Mısır (Zea mays) ve sorgumun (Sorghum bicolor) farklı bitkilerle birlikte yapılan silajlarının karşılaştırılmaları

Yıl 2011, Cilt: 24 Sayı: 1, 47 - 53, 01.06.2011

M. Arslan S. Çakmakçı

Öz

Bu çalışma mısır (Zea mays L.) ve sorgum (Sorghum bicolor L.)’un protein içeriği yüksek bazı
bitkilerle karıştırılarak silaj kalitelerinin arttırılması amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla
Ülkemizde doğal florada bulunup farklı amaçlarla kullanılan, ancak silaj yönünden ele
alınmayan bazı bitkiler mısır ve sorgum ile birlikte silolanarak, besin maddesi içerikleri
incelenmiştir. Çalışmada kullanılan mısır, sorgum ve soya (Glycine max L. Merr.) 2006 yılı
yetiştirme döneminde Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi deneme tarlasında yetiştirilmiş;
kapari (Capparis L. spp.) Antalya’da doğal olarak yetiştiği koşullardan, yem ağacı (Leucaena
leucocephala [(Lam.) De Wit] bitkisi ise A.Ü. Ziraat Fakültesi uygulama alanından
sağlanmıştır. Çalışmada mısır ve sorgum ana silaj bitkisi olarak belirlenmiş ve yem ağacı,
kapari ve soya ağırlık esasına göre % 10 oranında karıştırılarak silaj materyali oluşturulmuştur.
Kombinasyonlar 50 gün süreyle 2 paralel olacak şekilde, 2 kg’lık cam kavanozlar içerisinde
silolanmıştır. Çalışma sonunda silajlarda kuru madde, ham protein, ham yağ, ham selüloz, ham
kül, nitrojensiz öz maddeler, fosfor, kalsiyum, laktik asit ve asetik asit içeriklerinin sırasıyla; %
18,62 ile % 26,47, % 7,12 ile % 9,73, % 1,11 ile % 2,26, % 30,04 ile % 35,54, % 5,44 ile %
6,70, % 48,92 ile % 52,53, % 0,13 ile % 0,20, % 0,25 ile % 0,76, % 3,42 ile % 2,06, % 0,83 ile
% 0,43 arasında, pH değerlerinin 3,87 ile 4,11 arasında değiştiği belirlenmiştir. Bütirik asit ise
sadece mısır + L. leucocephala (% 0,008) silajında tespit edilmiştir. Sonuç olarak, karışım
halinde yapılan bütün silajlarda besin maddesi içerikleri yönünden saf mısır ve saf sorgum
silajına oranla daha olumlu silajlar elde edildiği görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Silaj, Mısır, Sorgum, Ham protein, Organik asitler

Comparison of corn (Zea mays) and sorghum (Sorghum bicolor) silages mixed with different plants

Öz

The aim of this study was to investigate the silage quality of corn ( Zea mays L.) and sorghum (Sorghum bicolor L) silages mixed with different plants containing high protein. The nutrient content of the certain plants silaged with corn and sorghum and used for different purposes in natural flora of Turkey were investigated. Corn, sorghum and soybean (Glycine max L. Merr.) were grown during 2006 growing season at research farm of Faculty of Agriculture at Akdeniz University, Leucaena leucocephala [(Lam.) De Wit] was obtained from the research farm of Faculty of Agriculture and Cappari (L.) spp. were collected from the natural flora of Akdeniz University campus. In the study, corn and sorghum were determined as the basic silage plants and L. leucocephala, Capparis and soybean were mixed in a ratio of 10 % at fresh weight basis. The silage trial combinations ensiled for 50 days in 2 kg jars were carried out in randomized parcels with two replications. At the end of the experiment, dry matter, crude protein, crude oil, crude fibre, crude ash, nitrogen-free extracts, phosphor, calcium, lactic acid and acetic acid contents and pH values of silages were found between; 18.62-26.47%, 7.12-11.20%, 1.11-2.26%, 30.04-35.54%, 5.44-7.71%, 46.57-52.74%, 0.13-0.20%, 0.25-0.87%, 3.42-2.06%, 0.83-0.43% and 3.87-4.11%, respectively. Butyric acid was only determined in Corn + L. leucocephala mixture (0.008 %). As a result, the nutrient contents of mixed silages were higher than pure sorghum and maize silages.

Anahtar Kelimeler

Silage, Corn, Sorghum, Crude protein, Organic acids

Kaynakça

• Açıkgöz E (2001) Yem Bitkileri. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No: 182, Bursa.
• Açıkgöz E, Turgut İ, Filya İ (2002) Silaj Bitkileri Yetiştirme ve Silaj Yapımı. Hasat Yayıncılık, Bursa.
• Atay D (1973) Pratik Silolama Tekniği ve Silo Yemlerinin Hayvanlara Yedirilmesi. Tarım Bak. Zirai İşl. Gen. Müd.Yayınları, D:157, Ankara.
• Aydınoğlu B (2005) Farklı biçim dönemlerinin silajlık sorgumun hasıl verimi ve kimyasal kompozisyon üzerine etkileri. Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Aydınoğlu B, Çakmakçı S, Çürek M. ve Özen N (2007) Antalya ekolojik koşullarında farklı biçim dönemlerinin bazı sorgum (Sorghum bicolor L.) ve Sudanotu (Sorghum sudanense L.) çeşitlerinin verim ve ham besin maddeleri üzerine etkileri. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, Erzurum, s. 161-164
• Bal MA (2006) Effects of hybrid type, stage of maturity, and fermentation length on whole plant corn silage quality. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences 30: 1-6.
• Basmacıoğlu H, Ergül M (2002) Silaj mikrobiyolojisi. Hayvansal Üretim 43: 12-24.
• Coşge B, Gürbüz B, Söyler D, Şekeroğlu N (2005) Kebere (Capparis spp.) yetiştiriciliği ve önemi. Bilimsel Araştırma Dergisi 2: 29-35.
• Çakmakçı S, Gündüz İ, Tüsüz MA, Çeçen S, Aydınoğlu B (1999) Sorgum (Sorgum bicolor L.)’un silajlık kullanımında farklı biçim devrelerinin verim ve kalite üzerine etkileri. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 23: 603-613.
• Çiftçi M, Çerçi İH, Dalkılıç B, Güler T, Ertaş ON (2005) Elmanın karbonhidrat kaynağı olarak yonca silajına katılma olanağının araştırılması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi 16: 93-98.
• Demirel M, Cengiz F, Çelik S. ve Erdoğan S (2001) Van ekolojik koşullarında yetiştirilen mısır ve Macar fiği karışımlarının silaj kaliteleri ve besin maddelerinin rumende parçalanabilirlikleri üzerine bir araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 11: 69-78.
• Duncan DB (1955) Multiple range and multiple F tests. Biometrics 11: 1-42.
• Erdoğan S, Demirel M, Çelik S, Karslı MA, Güney M (2008) Süt olum döneminde biçilen Sudan otuna üre ve melas katılmasının silaj fermantasyon kalitesi, in vitro organik madde sindirilebilirliği ve metabolik enerji içerikleri üzerine etkisi. http://4uzbk.sdu.edu.tr/ 4UZBK/HBB/4UZBK_065.pdf, Erişim tarihi: 25 Kasım 2010
• Ergül M (1984) Karma Yemler ve Karma Yem Teknolojisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları 384, İzmir.
• Filya İ, Karabulut A, Işık Y (1997) Bursa bölgesinde silo yemi üretimi ve kullanımı üzerine bir araştırma. Türkiye Birinci Silaj Kongresi Bildirileri, Bursa, s. 24-31.
• Filya İ (2001) Silaj Teknolojisi. Hakan Ofset, İzmir.
• Filya İ (2002) Laktik asit bakteri inokulantlarının mısır ve sorgun silajlarının fermantasyon, aerobik stabilite ve in situ Rumen parçalanabilirlik özellikleri üzerine etkileri. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences 26: 815-823.
• Filya I (2004) Nutritive value and aerobic stability of whole crop maize silage harvested at four stages of maturity. Animal Feed Science and Technology 116: 141-150.
• Filya İ, Sucu E (2005) Silaj fermantasyonunda organik asit kullanımı üzerinde araştırmalar: 1. Formik asit temeline dayalı bir koruyucunun laboratuvar koşullarında yapılan mısır silajlarının fermantasyon, mikrobiyal flora, aerobik stabilite ve in situ rumen parçalanabilirlik özellikleri üzerine etkisi. Tarım Bilimleri Dergisi 11: 51-56.
• Geren H (2001) Bornova koşullarında ikinci ürün olarak yetiştirilen farklı mısır çeşitlerinde ekim zamanlarının silaj özelliklerine etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 38: 47-54.
• Hart SP (1990) Effects of altering the grain content of sorghum silage on ıts nutritive value. Journal of Animal Science 68 :3832-3842.
• İptaş S, Avcıoğlu R (1997) Mısır, sorgum, sudanotu ve sorgumsudanotu melezi bitkilerinde farklı hasat devrelerinin silo yemi niteliğine etkileri. Türkiye Birinci Silaj Kongresi Bildirileri, Bursa, s. 42-51.
• Jensen C, Weisbjerg MR, Norgaard P, Hvelplund T (2005) Effec of maize silage maturity on site of starch and NDF digestion in lactating dairy cows. Animal Feed Science and Technology 118: 279-294.
• Johnson LM, Harrison JH (2010) Scientific aspescts of silage making. http://ucanr.org/alf_symp/2001/01-151.pdf. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2010
• Karabulut A, Canbolat Ö (2005) Yem Değerlendirme ve Analiz Yöntemleri. Uludağ Üniversitesi Yayınları, No: 2.05.048.0424, Bursa.
• Kılıç A (1986) Silo Yemi (Öğretim, Öğrenim ve Uygulama Önerileri); Bilgehan Basımevi, İzmir.
• Koç F, Özdüven ML, Yurtman İY (1999) Tuz ve mikrobiyal katkı maddesi ilavesinin mısır-soya karışımı silajlarda kalite ve aerobik dayanıklılık üzerindeki etkileri. Hayvansal Üretim 39: 64-71.
• Konca Y, Alçiçek A, Yaylak E (2005) Süt sığırcılığı işletmelerinde yapılan silo yemlerinde silaj kalitesinin saptanması. Hayvansal Üretim 46: 6-13.
• Miron J, Zuckerman E, Sadeh D, Adin G, Nikbachat M, Yosef E, BenGhedalia D, Carmi A, Kipnis T, Solomon R (2005) Yield, composition and in vitro digestibility of new forage sorghum varieties and their ensilage characteristics. Animal Feed Science and Technology 120: 17-32.
• Okuyan MR, Tuncel E, Bayındır Ş, Yıldırım Z (1986) Evcil hayvanların besin maddeleri gereksinimleri. sayı:4. Et sığırlarının besin maddeleri gereksinimleri. Uludağ Üniversitesi Zootekni Bölümü, s. 54.
• Özdüven ML, Koç F, Polat C, Coşkuntuna L, Başkavak S, Şamlı HE (2009) Bazı mısır çeşitlerinde vejetasyon döneminin silolamada fermantasyon özellikleri ve yem değeri üzerine etkileri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 6: 121-129.
• Özen N (1999) Süt Sığırlarının Beslenmesi, Yardımcı Ders Notu. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:3, Antalya.
• Özen N, Kırkpınar F, Özdoğan M, Ertürk MM, Yurtman İY (2005) Hayvan Besleme. http://www.zmo.org.tr/etkinlikler/ 6tk05/037 nihatozen.pdf. Erişim tarihi: 15 Ekim 2010.
• Polat C, Koç F, Özdüven ML (2005) Mısır silajında laktik asit bakteri ve laktik asit bakteri+enzim karışımı inokulantların fermantasyon ve toklularda ham besin maddelerinin sindirilme dereceleri üzerine etkileri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi 2: 13-22.
• Pursiainen P, Tuori M (2007) Effect of ensiling field bean, field pea and common vetch in different proportions with whole-crop wheat using formic acid or an inoculant on fermentation characteristics. Grass and Forage Science 63: 60-78.
• Reeves JB, Blosser TH. and Colenbrander VF (1989) Near ınfrared reflectance spectroscopy for analyzing undried silage. Journal of Dairy Science 72: 79-88.
• Selaman MB (2004) Effects of legume, molasses and urea inlusion on the quality of dwarf napier and king grass silages. MSc Thesis, University of Putra, Malaysia.
• Sucu E, Filya İ (2006) Effects of homofermentative lactic acid bacterial ınoculants on the fermentation and aerobic stability characteristics of low dry matter corn silages. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences 30: 83-88.
• Şahin K, Çerçi İH, Güler T, Şahin N, Kalender H, Çelik S (1999) Farklı silaj katkı maddelerinin yaş şeker pancarı posası silajı kalitesine etkileri. Turkish Journal of Veterinary and Animal Sciences 23: 285-292.
• Tümer S (1998) Buzağıların bakım ve beslenmesi. Çiftçi Broşürü, No:87, ETAE Matbaası, İzmir.
• Yayla E, Alçiçek A (2003) Sığır besiciliğinde ucuz bir kaba yem kaynağı: mısır silajı. Hayvansal Üretim 44: 29-36.
• Yüksel AN, Kocaman İ, Soysal Mİ, Soysal Sİ (2000) Süt Sığırcılığı Temel Kitabı. Hasat Yayıncılık, İstanbul.