Aflatoxin, heavy metal and pesticide residue contents of some compound feeds produced in Turkey

Yıl 2011, Cilt: 24 Sayı: 1, 9 - 13, 01.06.2011

Ö. Dağaşan - N.özen Nihat Özen

Öz

The objective of this study was to determine the residue based pollution levels of some compound ruminant and poultry feeds produced in different regions of Turkey. A total of 100 feed samples (lactating cow, cattle fattening, lamb fattening, cage layer and broiler finishing feeds) collected according to official sampling methods at 3-month intervals from commercial feed compounders in 5 regions where animal and feed productions were most intensive were analyzed for aflatoxins (B1, B2, G1, G2, total aflatoxin), heavy metals (Pb, Cd, Hg, As) and organophosphorus and organochlorine pesticides. High performance liquid chromatography (HPLC) analysis indicated that 70 samples contained total aflatoxin (TAFL), 67 contained aflatoxin B1, B2 was observed in 41, G1 in 1, and G2 in 2 samples, while; however, none of them exceeded the maximum residue levels (MRL) of the “Instruction about Undesired Materials in Feeds” prepared by Turkish Ministry of Agricultural and Rural Affairs (TMARA). There were differences in the amount of samples obtained in January, April, July and October. Similar differences existed among the regions, and also among the feed types analyzed. No pesticide residue was found in any feed sample in gas chromatography/mass spectrometry (GC/MS) analysis, except 2.21, 2.51, 2.61, 1.88 and 2.87 ppm quintozone in lactating cow, cattle fattening, lamb fattening, broiler finishing and cage layer feeds, and 0.10 and 0.13 ppm diazinon in lamb fattening and cage layer feeds, respectively. Since, the instruction of TMARA did not contain permitted maximum residue levels (MRL) related to pesticide residues in compound feeds, it was not possible to make any comparison on the data obtained. In terms of heavy metals, mercury (Hg) and arsenic (As) levels exceeded MRL permitted in the instruction only in two, and lead (Pb) in one sample.

Anahtar Kelimeler

Compound feed, Aflatoxin, Pesticide, Heavy metal

Türkiye’de üretilen bazı karma yemlerin aflatoksin, ağır metal ve pestisid kalıntı düzeyleri

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’nin farklı bölgelerinde üretilen karma yemlerdeki aflatoksin
(B1, B2,G1, G2, toplam aflatoksin), ağır metal (Pb, Cd, Hg, As) ve organik fosforlu ve organik
klorlu pestisid kirlilik düzeylerini tespit etmektir. Bunun için, 1 yıl boyunca, 3’er aylık
aralıklarla, hayvancılığın ve karma yem üretiminin en yoğun olduğu 5 bölgedeki karma yem
fabrikalarından, usulüne göre alınan, toplam 100 adet süt, sığır besi, kuzu besi, yumurta kafes
ve etlik piliç bitirme yem örnekleri üzerinde aflatoksin, ağır metal ve pestisid analizleri
gerçekleştirilmiştir. Yüksek basınçlı sıvı kromatografisi (HPLC) kullanılarak yapılan aflatoksin
analizleri sonucunda, 70 yem örneğinde toplam aflatoksin (TAFL), 67 örnekte aflatoksin B1, 41
tanesinde B2, 2’sinde G2 1’inde G1, saptanmış; ancak, bunların hiç birisi Tarım ve Köyişleri
Bakanlığı’nın Yemlerde İstenmeyen Maddeler Hakkında Tebliğ’inde izin verilen en yüksek
kalıntı düzeylerini aşmamıştır. TAFL ile B1 ve B2 aflatoksinleri görülme sıklığı bakımından
Nisan, Temmuz, Ocak ve Ekim örnekleri arasında farklılıklar görülmüş; benzer farklılıklar
bölgeler ve yem çeşitleri arasında da gözlenmiştir. Gaz kromatografisi / kütle spektrometresi
(GC/MS) ile yapılan pestisid analizlerinde süt, sığır besi, kuzu besi, yumurta ve etlik piliç
yemlerinde, sırasıyla 2,21, 2,51, 2,61, 1,88 ve 2,87 ppm quintozone, kuzu besi ve yumurta
yemlerinde 0,1 ve 0,13 ppm diazinon bulunmuş; diğer örneklerde pestisid kalıntısına
rastlanmamıştır. Bakanlığın tebliğinde karma yemlerde pestisidler için kabul edilebilir en
yüksek değerler (MRL) verilmediğinden, karşılaştırma olanağı bulunamamıştır. Atomik
absorpsiyon spektrofotometresi (AAS ) ile yapılan analizlerde, sadece 2 örnekte civa (Hg), 1
örnekte de kurşun (Pb) kalıntı miktarları tebliğde izin verilen maksimum değerleri aşmıştır.

Anahtar Kelimeler

Karma yem, Aflatoksin, Pestisid, Ağır metal

Kaynakça

• Altuğ T, Ova G, Demirağ K ve Kurtcan Ü (1995) Gıda Kalite Kontrolü. Ege Üniversitesi Basımevi, Mühendislik Fakültesi Yayınları: 29 İzmir.
• Altuğ G and Beklevik G (2003) Balık üretim işletmeleri, yem fabrikaları ve yurtdışı kaynaklı bazı balık yemlerinde aflatoksin düzeyleri. Turkish Journal of Veterinary and Animal Science 27: 1247-1252.
• Cespedes AE and Diaz GJ (1997) Analysis of aflatoxins in poultry and pig feeds and feedstuffs used in Colombia. Journal of AOAC International Novamber-December 80:1215-1219.
• Çelik K, Uluocak NA, Ayaşan T, Doran F, Öztürkcan O (1999) Farklı dozlardaki mycotoxinin (Aflatoksin B1) Japon bıldırcınlarının (Coturnix coturnix japonica) performansları ile histopatolojik özelliklerine etkileri. VIV Poultry Yutav’99, İstanbul, s. 505-514.
• Çelik K, Öztürkcan O (2000) Çanakkale yöresindeki bazı yem ve yem hammaddelerinde aflatoksin kirliliklerinin araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 14: 131-137.
• Çelik K (2001) Küf toksinleri ve hayvan beslemedeki önemi. Ekin Dergisi 5: 62-66.
• Dehuri PK, Panda NC, Sahu BK, Mishra SC (1994) Survey of common feedstuffs for aflatoxin B1 contamination in Orissa. Indian Journal of Animal Science 64: 636-638.
• Gowda NKS, Malathi V, Suganthi RU (2003) Screening for aflatoxin and effect of moisture, duration of storage and form of feed on fungal growth and toxin production in livestock feeds. Animal Nutrition and Feed Technology 3: 45-51.
• Jorhem L (1993) Determination of metals in foodstuffs by atomic absorption spectrophotometer after dry aching: NMKL inter laboratory study of lead, cadmium, zinc, copper, iron, chromium and nickel. Journal of AOAC International 76: 798.
• Kurtoğlu V, Coşkun B (2001) Yemlerde kirliliğe sebep olan ve kullanımını etkileyen faktörler II: Kimyasal maddeler ve toksik elementler. Konya Veteriner Kontrol ve Araştırma Enstitüsü Dergisi Veterinarium 1: 25-34.
• Lovell RA, McChesney DG, William DP (1996) Organohalogen and organophosphorus pesticides in mixed feed rations: Finding from FDA’s domestic surveillance during fiscal years 1989-1994. Journal of AOAC International 79: 544-548.
• Mert N, Tayar M, Şen C, Çetin M, Sayal S, Aydın A (1993) Bursa yöresinde tüketilen sütlerde kurşun (Pb) düzeylerinin saptanması. UludağÜniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 12: 49-53.
• Ocker HD and Brüggemann J (1991) Zur bewerung der schadstoffsituation des brotgetreides. Getreide Mehl und Brot. 45. 6-10.
• Olson WG, Auza N, Schmitt M, Chester-Jones H, Linn JG, Murphy MJ (2002) Survey on heavy metals in Minnesota Holstein dairy cattle: Soil, feed and liver concentrations. In: Proceedings of Minnesota Dairy Days .Minnesota, USA, pp. 79-84.
• PAM (1994) Pesticide Analytical Manual, Multiresidue Methods. US Food and Drug Administration, Washington, DC. Vol. 1, Section 304.
• Prasad KSN, Aruna C, Aada C (2002) In vitro evaluation of adsorbents and biological agents on binding and degradation of organochlorine pesticide residues. Indian Journal of Animal Science 72: 304-305.
• Resmi Gazete (2010) Yemlerde İstenmeyen Maddeler Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü. Resmi Gazete 26.07.2010-27653 Tebliğ no: 2005/3.
• Skurikhin IM (1993) Methods of analysis for toxic elements in foods. Part IV. General method of ashing for determination of toxic elements. Journal of AOAC International 76: 257.
• Smith JE (1997) Aflatoxins: Fungal toxicants. In: DoMello, JPF (Ed), Handbook of Plant and Fungal Toxicants. CRC Press, Boca Raton, pp. 269-285.
• Surai PF, Dvorska JE, Sparks NHC (2004) Natural antioxidants and mycotoxins: Theoretical considerations and practical applications. In: Acamovic T, Stewart CS, Pennycot TTW (Eds), Poisonous Plants and Related Toxins. CABI Publishing, Wallingford, pp. 494- 503.
• Şanlı Y (1976) Su ürünlerinin civa ile kirlenmesi ve ortaya çıkan sağlık sorunları. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 27:11- 23.
• Tietz U, Ocker HD, Brüggemann J (1993) Planzenschutzmittel rückstande btorgetreideernte. Getreide Mehl und Brot 47: 1-4. in der deutschen
• Tunçoku G, Çınar Ç (1995) İzmir ve çevresindeki kasaplık hayvanların karaciğer ve böbreklerindeki cıva, kurşun, kadmiyum, bakır ve çinko düzeyleri üzerinde araştırmalar. The Journal of Center of Veterinary Control and Research Institute 19: 21-34.
• Unnikrishan V, Nath BS, Gayathri V, Sampath KT, Murthy MKR (1998) Organochlorine pesticide residue contents in feeds and feedstuffs. Indian Journal of Dairy and Bioscience 9: 59-64.
• Vicam LP (1999) Alfa Test Instruction Manual. Science Vicam Technology, USA.
• Yıldız G (2003) Karma yem ve yem hammaddelerinin aflatoksin, okratoksin A ve zearelanone kirliliği ile besin madde içeriği ve enerji yönünden incelenmesi. II. Ulusal Hayvan Besleme Kongresi. Konya, s: 158-162.
• Yıldız G, Selçuk KZR, Şahin T (2005) Türkiye’de bazı yem maddelerinde mikotoksin (aflatoksin, zearelanone, okratoksin A) belirlenmesi. III. Ulusal Hayvancılık Kongresi, Adana, s. 557-562.