. Thk. Ahmed Abdülkerim Necib. Kâhire : Merkezu Necibeveyh li’l-mahtûtât ve hıdmeti’t-türâs, 2008.
• Hatib eş-Şirbînî. Delilleriyle büyük Şafii fıkhı Muğni’l-Muhtâc : Minhâcü’t-talibîn şerhi. Trc. Soner Duman. İstanbul : Mirac Yayınları, 2009.
• Hırakî, Ebû’l-Kâsım Amr b. el-Hüseyn el-. Muhtasaru’l-Hırakî. Dâru’s-sahâbe li’t-türâs, 1993.
• İbn Âbidîn, Muhammed Emin b. Ömer b. Abdülazîz. Reddü’l-muhtâr ale’d-dürri’l-muhtâr: şerh-i tenvîri’l-ebsâr = Hâşiyetu İbn Abidîn. 2. Bs. Beyrut: Dârü’l-fikr, 1992.
• İbn Âbidîn. Minhatü’l-hâlik haşiyetü’l-bahri’r-râik. 2. Bs. Dârü’l-kitâbi’l-islâmî, t.y.
• İbn Arafe, Muhammed b. Muhammed b. Hammâd el-Vergammî. el-Muhtasarü’l-fıkhî. Thk. Hâfız Abdurrahman Muhammed Hayr. 10 Cilt. Müessesetü Halef Ahmed, 2014.
• İbn Cüzey, Ebü’l-Kâsım Muhammed b. Ahmed b. Muhammed el-Kelbî. el-Kavânînü’l-fıkhiyye. Beyrut : Dârü’l-kalem, t.y.
• İbn Hacer el-Heytemî, Ahmed b. Muhammed b. Ali. Tuhfetü’l-muhtâc fî şerhi’l-minhâc (Şirvânî ve Abbâdî hâşiyeleri ile birlikte). Mısır: el-Mektebetü’t-ticâriyyetü’l-kübrâ, 1983.
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullah b. Ahmed b. Muhammed Cemmâîlî Makdîsî. el-Muğnî. Kâhire: Mektebetü’l-Kâhire, t.y.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Muhammed b. Mükerrem b. Ali el-Ensârî. Lisânü’l-Arab. Beyrut : Dâru Sâdır, t.y.
• İbn Nüceym, Zeynüddîn Zeyn b. İbrâhim b. Muhammed el-Mısrî. el-Bahrü’r-râik şerhu Kenzi’d-dekâik (İbn Âbidîn’in Minhetü’l-hâlik isimli haşiyesi ile birlikte). 2. Bs. Dârü’l-kitâbi’l-islâmî, t.y.
• İbn Rüşd (Cedd), Ebü’l-Velîd b. Rüşd el-Kurtubî. el-Beyân ve’t-tahsîl: ve’ş-şerhu ve’t-tevcîhu ve’t-ta’lîlu fi mesâili’l-müstahrece. Thk. Muhammed Haccî vd. Beyrut : Dârü’l-garbi’l-islâmî, 1988.
• İbn Teymiyye. Mecmûü’l-Fetâvâ. Thk. Abdurrahman b.Muhammed b. Kasım. Medine: Mecmau’l-Melik Fehd li tibaâti’l-Mushafi’ş-Şerîf, 1995.
• İbnü’l-Ezrak, Ebû Abdullah Muhammed b Ali Gırnâtî. Bedâiü’s-silk fî tabâii’l-mülk. Thk. Ali Sâmi en-Neşşâr. Bağdat: Vizâretü’l-İ’lâm, t.y.
• İbnü’l-Hâcib, Ebû Amr Cemâleddîn Osman b. Ömer b. Ebî Bekr el-Kürdî. Câmiü’l-ümmehât. Thk. Ebû Abdirrahmân el-Ehdar el-Ehdarî. 2. Bs. el-Yemâme li’t-tıbaâti ve’n-neşr ve’t-tevzî´, 2000.
• İbnü’l-Hümâm, Kemâlüddin Muhammed b. Abdilvâhid es-Sivâsî. Şerhü fethi’l-kadîr. Dârü’l-fikr, t.y.
• İbnü’l-Münzir, Ebû Bekr Muhammed b. İbrâhim. el-İşrâf alâ mezâhibi’l-ulemâ. Thk. Ebû Hammâd Sagîr Ahmed el-Ensârî. Re’sülhayme: Mektebetü Mekketü’s-sekâfiyye, 2004.
• İbnü’ş-Şilbî, Şihâbüddîn Ahmed b. Yûnus. Hâşiyetü’ş-Şilbî ale’t-Tebyîn. Bulak-Kahire: Matbaatü’l-kübra’l-Emîriyye, 1313h.
• İmrânî, Ebû-l-Hüseyn Yahyâ b. Ebi’l-Hayr b. Sâlim el-Yemenî el-. el-Beyân fi mezhebi’l-İmâmi’ş-Şâfiî. Thk. Kâsım Muhammed en-Nûrî. 13 Cilt. Cidde: Dârü’l-Minhâc, 2000.
• Karâfî, Ebü’l-Abbâs Şehâbeddîn Ahmed b. İdrîs b. Abdürrahim el-. ez-Zehîra. Thk. Muhammed Haccî, Said E´rab, Muhammed Bû Hubze. Beyrut : Dârü’l-garbi’l-islâmî, 1994.
• Kâsânî, Ebû Bekr Alaeddîn Ebû Bekr b. Mes’ûd b. Ahmed Hanefî el-. Bedâiü’s-sanâi’ fî tertîbi’ş-şerâi’. 2. Bs. Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye, 1986.
• Kâsım b. Sellâm, Ebû Ubeyde el-Herevî el-Ezdî. Garîbü’l-hadîs. Haydarabad: Dâiretü’l-maârifi’l-Osmaniyye, 1964.
• Kayravânî, Ebû Muhammed Abdullah b Abdurrahman İbn Ebî Zeyd el-. en-Nevâdir ve’z-ziyâdât alâ ma fî’l-müdevvene ve gayrihâ mine’l-ümmehât. Thk. Abdülfettah Muhammed el-Hulv vd. Beyrut : Dârü’l-garbi’l-islâmî, 1999.
• Kelvezânî, Ebü’l-Hattâb Mahfûz b. Ahmed b. Hasan el-. el-Hidâye alâ mezhebi’l-İmâm Ahmed b. Hanbel. Thk. Abdüllatif Hümeym, Mâhir Yâsin el-Fahl. Müessesetü ğirâs, 2004.
• Kudûrî. et-Tecrîd. Thk. Muhammed Ahmed Sirâc, Ali Cumâ Muhammed. 2. Bs. Kâhire: Dâru’s-selâm, 2006.
• Mâverdî, Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Habib el-. el-Hâvi’l-kebîr fî fıkhi mezhebi’l-İmâmi’ş-Şâfiî ( Şerhu muhtasari’l-Müzenî). Thk. Ali Muhammed Muavvaz, Adil Ahmed Abdülmevcud. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1999.
• Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî. el-Ahkâmü’s-sultâniyye. Kahire: Dâru’l-hadîs, t.y.
• Mecdüddîn ibn Teymiyye, Ebü’l-Berekât Abdüsselâm b. Abdillah. el-Muharrer fi’l-fıkhi alâ mezhebi’l-İmâm Ahmed b. Hanbel. Riyâd: Mektebetü’l-maârif, 1984.
• Merğinânî, Ebü’l-Hasan Burhaneddin Ali b. Ebî Bekr el-. el-Hidâye şerhu bidâyetü’l-mübtedi. Thk. Yusuf Talâl. Beyrut: Dâru ihyâi’t-turâsi’l-Arabî, t.y.
• Mevsılî, Ebü’l-Fazl Mecdüddîn Abdullah b. Mahmûd b. Mevdûd el-. el-İhtiyâr li-ta’lîli’l-muhtâr. Kâhire: Matbaatü’l-Halebî, 1937.
• Mevvâk, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yûsuf b. Ebi’l-Kāsım el-Abderî el-. et-Tâc ve’l-İklîl li Muhtasarı Halîl. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 1994.
• Molla Hüsrev, Mehmed Efendi. Dürerü’l-hükkâm fî şerhi ğureri’l-ahkâm (Şürünbülâlî Haşiyesi ile birlikte). Dâru ihyâi’l-kütübi’l-Arabiyye’, t.y.
• Müzenî, Ebû İbrahim İsmail b.Yahyâ el-. Muhtasaru’l-Müzenî (Şafiî’nin el-Ümm’ü ile birlikte). Beyrut: Dâru’l-ma´rife, 1990.
• Nâtıfî, Ebü’l-Abbâs Muhammed b. Amr en-. el-Ecnâs fî fürûi’l-fıkhi’l-hanefî. Thk. Abdullah b. Sa´d et-Tuhays, Kerim b. Fuad b. Muhammed. Medine: Dârü’l-me’sûr, 2016.
• Nesefî, Ebû Hafs Necmeddîn Ömer b. Muhammed b. Ahmed en-. Tılbetü’t-talebe fi’l-ıstılahati’l-fıkhiyye. İstanbul : Matbaa-i Âmire, 1311.
• Neşvan b Saîd el-Himyerî. Şemsü’l-ulûm ve devâu kelâmi’l-Arab mine’l-kulûm. Dımaşk: Dârü’l-fikr, 1999.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Muhyiddîn Yahyâ b. Şeref b. Nûrî en-. Ravzatü’t-tâlibîn. Thk. Zeheyr eş-Şâvîş. 3. Bs. Beyrut: el-Mektebü’l-islâmî, 1991.
• Pezdevî, Ebü’l-Yüsr Muhammed b. Muhammed b. Hüseyin. Usûlü’l-Pezdevî (Kenzü’l-vusûl ilâ ma’rifeti’l-usûl)( Keşfü’l-esrâr şerhi ile birlikte). Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, t.y.
• Remlî, Şemseddîn Muhammed b. Ahmed b. Hamza el-Ensârî er-. Nihâyetü’l-muhtâc ilâ şerhi’l-minhâc (Şibrâmlîsî ve Reşîdî hâşiyeleri ile birlikte). Beyrut: Dârü’l-fikr, 1984.
• Rûyânî, Ebü’l-Mehâsin Abdülvâhid b. İsmail. Bahrü’l-mezheb fî fürû’ı mezhebi’l-İmâm eş-Şâfi’î. Thk. Târık Fethi es-Seyyîd. Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye, 2009.
• Serahsî, Muhammed b. Ahmed b. Ebî Sehl Şemsü’l-eimme es-. el-Mebsût. Beyrut: Dâru’l-ma´rife, 1993.
• Sirâcüddîn İbn Nüceym, Ömer b. İbrâhim b Muhammed Mısrî. en-Nehrü’l-fâik şerhü kenzi’d-dekâik. Thk. Ahmed İzzü İnâye. Beyrut : Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 2002.
• Suğdî, Ebü’l-Hasan Ali b. Hüseyin b. Muhammed es-. en-Nütef fi’l-fetâvâ. Thk. Salâhuddîn en-Nâhî. 2. Bs. Beyrut : Müessesetü’r-risâle, 1984.
• Şâfiî, Muhammed b. İdris. el-Ümm. Beyrut: Dârü’l-ma´rife, 1990.
• Şekerci, Osman. İslam ceza hukukunda ta’zir suçları ve cezaları. İstanbul : Yeni Ufuklar Neşriyat, 1996.
• Şeybânî, Muhammed b. Hasen eş-. el-Asl. Thk. Muhammed Boynukalın. Beyrut: Dârü İbn Hazm, 2012.
• Şeyhizâde, Damad Abdurrahman Gelibolulu. Mecmaü’l-enhûr fî şerhi Mülteka’l-ebhûr. Dâru ihyâi’t-turâsi’l-Arabî, t.y.
• Zahîruddîn el-Buhârî, Ebû Bekr Muhammed b. Ahmed b. Ömer. el-Fetâva’z-Zahîriyye. Leibzig Üniversitesi Kütüphanesi (Universitats Rechenzentrum Leipzig). (https://www.islamic-manuscripts.net/rsc/viewer/IslamHSBook_derivate_00002838/b_or_6_217.jpg)(erişim tarihi 27.01.2019).
• Zebîdî, Ebü’l-Feyz Murtaza Muhammed b. Muhammed ez-. Tâcü’l-arûs min cevâhiri’l-kâmûs. Kuveyt : Vizâretü’l-i’lâm, 1968.
• Zeylaî, Fahreddin Osman b. Ali b. Mihcen ez-. Tebyînü’l-hakâik fî şerhi kenzi’d-dekâik (Hâşiyetü’ş-Şilbî ile birlikte). Bulak-Kahire: Matbaatü’l-kübra’l-Emîriyye, 1313.