Farklı ekim ve yabancı ot kontrol yöntemlerinin nohutta (Cicer arietinum) verim ve verim öğelerine etkileri

Yıl 2010, Cilt: 23 Sayı: 2, 157 - 162, 01.12.2010

Y. Korkmaz N. Kayan

Öz

Nohut’ta yabancı otlardan dolayı verim kaybı çok büyük oranlarda olabilmektedir ve bu
verim kaybı yabancı otların türleri ve yoğunluğuna göre değişebilmektedir. Bu yüzden, bu
araştırma farklı ekim yöntemleri (serpme ve sıraya) ve farklı yabancı ot kontrol
yöntemlerinin (otlu, elle kontrol, imazethapyr, linuron, prometryn) nohutta verim ve verim
öğeleri üzerine etkisinin belirlenmesi amacıyla farklı iki deneme yerinde
(Eskişehir/Merkez-Eskişehir/Mahmudiye) yürütülmüştür. Denemeler tesadüf bloklarında
bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekrarlamalı olarak (ekim yöntemleri ana
parsel, yabancı ot kontrol yöntemleri alt parsel) kurulmuştur. Mahmudiye deneme yerinde;
bitkide biyolojik verim, bitkide bakla sayısı, bitkide tane sayısı ve bitkide tane verimi
özellikleri bakımından ekim yöntemleri arasındaki farklılık istatistiki anlamda önemli
bulunurken; Eskişehir deneme yerinde incelenen tüm özelliklerde ekim yöntemleri
arasındaki farklılık istatistiki anlamda önemli bulunmamıştır. Yabancı ot kontrol
yöntemleri bakımından; kuru yabancı ot ağırlığı, bitkide biyolojik verim, bitkide bakla
sayısı, bitkide tane sayısı ve bitkide tane verimi özellikleri arasındaki fark, Mahmudiye
deneme yerinde istatistiki anlamda önemli bulunurken; Eskişehir deneme yerinde, yabancı
ot kontrol yöntemleri bakımından incelenen tüm özellikler arasındaki farklılık istatistiki
anlamda önemli bulunmuştur. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; Mahmudiye
deneme yerinde geleneksel serpme ekim yöntemi, Eskişehir deneme yerinde ise sıraya
ekim yönteminin tercih edilebileceği, nohutta yabancı otlarla mücadelede en etkili
yöntemin elle kontrol yöntemi olduğu, ancak elle kontrolün mümkün olmadığı geniş
alanlarda kimyasal yöntemin kullanılabileceği önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Nohut (Cicer arietinum L.), Ekim yöntemi, Yabancı ot kontrolü

Effects of different sowing methods and weed control on yield and yield components in chickpea (Cicer arietinum)

Öz

Yield losses due to weeds in chickpea (Cicer arietinum L.) occur depending on differences in intensity and species of weeds. Therefore, the study was carried out to determine the effect of different sowing methods (separate and flat sowing) and weed control methods (weed check, hand weeding, imazethapyr, linuron and prometryne) on yield and yield components of chickpea in two different locations (Eskişehir/Center-Eskişehir/ Mahmudiye). Experiment was arranged in split plot design with three replications (sowing methods in the main plots, weed control methods in the subplots). Differences among the sowing methods were determined to be significant for biological yield per plant, pods per plant, seeds per plant and grain yield per plant in Mahmudiye location but differences among the sowing methods weren’t significant for whole investigated traits in Eskişehir location. In Mahmudiye location, differences were observed for weed control methods, dry weed biomass, biological yield per plant, pods per plant, seeds per plant and grain yield per plant but for weed control methods, they were significant for whole investigated traits in Eskişehir location. Results indicated that flat sowing may be suggested in Eskişehir location, while separate sowing may be a better choice in Mahmudiye location. In weed control, hand weeding may be suggested but it is not applicable in wide areas, chemical control offers a more viable solution.

Anahtar Kelimeler

Chickpea (Cicer arietinum L.), Sowing methods, Weed control

Kaynakça

• Açıkgöz N, Akbaş ME, Moshaddam A, Özcan K (1994) PC’ler için veritabanı esaslı Türkçe istatistik paketi, TARİST. 1. Tarla Bitkileri Kongresi, İzmir, s. 264-267.
• Aslam M, Ahmad HK, Ahmad E, Khan MA, Sagoo AG (2007) Effect of sowing methods and weed control techniques on yield and yield components of chickpea. Pakistan Journal of Weed Science Research 13: 49-61.
• Aydın N (1988) Ankara koşullarında nohut (Cicer arietinum L.)’ta ekim zamanı ve bitki sıklığının verim, verim komponentleri ve antraknoza olan etkileri. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bhan VM, Kukula S (1987) Weeds and their control in chickpea. In: Saxena C, Singh KB (Eds), The Chickpea. C.A.B. International, Wallingford, pp: 319-328
• Calcagno F, Gallo G, Venora G, Restuccia G (1987) Primi resultati di recerche sperimentali sul diserbo chimico del cece. Zn La Coltura Del Cece in Italia. ENEA, Atti della giornata tenutasi presso il Centro Ricerche Energia della Casaccia, Roma, İtaly.
• Ceylan A (1994) Tarla Tarımı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, İzmir.
• Demir A, Tepe I, Erman M (2005) Nohutta (Cicer arietinum L.) farklı mücadele yöntemlerinin yabancı otlanmaya, verime, bazı verim unsurlarına ve nodülasyona etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 15: 71-75.
• El-Brahli E (1988) Lutte contre les mauvaises herbes dans la lentille elt e pois-chiche d’hiver en zone semi aride in proceedings of the seminar on food legumes in morocco, Settat, April 7-9, 1987. INRA/ICARDA.
• Elkoca E, Kantar F, Zengin H (2003) Mercimek (Lens culinaris L. cv. Malazgirt-89)’te kimyasal ve kültürel yabancı ot mücadelesinin verim ve verim unsurları üzerine etkisi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, Cilt 2, Diyarbakır, s. 180-185.
• Elkoca E, Kantar F, Zengin H (2004) Effects of chemical and agronomical weed control treatments on weed density, yield and yield parameters of lentil (Lens culinaris L. Cv. Erzurum-89). Asian Journal of Plant Science 3: 187-192.
• Eyüboğlu H (1997) Kireç kapsamı farklı topraklarda fosforun nohutta verim ve bazı kalite özelliklerine etkisi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• FAOSTAT (2008) Statistical database. http://faostat.fao.org/site/567. Accessed 28 September 2010.
• Hassan G, Khan I, Khalil MR (2006) Efficacy of different herbicides for controlling noxious weed in chickpea in District Karak. Pakistan Journal of Weed Science Research 12: 293-298.
• Hassan G, Khan I (2007) Postemergence herbicidal control of Asphadelus tenuifolius in desi chickpea, Cicer arietinum L. at Lakki Marwat. Pakistan. Pakistan Journal of Weed Science Research 13: 33-38.
• Hassan AG, Khan IA, Munir M (2007) Effect of planting methods and herbicides on yield and yield components of maize. Pakistan Journal of Weed Science Research 13: 39-48.
• Hışır Y, Çölkesen M (2004) Kahramanmaraş koşullarında ekmeklik (Triticum aestivum L.) ve makarnalık (Triticum durum L.) buğdaylarda farklı ekim yöntemi ve ekim sıklığının verim ve verim unsurları üzerine etkisi. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi 7: 100- 107.
• ICARDA (1981-1987) International nursery reports of food legume improvement program. No.5 to 10. Aleppo, Syria.
• ICARDA-FSP (International Center for Agricultural Research in the Dry Areas-Farming System Program) 1986. Annual Report. Aleppo, Syria.
• Kantar F, Elkoca E, Zengin H (1998) Nohut (Cicer arietinum L. Cv. Aziziye -94)’da kimyasal ve kültürel yabancı ot mücadelelerinin verim ve verim komponentleri üzerine etkisi. Doğu Anadolu Tarım Kongresi, Erzurum, s. 475-482.
• Kanrtar F, Elkoca E, Zengin H (1999) Chemical and agronomical weed control in chickpea (Cicer arietinum L. cv. Aziziye-94). Turkish Journal of Agriculture and Forestry 23: 631-635.
• Kaydan D, Geçit HH (2005) Arpada ekim yöntemleri ve ekim sıklıklarının verim ve verim öğeleri üzerine etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 15: 43-52.
• Knott CM, Halila MH (1988) Weeds in food legumes-problems, effects and control methods. In: Summerfield RJ (Ed), World Crops, Cool Season Food Legumes, Proceeding of International Conference on Food Legume Research, Washington.
• Marwat KB, Khan IA, Khan MI, Hussain Z, Khan H (2005) Herbicides evaluation for weed control in chickpea. Pakistan Journal of Weed Science Research 11: 57-60.
• Şanlı A, Kaya M, Kara B (2009) Nohut (Cicer arietinum L.)’ta yabancı ot mücadele zamanları ile herbisit uygulamalarının verim ve bazı verim unsurlarına etkileri. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 24: 13- 20.
• Şehirali S (1988) Yemeklik Tane Baklagiller. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Ankara.
• Toğay N, Anlarsal AE (2008) Van koşullarında farklı bitki sıklıklarının ve ekim şekillerinin mercimek (Lens culinaris Medik.)’de verim ve verim öğelerine etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 18: 35-47.
• Tosun O, Eser D (1975) Nohut (Cicer arietinum L.)’ta ekim sıklığı araştırmaları, I. ekim sıklığının verim üzerine etkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı 25: 171-180.