Antalya’da (Türkiye) Çevresel Bilinç Düzeyi ve Sosyo-Ekonomik Özelliklerin Çevresel Bilinç Üzerine Etkileri

Yıl 2008, Cilt: 21 Sayı: 2, 167 - 177, 01.12.2008

S. Mansuroğlu O. Karagüzel M. Atik

Öz

Çevre bilinci çevreye zarar verilmemesi ve onun sürdürülebilir kullanımının önemini kavramadır. Bireylerin sosyo-ekonomik özellikleri düşünsel, duygusal ve davranışsal boyutları olan çevre bilinci üzerine etkilidir. Çevre sorunlarına karşı alınacak önlemlerin geliştirilmesi ve çevre bilinci düzeyinin gelecek yıllarda yükseltilmesi mümkün olacaktır. Çevre bilincinin yükseltilmesi doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımı ve çevre bileşenlerinin korunması açısından önemlidir. Türkiye’nin en önemli turizm merkezi olan Antalya/Türkiye’de yürütülen bu çalışma ile bireylerin çevre sorunları konusundaki bilinç düzeylerinin ve sosyo-ekonomik özelliklerin çevrel bilinci üzerine etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma standart formlarla yerinde anket yöntemi kullanılmıştır. Antalya kentsel yerleşim alanında yaşayan 512 kişiye karşılıklı görüşme yolu ile anket uygulanmıştır. Sonuç olarak Antalya’da yaşayanların % 75.8’inde çevresel bilinç düzeyinin “fazla”, % 22.5’inde “orta” ve % 1.8’inde “çok fazla” olduğu ve sosyo-ekonomik özellikleri çevresel bilinçleri üzerinde etkili olduğu saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

Çevre Bilinci, Çevre Sorunları, Sosyo-ekonomik Özellikler, Antalya, Türkiye

Environmental Awareness Level in Antalya City (Turkey) and It’s Relatıons Wıth Socio-Economic Characteristics

Öz

Environmental awareness is the understanding of the importance of that the destruction of the environment must be avoided and the sustainable use of the environment need to be maintained. Socio-economic characteristics of the individuals put greater effect on environmental awareness having intellectual, emotional, behavioural dimensions. Improving of the preventive measures towards environmental problems is only possible by increasing the level of environmental awareness in the coming years which is crucial for the protection and sustainable use of natural resources. With this study indication of environmental awareness level of people and the effects of socio-economic characteristics on environmental awareness in Antalya, the most attractive tourism centre in Turkey was aimed. Using a standard questionnaire format, 512 of inhabitants those living within the urban fringe of Antalya city were questioned via face to face interviews. Study results indicated that environmental awareness level of people in Antalya city was “high” in 75.8 %, “medium” in 22.5 % and “very high” in 1.8 % and the socio-economic characteristics were considerably effective on environmental awareness levels.

Anahtar Kelimeler

Environmental Awareness, Environmental Problems, Socio-Economic Characteristics, Antalya, Turkey

Kaynakça

• Akış, S., 2000. Kuzey Kıbrıs’ta Çevre Bilinci. Doğuş Üniversitesi Dergisi 1. Sayı. İstanbul.
• Brown, L.R., Durning, A., Flavin, C., French, H. , Jacobsen, J., Lowe, M., Postel, S., Renner, M., Starke, L., Weber, P. and Young, J. (1993). Dünyanın Durumu (1993) Worldwatch Enstitüsü Raporu: Sürdürülebilir Bir Yaşama Giden Yolun Neresindeyiz ? Çev.:Yaman ve Fehiman Köseoğlu, Tema Vakfı Yayınları No:4.
• BMU-Bundesministerium für Umwelt, Naturschutz und Reaktorsicherheit (2002). Umweltpolitik, Umweltbewusstsein in Deutschland 2002. Ergebnisse Einer Repräsentativen Bevölkerungsumfrage.Umweltbundesamt. Berlin.
• Bogner, F.X., 2004. Environmental Education: One Programme-Two Results? Fresenius Environmental Bulletin PSP Vol:13, No: 9, 814- 819.
• Çalışkan, M., 2002. Yetişkinlerde Çevre Duyarlılığını Etkileyen Etmenler: KKTC Lefke Örneği (The Affecting factors to environmental sensitivity of adults: The sample of Turkish Republic of North Cyprus). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Halk Eğitimi ABD, Yüksek Lisans Tezi, 164 s., Ankara.
• Daştan, H., 1999. Çevre Koruma Bilinci Ve Duyarlılığının Oluşumunda Eğitimin Yeri Ve Önemi. Gazi Universitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 116 s., Ankara.
• EU-European Union, 1990. Die Umweltpolitik In Der Europäischen Gemeinschaft. EGKS-EWG-EAG, Brussels.
• IUCN/UNEP/WWF, 1991. Caring for the Earth (A Strategy for Sustainable Living). Gland Switzerland, 85 p.
• Kavruk, S.B., 2002. Türkiye'de Çevre Duyarlılığının Artırılmasında Çevre Eğitiminin Rolü Ve Önemi (The Importance and role of environmental education in improving the sensitiveness towards environment in Turkey). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kentleşme ve Çevre Sorunları ABD, Yuksek Lisans Tezi, 207 s., Ankara.
• Keating, M., 1993. Agenda for Change: A Plain Language Version of Agenda 21 and Other Rio Agreements, Centre for Our Common Future, Geveve, Switzerland, 70 p.
• Kimberley, S., 2005. A Description Of Adult Environmental Education Programs İn Residential Environmental Education Centers: Their Use Of Experiential Learning Theory And Environmental Citizenship Concepts. Ph.D., University of Idaho, 143 pages.
• Mansuroğlu S.G., 2000. Düzce Ovasında Yaşayanların Sanayileşmeye Yaklaşımlarının Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi ISSN: 1301-2215, 13 (2) 213-222.
• Mansuroğlu, S. and Yücel, M., 2001. Halkın Alan Kullanım Kararlarına Katılımının Gerekliliğinin Araştırılması: Düzce Örneği. Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 14, 1, s.57- 66.
• Özçatalbaş, O., 2000. Kırsal ve Kentsel Alanda Çevre Bilinci ve Gönüllü Kuruluşların Rolü (Adana TEMA Vakfı Örneği). 6–8 Eylül 2000 Türkiye 4. Tarım Ekonomisi Kongresi. Tekirdağ).
• Özdemir, S., 1988. Türkiye’de Toplumsal Değişme ve Cevre Sorunlarına Duyarlılık. Palme Yayıncılık. Büro 86 Ofset Matbaacılık, Ankara.
• Özdemir, O., Yıldız, A., Ocaktan, E. and Sarısen, O., 2004. Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Çevre Sorunları Konusundaki Farkındalık Ve Duyarlılıkları. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası Cilt:57, Sayı:3.
• Özmen, D., Çetinkaya, A. C. and Nehir, S., 2005. Üniversite Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 4 (6), 330-344.
• Pulido, A., 1972. Estadistica y Tecnicas de Investipacion Social. Ediciones Anaya, Madrid.
• Rose, O.H. and Bridgewater, P., 2003. Environmental Education: A Pillar Of Sustainable Development. New Approaches Needed To Environmental Education And Public Awareness. Prospects Vol. XXXIII, No: 3, 263-272.
• Şama, E., 2003. Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 23, Sayı:2, 99-110.
• Selvi, M. and Selvi, M., 2004. Environmental Education for Sustainable Development. Fresenius Environmental Bulletin PSP Vol:13, No: 9, 900-902.
• Subarmadi, S., Suzuki, S., Kawada, T., Netti, H., Soemantri, S. and Tugaswati, A. T., 2001. “A Survey Of Perception, Knowledge, Awareness And Attitude İn Regard To Environmental Problems İn A Sample Of Two Different Social Groups İn Jakarta, Indonesia”, Environment, Development and Sustainability, 3 (2), 169-183. Kluwer Academic.
• Talay, I., Gündüz, S., Akpınar, N., 2004. On The Status Of Environmental Education And Awareness Of Undergraduate Students At Ankara University, Turkey. International Journal of Environment and Pollution 21 (3): 293-308.
• Türküm, S., 2005. Çağdaş Toplumda Çevre Sorunları Ve Çevre Bilinci. www.aof.edu.tr/kitap/ IOLTP/1268/unite10.pdf
• World Commission on Environment and Development, 1987. Our Common Future. The Brundtland Report, Oxford University Press, Oxford.
• Yücel, M., 1994. Adana Halkının Çevreye Duyarlılığının Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 25. Kuruluş Özel Sayısı, 121-136, Adana.
• Yücel, M., Uslu, C. and Say, N. P., 2003. Çukurova Üniversitesi Personel ve Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma Projesi Raporu Proje No:BAP – PM 2002-01. Adana.