Tekirdağ koşullarında sıra aralığının bazı çemen (Trigonella foenum-graecum) populasyonlarının verim ve verim kriterleri üzerine etkisi

Yıl 2010, Cilt: 23 Sayı: 1, 47 - 51, 01.06.2010

S. Yaver

Öz

Bu çalışma, Tekirdağ koşullarında sıra aralığının çemen (Trigonella foenum-graecum L.)
populasyonlarının verim ve verim kriterleri üzerine etkisini belirlemek amacıyla
gerçekleştirilmiştir. Denemede Kayseri yöresinden iki (Kayseri 3 ve Kayseri 4) ve Konya
yöresinden üç (Konya 6, Konya 7 ve Konya 8) olmak üzere toplam beş çemen populasyonu
2005 ve 2006 yıllarında üç farklı sıra aralığında (20, 30 ve 40 cm) ekilmişlerdir. Sonuçlar,
Tekirdağ koşullarında Kayseri yöresi populasyonlarının Konya yöresi populasyonlarına
göre daha yüksek verim değerlerine sahip olduğunu ve tüm populasyonlarda bitki başına
verim değerlerinin sıra arası mesafenin artışıyla arttığını ortaya koymuştur. İki yılın
ortalamalarına göre çemen populasyonlarında bitki boyu 25,7 ile 39,5 cm, bakla sayısı
9,4 ile 14,0 adet bitki-1, bakla uzunluğu 8,8 ile 12,0 cm, baklada tane sayısı 9,2 ile 11,1 adet
bakla-1, bin tohum ağırlığı 17,3 ile 19,2 g, bitki başına verim ise 1,2 ile 1,4 g arasında
değişim göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Çemen, Trigonella foenum graecum, Bitki sıklığı, Verim kriterleri

Effect of row spacing on yield and yield components of some fenugreek (Trigonella foenum-graecum) populations under Tekirdağ conditions

Öz

This study was conducted to determinate effect of row spacing on yield and yield components in five fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.) populations under Tekirdag (Turkey) ecological conditions. In experiment, totally five fenugreek populations, two of from Kayseri (Kayseri 3, Kayseri 4) and three of from Konya (Konya 6, Konya 7, Konya 8) regions were sown in three row spacing (20, 30 and 40 cm) in 2005 and 2006. Results indicated that populations from Konya region had higher yield per plant than that of population from Kayseri region under Tekirdag ecological conditions. In all populations, increasing row spacing resulted in increase in yield per plant. As means of two years, values of yield components and yield changed in the ranges of 25.7 to 39.5 cm in plant height, 9.4 to 14.0 pods in number of pods per plant, 8.8 to 12.0 cm in pod height, 9.2 to 11.1 seeds in number of seeds per pod, 17.3 to 19.2 g in 1000 seeds weight and 1.2 to 1.40 g in yield per plant, in fenugreek populations.

Anahtar Kelimeler

Fenugreek, Trigonella foenum graecum, Plant density, Yield components

Kaynakça

• Açıkgöz N (1993) Tarımda Araştırma ve Deneme Metodları, III. Basım, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 478, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, İzmir.
• Açıkgöz N, Akbaş ME, Moghaddam A, Özcan K (1994) PC’ler İçin veritabanı esaslı türkçe istatistik paketi:TARİST, 1. Tarla Bitkileri Kongresi Bildiri Kitabı , İzmir, s.264-267.
• Akgül A (1993) Baharat Bilimi ve Teknolojisi. Gıda Teknolojisi Derneği Yayınları No: 15, Ankara.
• Arslan N, Tekeli S, Gençtan T (1989a) Değisik yörelere ait çemen (Trigonella verimleri. VIII. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı Bildiri Kitabı Cilt 2, İstanbul, s. 93-97. L.)
• populasyonlarının tohum
• Arslan N, Tekeli S, Gençtan T (1989b) Farklı ekim zamanlarının çemen bitkisinin verimine etkisi. VIII. Bitkisel İlaç Hammaddeleri Toplantısı Bildiri Kitabı Cilt 2, İstanbul, s. 99-102
• Baytop T (1984) Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi. İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları, No: 3255, İstanbul.
• Er C (1994) Tütün İlaç ve Baharat Bitkileri, II. Basım, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:1359, Ders Kitabı: 393, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ankara.
• Kevseroğlu K, Özyağcı G (1997) Azotlu gübre dozlarının çemen (Trigonella foenum-graecum özelliklerine etkileri. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi Bildiri Kitabı, Samsun, s. 367-371. L.) bitkisinin bazı tarımsal
• Kızıl S, Arslan N (2003) Bazı çemen (Trigonella foenum-graecum L.) hatlarında farklı ekim normlarının verim ve verim özellikleri üzerine etkilerinin araştırılması. Tarım Bilimleri Dergisi 9: 395- 401.
• Köroğlu HA (1985) Çemen bitkisinde fenolojik, morfolojik ve teknolojik özellikler üzerine araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özgüven M, Sekin S, Gürbüz B, Şekeroğlu N, Ayanoğlu F, Ekren S (2003) Tütün, Tıbbi ve Aromatik Bitkilerin Üretimi ve Ticareti. http://www.zmo.org.tr/etkinlikler/6tk05/023mensure.pdf. 2009. Erişim
• Sade B, Akınerdem F, Tamkoç A, Topal A, Acar R, Soylu S (1994) Farklı bitki sıklarının çemen verimi ve bazı morfolojik özellikleri üzerine etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 4: 5-14.
• Tamkoç A, Sade B, Topal A, Soylu S, Acar R (1997) Seleksiyon ıslahı ile elde edilen çemen hatlarında tohum verimi ve bazı tarımsal özelliklerin belirlenmesi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi Bildiri Kitabı, Samsun, s.362-366.
• Tokbay İİ, Arabacı O (2007) Aydın ekolojik koşullarında farklı ekim zamanı ve sıra aralığının çemen (Trigonella foenum-graecum L.)’ın verim ve kalite özelliklerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Yılmaz G, Akdağ C (1994) Tokat ekolojik şartlarında ekim sıklığı ve gübrelemenin çemen bitkisinin verim ve bazı özellikleri üzerine etkileri. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 11: 112-124.