Akseki (Antalya) ilçesinin turizm ve rekreasyon potansiyelinin peyzaj planlama ilkeleri doğrultusunda belirlenmesi

Yıl 2011, Cilt: 24 Sayı: 2, 79 - 86, 01.12.2011

S. Mansuroğlu C. Baytekin

Öz

Ülkemizin turizm merkezi olan Antalya‟nın Akseki ilçesinde yürütülen bu çalışmanın amacı,
peyzaj planlama ilkeleri doğrultusunda turizm ve rekreasyon için uygun alanların
belirlenmesidir. Çalışma, alanın doğal yapısı, mevcut alan kullanımları ve sosyo-ekonomik
özelliklerin saptanması, elde edilen verilerin sentezi ile potansiyel turizm ve rekreasyon
alanlarının ortaya konulması aşamalarını içermektedir. Alanların saptanmasında doğal, kültürel
ve sosyal özelliklerin detaylı bir envanteri çıkartılmıştır. Uygun görülen aktiviteler (köy/çiftlik
ziyaretleri, dağcılık, mağaracılık, avcılık ve kampçılık) arasından dağcılık kapsamındaki doğa
yürüyüşleri ve kaya tırmanışları için bir örnekleme çalışması yapılmıştır. Daha sonra alanın
mevcut olanakları da değerlendirilerek potansiyel turizm ve rekreasyon alanları haritasına
ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda turizm ve rekreasyon faaliyetleri için kullanılabileceği
düşünülen 23 mağara, 8 yayla, 6 köy/çiftlik, 3 günübirlik rekreasyon alanı tespit edilmiş ve
harita üzerinde işaretlenmiştir. Ayrıca yapılan uygunluk analizi sonucunda 420,32 km² alanın
doğa yürüyüşleri, 76,71 km² alanın ise kaya tırmanışları için çok uygun özellikler taşıdığı tespit
edilmiştir. Bu çalışmada kullanılan yöntem ve yaklaşımın Antalya‟nın turizm çeşitliliğine katkı
sağlayacağı ve Akseki‟ye benzer özelliklere sahip ilçeler için bir model oluşturacağı
düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Turizm, Rekreasyon potansiyeli, Peyzaj planlama, Akseki, Antalya

Assessment of recreational potential of Akseki district of Antalya by landscape planning methods

Öz

This research was conducted within the administrative boundaries of Akseki district in Antalya province, a region with great importance for tourism in Turkey. The purpose of the research is to determine suitable areas for tourism and recreation using landscape planning methods. The study has been carried out in the following three steps; i) determination of the natural structure and socio-economic features of the area and current land uses, ii) synthesis of data obtained and iii) determination of potential touristic and recreational areas. After choosing the activities in general (village/ranch visits, mountaineering and camping), a sample analysis for suitability mapping was done and highly suitable areas for hiking/trekking and rock climbing activities were selected. In total, 23 caves, 8 plateau, 6 villages with regional features and 3 recreation areas for daily usage were defined. The results of the suitability analysis were pointed at and marked on the map with other activities. According to the analysis, 420.32 km² area for trekking, 76.71 km² area for rock climbing were found to be highly suitable. This study has determined the potential recreational areas alternative to coastal tourism in Antalya and developed a recreational planning model that can be used for other districts such as Elmalı, Korkuteli and İbradı that share similar characteristics with Akseki.

Anahtar Kelimeler

Tourism, Recreational potential, Landscape planning, Akseki, Antalya

Kaynakça

• Alexander T (2002) Potential Site Analysis for Recreation Land Use. www.gis.unbc.ca/webpages/webnew/projects. Erişim 12 Eylül 2002.
• Anonim (2000) Antalya İli Çevre Durum Raporu. Antalya Valiliği, Çevre İl Müdürlüğü. İletişim Ofset, Antalya.
• Anonim (2002a) http://www.truvabeach.com/files/antik_kentler/akseki.html. Erişim 15 Ağustos 2002.
• Anonim (2002b) Tarım Master Planı. Antalya Tarım İl Müdürlüğü, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Antalya.
• Anonim (2004a) Speleo Club De Paris. http://membres.lycos.fr/scp/matieres/regions/turquie/. Accessed 5 May 2004.
• Anonim (2004b) Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü. www.milliparklar.gov.tr. Erişim 4 Nisan 2004.
• Anonim (2004c) Kültür ve Turizm Bakanlığı. www.turizm.gov.tr. Erişim 20 Aralık 2004
• Ateş T (1985) Ankara kenti yeşil alan planlamasında Mogan gölü- Akköprü arasındaki göl-akarsu sistemi çevresine ilişkin potansiyel ağırlığın saptanması ve değerlendirmesi üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Boru H (1994) Gülek yaylası'nın turizm ve rekreasyon potansiyelinin belirlenerek ekolojik alan kullanım prensiplerinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Butler RW (1990) Alternatif Turizm: İnandırıcı bir umut mu yoksa Truva atı mı? Turizmde seçme makaleler:7, TUGEV Yayını No:13, İstanbul.
• Demirel Ö (1997) Çoruh Havzası (Yusufeli Kesimi) Doğal Ve Kültürel Kaynak Değerlerinin Turizm ve Rekreasyon Potansiyeli Açısından Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• DHKD (2003) İbradı-Akseki Ormanları. WWF Türkiye / Doğal Hayatı Koruma Derneği, İstanbul.
• DİE (2002) Türkiye Genel Nüfus Sayımı 2000 Sonuçları, Antalya İli Nüfus Sayımı Kesin Sonuçları, Devlet İstatistik Enstitüsü, Ankara.
• DMİGM (2004) Akseki Meteoroloji İstasyonu Rasat Verileri. Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Ankara.
• DSİ (2003) Akseki İlçesi Yeraltı Suları Etüdleri Proje Raporları. Devlet Su İşleri, Antalya XIII. Bölge Müdürlüğü, Antalya.
• Duran A (2002) Flora of Tuzaklı, Gidefi Mountains and surroundings (Akseki). Turkish Journal of Botany 25: 303-349.
• Erdoğan N (2003) Çevre ve Ekoturizm. Genel Yayın ve Dağıtım, İzmir Caddesi, No: 36/11, Kızılay, Ankara.
• Griesel G (2003) Development and Management Framework for the Gourits River Catchment. Faculty of Engineering, Built Environment and Information Technology, University of Pretoria, pp. 39-113.
• İnce H (1992) Aydınkent (Akseki-Antalya) Yöresinin Jeolojisi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• İşkan H, Çevik N (2000) Akseki Çevresi Arkeoloji ve Tarihi. Sanatsal Mozaik ÇEKÜL Vakfı Yayınları 35: 51-55.
• Kahraman N (1997) Sürdürülebilir Turizm Gelişmesi. Sürdürülebilir Kalkınmanın Uygulanması. Türkiye Çevre Vakfı Yayın No:126, Ankara.
• Karaküçük S (1997) Rekreasyon, Boş Zamanları Değerlendirme, Kavram Kapsam ve Bir Araştırma. Seren Matbaası, Ankara.
• KHGM (1993) Antalya İli Arazi Varlığı. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
• KHGM (2003) 1/100.000 Ölçekli Köy Yolları Mastır Planı. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Antalya Bölge Müdürlüğü, Ankara.
• Kliskey AD (2000) Recreation terrain suitability mapping: A spatially explicit methodology for determining recreation potential for research use assessment. Landscape and Urban Planning 52: 33-43.
• Lein JK (2003) Integrated Environmental Planning. Blackwell Publishing, UK.
• Makhzoumi J and G Pungetti (1999) Ecological Landscape Design and Planning, The Mediterranean Context. E/FN Spon, UK.
• Mansuroğlu S (2006) Turizm gelişmelerine yerel halkın yaklaşımlarının belirlenmesi: Akseki/Antalya örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 19: 35-46.
• Mc Harg IL (1992) Design with Nature. 25. Anniversary Edition. John Wiley and Sons, Inc., New York.
• MTA (1980) Türkiye Maden Envanteri (İllere Göre). Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Yayınları, No:179, Ankara.
• MTA (2004) Antalya İli Maden ve Enerji Kaynakları, Maden Tetkik ve Arama Müdürlüğü. www.mta.gov.tr. Erişim 2 Mayıs 2004.
• Mundt JW (1990) Çevreye Duyarlı Turistin Ortaya Çıkışı- Alman Piyasasındaki Eğilim ve Gelişmeler. Turizm ve Çevre Konferansı. Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını. Kavaklıdere, Ankara.
• OGM (1996) Akseki, Geriş, Murtiçi, Bademli, Cevizli, Kuyucak İşleme Şeflikleri Amenajman Planları Raporu. Antalya Orman Bölge Müdürlüğü, Antalya.
• Pehlivanlıoğlu MT (1986) Belgrad Ormanının Rekreasyon Potansiyeli ve Planlama İlkelerinin Saptanması. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Sirel B (1995) Berdan Nehri (Tarsus Çayı) Yukarı Havzasının Yayla Turizmi Açısından Kullanımı Üzerinde Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Topay M (2002) Kırsal Alanlarda Gerçekleştirilecek Rekreasyon- Turizm Aktiviteleri İçin Uygun Alan Seçiminde CBS kullanımı. 2. Coğrafi Bilgi Sistemleri Bilişim Günleri / Fatih Üniversitesi. İstanbul. www.fatih.edu.tr. Erişim 2 Mayıs 2004.
• TÜBİTAK (2004) Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırmalar Kurumu. www.biltek.tubitak.gov.tr/canlilar/animalia/omurgali/memeliler /Artiodactyla.htm Erişim 2 Mayıs 2004.
• TÜBİVES 2004. Türkiye Bitkileri Veri Sistemi. Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırmalar Kurumu. www.tubitak.gov.tr/tubives/ Erişim 12 Nisan 2004.
• Uslu, O. 1990. Turizm ve Çevresel Etkileri. Turizm ve Çevre Konferansı. Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, Kavaklıdere, Ankara.
• Yücel M (2005) Doğa Koruma. Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Genel Yayın No:265, Ders Kitapları Yayın No: A-85, Adana.