Peyzaj planı oluşturulması bağlamında Finike - Kumluca kıyı bölgesinin değerlendirilmesi

Yıl 2010, Cilt: 23 Sayı: 2, 99 - 107, 01.12.2010

A. Benliay M. Başal

Öz

Peyzaj Planlama, Avrupa Peyzaj Sözleşmesi‟nde “Peyzajın değerinin artırılması,
iyileştirilmesi veya oluşturulması için yapılan ileriye dönük esaslı eylem” olarak
tanımlanmaktadır. Türkiye‟deki planlama süreciyle entegrasyon hedef alınarak, “Peyzaj
Ekolojisi tabanlı Peyzaj Planlama” yaklaşımı, doğal ve kültürel özellikleri bakımından
önemli değerlere sahip Finike - Kumluca kıyı bölgesinde uygulanmıştır. Coğrafi Bilgi
Sistemleri (CBS) kullanılarak gerçekleştirilen çalışmada, araştırma alanının mevcut
yapısının envanteri çıkarılmış ve homojen ekolojik birimler olan “Peyzaj Üniteleri”
belirlenmiştir. Her bir ünite için gerçekleştirilen ayrıntılı analizler ve koruma - kullanım
dengesini gözeten peyzaj planı ilke ve stratejileri ile kullanım tipleri belirlenmiştir. Peyzaj
sınıfı ve peyzaj değişim analizleri gerçekleştirilerek belirlenen doğal ve kültürel peyzaj
koruma alanları, uygunluk faktörleri temelinde irdelenerek bir “Peyzaj Planı” oluşturulmuş
ve alana ilişkin bazı öneriler getirilmiştir. Ülkemizdeki Peyzaj Planlama çalışmalarında
kullanılabilecek öneri yöntem ile kentsel ve endüstriyel gelişmelerin etkisi ile oluşabilecek
geri dönülmez zararlanmaların önüne geçilmesi ve sınırlı sayıdaki kaynakların optimum
kullanımı sağlanmış olacaktır. Çalışma sonunda, yöntemin uygulanması için yapılması
gereken ülkesel ölçekteki çalışmalar sıralanmış ve çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Peyzaj planı, Peyzaj planlama, Peyzaj ekolojisi, Finike - Kumluca kıyı bölgesi

Evaluation of Finike – Kumluca coastal region in the context of developing a landscape plan

Öz

Landscape Planning is described in European Landscape Convention as “strong forward-looking action to enhance, restore or create landscapes”. Aiming its integration with Turkey’s planning procedure; landscape ecology based Landscape Planning approach was used at Finike - Kumluca coastal area which has significant values because of its natural and cultural features. The study was conducted by using Geographic Information Systems (GIS) and “Landscape Units”, homogeneous ecological units, determined based on the inventory of present structure of study area. With detailed analysis for each unit, land use types were determined by means of landscape planning principles and strategies, aiming conservation – utilization balance. Natural and cultural landscape conservation areas, determined by landscape classification and landscape change analysis, were evaluated on the basis of suitability factors. A “Landscape Plan” was constituted and some suggestions were developed for the area. With the suggested method, which can be used in landscape planning studies in Turkey, prevention of irreversible damages due to urban and industrial developments, and also optimum use of limited resources can be provided.

Anahtar Kelimeler

Landscape plan, Landscape planning, Landscape ecology, Finike – Kumluca coastal zone

Kaynakça

• APS (2000) Avrupa Peyzaj Sözleşmesi. Strasbourg. Çev: Dr. Nilgül Görer.
• Başal M (1974) İznik Gölü ve Çevresi Peyzaj Planlaması. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Mimarisi ve Ağaçlandırma Kürsüsü, Ankara.
• Burel F, Baudry J (2003) Landscape Ecology: Concepts, Methods and Applications. Science Publishers, Enfield, USA.
• Hersperger A (1994) Landscape Ecology and Its Potential Application to Planning. Journal of Planning Literature 94 9: 14-16.
• Köseoğlu M (1982) Peyzaj Değerlendirme Yöntemleri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No.430, Bornova, İzmir.
• Odum EP, Barrett GW (2008) Ekoloji‟nin Temel İlkeleri. Çev: Işık K, Palme Yayınevi, Ankara.
• Ortaçeşme V (1996) Adana İli Akdeniz Kıyı Kesiminin Ekolojik Peyzaj Planlama İlkeleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi ve Optimal Alan Kullanım Önerileri. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Ortaçeşme V, Sayan MS (2002) Avrupa Peyzaj Sözleşmesi ve Peyzaj Mimarlığı mesleğine getirdikleri. YAPI - Mimarlık, Kültür ve Sanat Dergisi, Peyzaj Mimarlığı Eki 245: 10-12.
• Ortaçeşme V (2007) Avrupa Peyzaj Sözleşmesi bağlamında peyzaj planlama. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi‟nin Uygulanması Yolunda Türkiye, Ankara, s.81-86.
• Ortaçeşme V (2008) Ekolojik Planlama Yöntemleri Dersi Ders Notları. Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Antalya.
• Stefan L, Wilke T (2005) Landscape Planning and SEA in Germany. Federal Agency for Nature Conservation, Germany.
• Şahin Ş (2009) Angus Hills, Kırsal Peyzaj Planlama. Peyzaj Planlama 2 Ders Notları. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Ankara.
• TODAİE (2002) Belediye İmar İşleri El Kitabı. TODAİE Yerel Yönetimler Araştırma ve Eğitim Merkezi, Ankara.
• Uzun O (2003) Düzce Asarsuyu Havzası Peyzaj Değerlendirmesi ve Yönetim Modelinin Geliştirilmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.