An Analysis of Problems Concerning the Natural Heritage Sites in Antalya Urban Area

Yıl 2009, Cilt: 22 Sayı: 2, 179 - 190, 01.12.2009

A. Vuruşkan V. Ortaçeşme

Öz

Turkey is a rich country in term of natural, cultural and archaeological resources because of its climatic and geographical diversity. Nowadays, many researches are carried out to protect these resources. This study contains the analysis of the natural heritage sites in Antalya urban area. Determining the problems related with the heritage sites is the main purpose of the study. As a result, it was found that natural heritage sites had a series of planning and management problems. Changing decisions about these areas all the time and insufficient implementation of the decisions for the natural heritage sites were found to be the major problems. Urban developments put pressures on natural heritage sites like other natural resources. Because of rapid urbanization, most of the natural heritage sites in Antalya got stuck in urban fabric and have been affected from urban developments negatively. A survey study showed that the knowledge of the city dwellers about the natural heritage sites were not sufficient. Another dramatic result is that natural heritage sites are known as “forbidden areas” by many people. Solutions towards the existing problems proposed by this study may be helpful for taking correct decisions for these areas in the future.

Anahtar Kelimeler

Conservation, Planning, Nature Conservation, Heritage Sites, Natural Heritage Sites, Antalya

ANTALYA KENTİNDEKİ DOĞAL SİT ALANLARINA İLİŞKİN SORUNLARIN İRDELENMESİ

Öz

Türkiye iklimsel özellikleri ve coğrafi konumundan dolayı doğal, kültürel, tarihsel ve arkeolojik kaynaklarca zengin bir ülkedir. Günümüzde bu kaynakların korunabilmesi için çok yönlü araştırmalar yapılmaktadır. Bu çalışma, ülkemizin sahip olduğu doğal kaynaklardan biri olan ve Antalya kentsel alanı içerisinde yer alan doğal sitlerin ayrıntılı olarak incelenmesini kapsamaktadır. Araştırmada, doğal sitlere yönelik sorunların ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırma sonucunda doğal sitlerin bir takım planlama ve yönetim sorunlarına sahip olduğu ve yeterince korunamadığı saptanmıştır. Bu tür alanlara yönelik verilen kararların sürekli olarak değişmesi ve alınan koruma kararlarının uygulanamaması en büyük sorun olarak görülmektedir. Kentleşme birçok kaynak üzerinde olduğu gibi doğal sitler üzerinde de büyük baskı oluşturmaktadır. Hızlı kentleşme nedeniyle Antalya’daki doğal sitlerin büyük çoğunluğu kent dokusu içinde sıkışmış ve kentsel gelişmelerden fazlaca etkilenmiştir. Yapılan anket çalışması, kent sakinlerinin doğal sitlere ilişkin yeterince bilgi sahibi olmadığını da ortaya koymuştur. Doğal sit ifadesinin birçok kişi için “yasaklı alan” anlamına gelmesi, araştırmanın çarpıcı sonuçlarından birisidir. Bu çalışma sonucunda ortaya konulan sorunlar ve çözüm önerilerin doğal sitlere ilişkin Antalya kentinde gelecekte alınacak kararlara yol gösterici olacağı düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler

Koruma, Planlama, Doğa Koruma, Sit, Doğal Sit, Antalya

Kaynakça

• Anonim, muhtelif. Sit Tescil Fişleri ve Sit Tescil Kararları. Antalya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu, Antalya.
• Asatekin, N. G., 2004. Kültür ve Doğa Varlıklarımız: Neyi, Niçin, Nasıl Korumalıyız? T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayın No: 3016, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genle Müdürlüğü Yayınları Yayın No: 104, Ankara, 184 s.
• Aslanboğa, İ., B. Özkan, E. Küçükerbaş, B. Türkyılmaz, A. Kaplan, Ş. Hepcan, 2003. Doğal Sit Sorununun Neresindeyiz?, Peyzaj Mimarlığı Dergisi, TMMOB Peyzaj Mimarları Odası Yayını, 2003/2, Ankara
• Diler, A., C. Işık, M. Oğuz, H. Öz, A. Peschlow, T. Schmitz, M., Ayhan, M. Gürbüzer, 2004. Muğla’da Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunmasında Yaşanan Sorunlar: Kültürel ve Doğal Kaynak Yönetimi Ön Araştırması. Elif Ofset A.Ş. , İstanbul, 59 s.
• Doğan Çöl, B. 2002. Kıyıların Oluşumu ve Kıyıların Sürdürülebilir Kalkınma Yaklaşımı ile Düzenlenmesi (Yönetimi) Üzerine Bir Araştırma ve Antalya Lara Bölgesinin Bu Yaklaşımla İrdelenmesi. G.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 292 s.
• Doğanay, E. P., 2006. Avrupa Birliği’nde Doğa Koruma ve Türkiye. H.Ü. Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 193 s.
• Eetvelde, V.V., M. Antrop, 2005. The significance of landscape relic zones in relation to soil conditions, settlement pattern and territories in Flanders. Landscape and Urban Planning 70, 127-141 p.
• Görünür, D. 1994. Koruma Uygulama Sisteminin Türkiye ve Avrupa İçin Karşılaştırmalı Bir İncelemesi. M.S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Kentsel Koruma Programı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 187 s.
• Gülgün, B., B. Türkyılmaz, M. Bolca, A. Güneş, F. Özen, 2008. Arazi Kullanım Değişimlerinin İzmir-Çeşme Yarımadası Top Burun-Uç Burun Kısmı Alibostan Koyu Mevkiinde Doğa Koruma Kararları Üzerindeki Etkilerinin İrdelenmesi. E.Ü. Bilimsel Araştırma Fonu Projesi, Proje No: 2005-ZRF-048,Bornova İzmir.
• Leroux, S.J., F.K.A. Schmiegelow, J.A. Nagy, 2006. Potential Spatial Overlap of Heritage Sites and Protected Areas in a Boreal Region of Northern Canada. Conservation Biology Volume 21, No: 2, 376-386 p.
• Manavoğlu, E., 2005. Konyaaltı Kentsel Alanında Bir Yeşil Alan Sistem Önerisi Geliştirilmesi. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Antalya, 158 s.
• Manavoğlu, E., N. Ö. Kutlu, 2007. Antalya Kenti’nin 1950’den Günümüze Kentleşme Sürecinin Değerlendirilmesi. 20. Yüzyılda Antalya Sempozyumu Bildiri Kitabı Cilt II, A.Ü. Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma – Uygulama Merkezi, Antalya, 425-445 s.
• Özkan, B., A. Güney, A. Koçman, B. Zafer Türkyılmaz, A. Kaplan, Ş. Hepcan, 2003. Ülkemizde Doğal Sit Uygulamalarına Yönelik Yeni Yaklaşımlar, E.Ü. Coğrafya Bölümü Sempozyumları 2, 16 – 18 Nisan 2003, E.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir.
• Resuloğlu, S., 2005. Koruma Olgusu ve Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurullarının Yaklaşımları. D.E.Ü., Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, 198 s.
• Sönmez K. 2005. Doğal ve Kültürel Varlıklar Yönetimi ve Koruma Politikaları. A. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyal Çevre Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Ankara,
• Tadmori, K. 2004. Lübnan - Trablus Kentsel Sit Alanı'nın Koruma Sorunsalı ve Koruma - Planlanması için Yönlendirici Kavramsal Çerçeve. M.S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Şehir ve Bölge Planlama Anabilim Dalı, Kentsel Koruma ve Yenileme Programı, Doktora Tezi, İstanbul, 268 s.
• Tüik, 2009. Antalya İli ve İlçeleri Nüfus Verileri. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Veri Tabanı, Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara
• Türk, A. 1995. Kentsel Koruma Yaklaşımlarında Kentsel Kimliğin Korunması, Isparta Örneği. İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 130 s.
• Türkyılmaz, B., Y. Kurucu, Ü. Altınbaş, M. Bolca, T. Esetlili, F. Özen, B. Gülgün, G. Gencer, A. Güney, Ş. Hepcan, N. Özden, 2006. Doğal Sitlerin Belirlenmesi ve Sınıflandırılmasında Coğrafi Bilgi Sisteminin Kullanılabilirliği ve Bir Örnekleme Alanında (Kaynaklar Beldesi-İzmir) Veri Tabanı Oluşturma Üzerinde Araştırmalar. Proje no: 102 Y 046 TÜBİTAK, www.tubitak.gov.tr, Ankara.
• Yücel, C. 2004. Türkiye’de Kentsel Koruma Alanlarının Planlanmasına Yönelik Bir Sistem Önerisi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul, 213 s.
• Zafer, B., 1991. Türkiye’de Doğa Koruma Alanları ve Doğal Sitlerin Belirleme ve Sınıflandırılmasında Kullanılacak Kriterlerin Saptanması Amacıyla İzmir – Kemalpaşa Örneklemesine Dayalı Yöntem Araştırması, Doktora Tezi, E.Ü. Fen Bilimleri Ens. 220 s.