Assessment of the environmental impacts of Antalya-Alanya highway

Yıl 2010, Cilt: 23 Sayı: 1, 15 - 21, 01.06.2010

P. Kınıklı S. Mansuroğlu

Öz

The objectives of this study were: 1)Determination of the problems coming from the construction and use, 2) Protection of natural resources, and 3) Assessment of environmental impacts from the landscape architecture viewpoint. The study was carried out on the Antalya-Alanya State Highway. The study area is the stage I. (first 37 km) of the Antalya-Alanya State Highway. The study was conducted in three steps by using landscape analysis-assessment-synthesis approach. Direct and indirect impacts of the highway were considered and the problems concerned on the route choose and the uses were investigated. GIS technology was used in assessing the impacts of highway itself and of the highway related land use developments. As a result, it was found that the highway had some degree environmental impacts on the different parts of study area (2% has very high impact, 5% has high impact, 7% has medium impact, 28% has low impact and 58% has very low impact). Determination of the impacts of the Antalya-Alanya highway on the natural resources is of importance for the sustainability of regional tourism and agriculture. As a result, impacts of highway are directly correlated with distance from the highway and land uses.

Anahtar Kelimeler

Antalya, Alanya, Environmental impacts, Highway, Landscape planning

Antalya-Alanya devlet karayolundan kaynaklanan (I. kesim) çevresel etkilerin peyzaj mimarlığı açısından değerlendirilmesi

Öz

Uluslararası öneme sahip Antalya-Alanya Devlet Karayolunun +0.00 ile +37.00 km’leri
arasındaki I. kesimini kapsayan bu çalışmanın amacı, karayolunun yapımından ve
kullanımından kaynaklanan çevresel etkilerin belirlenmesi, doğal ve kültürel kaynaklara
olan etkilerin peyzaj mimarlığı açısından değerlendirilmesidir. Üç aşamalı olarak yürütülen
araştırmada, karayolunun çevreye olan etkilerinin saptanmasında analiz-değerlendirmesentez
yöntemi izlenmiştir. Çalışmada, Antalya-Alanya Devlet Karayolunun çevreye olan
doğrudan ve dolaylı etkileri değerlendirilerek, yolun güzergah seçiminden ve
kullanımından kaynaklanan sorunlar belirlenmiştir. Karayolu ve buna bağlı olarak gelişen
mevcut alan kullanımlarının çevreye olan etkilerinin saptanması amacıyla, coğrafi bilgi
sistemleri kullanılarak oluşturan çevresel etki derecesi haritasının değerlendirilmesi
sonucunda, karayolunun araştırma alanına olan etkisi beş derecede değerlendirilmiştir. Bu
değerlendirme karayolunun etkisi % 2’sinde çok etkili, % 5’isinde etkili, % 7’sinde orta
etkili, % 28’inde az etkili, % 58’inde ise çok az etkili olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak,
Antalya–Alanya Devlet karayolu ile çevresindeki alan kullanımlarından kaynaklanan
çevresel etkilerin nitelik ve niceliğinin karayolundan uzaklığa bağlı değiştiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Antalya, Alanya, Çevresel etkiler, Karayolu, Peyzaj planlama

Kaynakça

• Akfar KF, Hale WFK, Headley AD (2003) Assessment of scenic beauty of roadside vegetation Northern England. Landscape and Urban Planning 63: 139-144.
• Altan T (1982) Çukurova’da bilgisayar yardımı ile bölgesel ölçekte ekolojik peyzaj planlaması uygulaması ve alan kullanış önerisinin saptanması üzerine bir araştırma. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Yayınları: 161, Adana.
• Andrews A (1990) Fragmentation of habitat by roads and utility corridors: A review. Australian Zoology 26: 130-141.
• Angold PG (1997) the Impact of a road upon adjacent heathland vegetation: Effects on plant species composition. Journal of Applied Ecology 34: 409-417.
• Atkinson RB, Cairns J (1992) Ecological risks of highways. Advances in Modern Enviromental Toxicology: Predicting Ecosystem Risk 20: 237-417.
• Başal M (1979) Rekreasyona dayalı karayolları kullanımları ve Kanada’da bir park yolu (Park Way) örneği. Peyzaj Mimarlığı Dergisi Karayolları Sayısı, Ankara, s.23-30.
• Bayraktar A (1980) Karayollarının ekolojik baskılarının Peyzaj Mimarlığı açısından irdelenmesi ve İzmir-Ankara Karayolunda bir örnekleme üzerine araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 423, Ege Üniversitesi Matbaası, İzmir.
• Beçin A (2002) Kentsel ulaştırmada motorlu kara taşıtlarından kaynaklanan hava kirliliği ve ekonomik etkileri. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Bennett AF (1991) Roads, roadsides and wildlife conservation: A review. In: Saunders DA, Hobbs RJ (Eds), Nature Conservation 2: The Role of Corridors. Surrey Beatty Chipping Norton, Australia, pp. 99–117
• Clay RG, Smidt RK (2004) Assessing the validity and reliability of descriptor variables used in scenic highway analysis. Landscape and Urban Planning 66: 239-255.
• CEIRD (2005) Committee on Ecological Impacts of Roads Density; Assessing and Managing the Ecological Impacts of Paved Roads. National Academies Press, Washington.
• Cuperus R, Canters KJ, Haes AH, Friedman DS (1999) Guidelines for ecological compensation associated with highways. Biological Conservation 90: 41-51.
• Fischer EE, Hohmann H, Marriot PD (2000) Roadways and the land: the Landscape Architect’s role. Public Roads 63: 30-34.
• Forman TTR, Hersperger AM (1996) Road ecology and road density in different landscapes, with international planning and mitigation solutions. In: Evink GL et al. (Eds), Trends in Addressing Transportation Related Wildlife Mortality. Publication FL-ER-58- 96, Florida Department of Transportation, Tallahassee, Florida, pp. 1-22.
• Forman TTR (2000) Estimate of the area affected ecologically by the road system in The United States. Conservation Biology 14: 31-35.
• Forman TTR, Deblinger RD (2000) The ecological road effect zone of a Massachusetts (USA) Suburban Highway. Conservation Biology 14: 36-46.
• Güney M (2006) İstanbul’un ana arterlerindeki yol kenarı toprakları ve tozlarındaki ağır metal kirliliğinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Harrison RM (2001) Pollution: Causes, Effects and Control. Fourth Edition, the Royal Society of Chemistry, Bookcraft, London.
• Jaarsma CF (1997) Approaches for the planning of rural road networks according to sustainable land use planning. Landscape and Urban Planning 39: 47-54.
• Jaradat QM, Momani KA (1999) Contamination of roadside soil, plants and air with heavy metals in Jordan, a comparative study. Turkish Journal of Chemistry 23: 209-220.
• KGM (2006) T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü Web Sayfası. http//: www.kgm.gov.tr. Erişim 23 Şubat 2006.
• KGM (2007) T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü Ulaşım İstatistikleri. Erişim 13 Ocak 2007.
• Kloke A (1978) Kent çevresindeki alanlarda kimyasal maddelerin tarım üzerinde zararlı etkileri ve bunun arazi kullanma planlamasını etkilemesi. (Çeviri M Y Dizdar), Peyzaj Mimarlığı Dergisi 1-2: 12- 20.
• Köseoğlu M (1975) Ege Bölgesinde sosyo-ekonomik bakımdan önemli karayollarının peyzaj planlaması üzerine araştırmalar. E.Ü. Ziraat Fakültesi Bahçe Mimarisi Kürsüsü, İzmir.
• Litman T (2008) Evaluating transportation land use impacts. Victoria Transport Policy Institute. www.vtpi.org/landtravel.pdf. Accessed 10 March 2006.
• Makhzoumi J, Pungetti G (2005) Ecological Landscape Design and Planning, The Mediterranean Context. Taylor& Franchis, London.
• Mansuroğlu S (1999) Anadolu (İstanbul-Ankara) Otoyolunun Düzce Ovasında tarım toprakları üzerine etkilerinin saptanması üzerinde bir araştırma. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Araştırma Fonu, Proje No: 98.05.01.32, Sonuç Raporu, Düzce.
• Marsh WM (1998) Landscape Planning Environmental Applications. John Willey and Sons, New York.
• Mc Harg I (1969) Design With Nature (Wiley Series In Sustainable Design). John Willey&Sons Inc. New York.
• Salvatico CC, Howsare CL (2003) Utilizing geographic information systems throughout the Design and permitting process. In: International Conference on Ecology and Transportation (ICOET) Final Proceedings, Lake Placid, New York, pp. 556-557.
• Serrano M, Sanz L, Puig J, Pons J (2002) Landscape fragmentation caused by the transport network in Navara (Spain) two-scale analysis and landscape integration assessment. Landscape and Urban Planning 58: 113-123.
• Simonds JO (1978) Earthscape - A Manual of Environmental Planning and Design. Van Nostrand Reinhol Company, New York.
• Sounders SC, Mislivets MR, Chen J, Cleland DT (2001) Effects of roads on landscape structure within nested ecological units of the Northen Great Lakes Region, USA. Biological Conservation 103: 209-225.
• Spellerberg IF, Morrison T (1998) Ecological effects of roads and traffics: A literature review. Global Ecology and Biogeography Letters 7: 317- 333.
• Spooner P (2003) Effects of soil disturbance from roadworks on roadside shrub populations in South-Eastern Australia. In: International Conference on Ecology and Transportation (ICOET) Proceedings, Lake Placid, New York, pp.483-487.
• Swanson JF (2001) Road systems interacting with the land. In: International Conference on Ecology and Transportation (ICOET): A Time for Action Proceedings, Keystone, Colorado, pp. 16-18.
• Tanrıverdi F (1987) Peyzaj Mimarlığı Bahçe Sanatının Temel İlkeleri ve Uygulama Metotları. Atatürk Üniversitesi Yayın No: 643, Erzurum.
• Ürgenç SI (2000) Kırsal Peyzaj (Koruma-Onarım-Düzenleme), Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yayın No: 0584, Yıldız Teknik Üniversitesi Basım Yayın Merkezi, İstanbul.
• World Bank (1997) Roads and The Environment. The World Bank, Enviromentally Sustainble Development Department, Transport Division. www.worldbank.org. Accessed 23 February 2006.
• Yücel M (1997) Çukurova Deltasında Seyhan Nehri ile Yumurtalık Körfezi arasında kalan kesimde ekolojik riziko analizi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma Projeleri, Proje No: Bap- Pm-96/3,Adana.