HİDROPONİK KÜLTÜR VE FİDANLIK KOŞULLARINDA YETİŞTİRİLEN AŞILI ASMA FİDANLARININ KARBONHİDRAT VE AZOT İÇERİKLERİ İLE BAĞDAKİ TUTMA PERFORMANSLARI ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR

Yıl 2008, Cilt: 21 Sayı: 1, 15 - 26, 01.06.2008

E. Bahar İ. Korkutal D. Kök

Öz

Bu çalışma hidroponik sistem ve arazi koşullarında üretilen fidanların bünyelerindeki karbonhidrat ve azot oranlarıyla ilişkili olarak bağ kurulacak yere dikim sonrası tutma oranları ve performanslarını araştırmak amacıyla 2001-2003 yılları arasında Namık Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü’ nde yürütülmüştür. Araştırmada bitkisel materyal olarak Trakya Bölgesine iyi adaptasyon gösteren 5BB (Berlandieri x Riparia Teleki 8B, Seleksiyon Kober 5BB), 99R (Berlandieri x Rupestris du Lot) ve 41B (Chasselas x Berlandieri) anaçları üzerine aşılı Cabernet Sauvignon, Semillon ve Riesling üzüm çeşitleri kullanılmıştır. Birinci yıl aşılı çelikler arazi koşullarına 120x10cm ile dikilirken hidroponik sistemde perlit ortamına 10x10cm aralık ve mesafelerle dikilmiş ve toplam 1440 adet aşılı çelik kullanılmıştır. Elde edilen fidanlar özellikleri belirlendikten sonra ikinci yıl, bağ kurulacak yere 125x20cm aralık ve mesafelerle dikilmiş ve tutma oranları ile performansları belirlenmiştir. Sonuç olarak arazi koşullarından elde edilen fidanlarda randımanın düşük olması fidan özelliklerini iyileştirirken; hidroponik sistemde sık dikim (10x10cm) ve yüksek randıman sebebiyle bu özelliklerde düşüş saptanmıştır. Bunun sonucu olarak fidanların bünyesinde karbonhidrat oranının artışıyla birlikte bağ kurulacak arazide tutma oranı da artış göstermiş, azot oranının artışı ise tutma oranından ziyade sürgün uzama hızı ve sürgün uzunluğunu artırmıştır. Dolayısıyla hidroponik sistemde randıman yüksek olmasına karşın kaliteyi artırmaya yönelik önlemler alınmasının gerekli olduğu sonucuna varılmıştır

Anahtar Kelimeler

Hidroponik Sistem, Fidanlık Koşulları, Randıman, Toplam Azot, Toplam Karbonhidrat, Vitis vinifera L., Fidan Performansı

Taking Ratio and Carbohydrate-Nitrogen Accumulation of Woody Tissues of Grafted Vines Grown in Hydroponic Culture and Nursery Conditions

Öz

This study was conducted to determine characteristics of grafted-rooted vine, which were propagated by the hydroponic system in nursery conditions and to hind out taking ratio of vines after planting in relation to their carbohydrate and nitrogen ratios in a vineyard at Namık Kemal University Faculty of Agriculture, Department of Horticulture between 2001-2003. In this study as plant materials, cv. Cabernet Sauvignon, cv. Semillon and cv. Riesling were grafted on rootstocks of 5BB (Berlandieri x Riparia Teleki 8B, Seleksiyon Kober 5BB), 99R (Berlandieri x Rupestris du Lot) and 41B (Chasselas x Berlandieri) which were well adapted to Trakya Region were used. While cuttings were planted in the nursery conditions as 120x10cm (with distances between the rows and in rows) in perlite media as 10x10cm and 1440 grafted cuttings were used as a total in the first year. After determining the grafted-rooted vine characteristics, they were planted in the vineyard as 125x20cm and their taking ratio and performances were determined. Result of that, the increase of the carbohydrate ratio of the vines increased the taking ratio in the vineyard but the increase of the nitrogen ratio increased shoot elongation rate and lenghth more than the taking ratio. As a conclusion, although taking ratio is high in hydroponic system. It is necessary to take more steps to improve the quality.

Anahtar Kelimeler

Hydroponic System, Nursery Conditions, Gratfed Grapevine, Total Nitrogen, Total Carbohydrate, Vitis vinifera L., Grafted-Rooted Vine Performance.

Kaynakça

• Ağaoğlu, Y.S. ve Çelik, H., 1982. Effect of Grafting Machines on Success of Grafted Vine Production. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(1):25-32.
• Aleksanyan, D.S., 1981. Water Regime of Grapevine Transplants in Open-air Hydroponic Conditions. Soobstcheniya in-t Agrokhim. Prob. I Gidroponiki AN Arm SSR 1980, No:20, 59-64. From Referativnyi Zhurnal.
• Anonim, 2001. Fidan Üretim ve Dağıtım Talimatı (2000-2001). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, Ankara, 306s.
• Aron, P.L. and Dvornin, A.V., 1976. Raising Grafted Grapevine Transplants Hydroponically. Vinodelie i Vinogradartsvo SSR No:2, 46-48. (Hort. Abstr. 46(11): 10137).
• Bahar, E., 1996. Hidroponik Yöntemlerle Aşılı Köklü Asma Fidanı Üretimi. TÜBİTAK, Tarım ve Ormancılık Araştırma Grubu, Proje No: TOAG1036, Tekirdağ, 232s.
• Bahar, E. ve Çelik, S., 2002. Hidroponik Sistem ve Fidanlık Koşullarında Yetiştirilen Aşılı Asma Fidanlarında Karbonhidrat ve Azot Oranlarının Değişimi. Türkiye V. Bağcılık ve Şarapçılık Sempozyumu, 5-9 Ekim 2002, Nevşehir, 464472.
• Bahar, E., Korkutal, İ. ve Kök, D., 2006. Türkiye Bağcılığının Son Yıllardaki Gelişiminde Görülen Başlıca Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Trakya Univ. J. Sci., 7(1): 65-69.
• Bznuni, A.B., 1981. Spacing of Grapevine Transplants in Open-air Hydroponics. Soobstcheniya In-t Agrokhim. Probl. İ Gidroponiki AN Arm SSR No:20, 162-168.
• Çelik, H. ve Ağaoğlu, Y.S., 1979. Aşılı-köklü Asma Fidanı Üretiminde Farklı Çeşit / Anaç Kombinasyonlarının Aşıda Başarı Üzerine Etkileri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yıllığı 29(1): 222-232.
• Çelik, H., 1984a. Türkiye Bağcılığında Fidan Sorunu. Tokat Bağcılık Simpozyumu. 25-28 Eylül 1984, Tokat, 50-61.
• Çelik, H., 1984b. Sera Koşullarında Tüplü Asma Fidanı Üretimi. Türkiye II. Bağcılık ve Şarapçılık Sempozyumu. Manisa Bağcılık Araştırma Enstitüsü.
• Çelik, H., Gökçay, E., Barış, C. ve Marasalı, B., 1990. Türkiye Bağcılığının Sorunları ve Çözüm Önerileri. Türkiye Ziraat Mühendisliği 3. Teknik Kongresi 8-12 Ocak 1990, Ankara, 432-450.
• Çelik, H., Çelik, M. ve Eriş, A., 1991a. Farklı Dikim Şekilleri ve Köklendirme Ortamlarının Aşılı Asma Fidanı Üretiminde Başarı Üzerine Etkileri. Türkiye I. Fidancılık Sempozyumu, Ankara, 107-111.
• Çelik, H., Demir, İ. ve Marasalı, B., 1991b. Ülkemizde Asma Fidanı Üretiminin Bugünkü Durumu. Türkiye I. Fidancılık Sempozyumu, Ankara, 5968.
• Çelik, H., Barış, C., Gökçay, E., Kara, Z., Özışık, S., Ecevit, F., Söylemezoğlu, G., Turan, A. ve Gürsöz, S., 1995a. Bağcılıkta Tüketim Projeksiyonları ve Üretim Hedefleri. Türkiye Ziraat Mühendisliği 3. Teknik Kongresi, 9-13 Ocak 1995, Ankara, 675-696.
• Çelik, H., Çelik, M., Kadıoğlu, R., Çelik, S., Kocamaz, E., Yalçın, R. ve Özkaya, M.T., 1995b. Türkiye’de Meyve ve Asma Fidanı Kullanım ve Üretimi. Türkiye Ziraat Mühendisliği 3. Teknik Kongresi, 9-13 Ocak 1995, Ankara, 941-964.
• Çelik, H., Marasalı, B., Söylemezoğlu, G., Tangolar, S. ve Gündüz, M. 2000. Bağcılıkta Üretim Hedefleri. T.Z.Y.M.O. V. Teknik Kongresi, 17 Ocak 2000, Ankara, 2: 645-678.
• Çelik, H., 2002. Üzüm Çeşit Kataloğu. Sun Fidan A.Ş. Mesleki Kitaplar Serisi:2, Ankara, 137s.
• Çelik, S. ve Gider, S., 1991. Bağ Kurmak Amacıyla Dikilen Köklü Anaçların Aynı Yıl İçinde Aşılanması. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Türkiye I. Fidancılık Sempozyumu, Ankara, 113-121.
• Çelik, S., Delice, A. ve Arın, L., 1992. Fidanlık Koşullarında Aşılı Köklü Asma Fidanı Üretimi. Doğa-Tr. J. Agricultural and Foresty 16: 507518.
• Çelik, S., 1998. Bağcılık (Ampeloloji) Cilt:I, Anadolu Matbaa Ambalaj San. Ve Tic. Ltd. Şti. Tekirdağ, 426s.
• Dimler, R. J., Sheater, N.C. and Crist, C., 1952. Quantative Paper Chromatography of D-Glucose and it’s Oligosaccharites. Anat. Chem 24: 14111514.
• Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O. ve Gürbüz, F., 1987. Araştırma ve Deneme Metodları. Ankara Ün. Ziraat Fak. Yayınları:1021, Ders Kitabı No: 295, Ankara, 381s.
• Hehl, G. and Mengel, K., 1972. The Effect of Varied Applications of Potassium and Nitrogen on the Carbohydrate Content of Several Forage Crops. Landw. Foreh. 27/II. Sorderh, 117-129.
• İlter, E., Kısmalı, İ., Atilla, A. ve Uzun, İ., 1984. Asma Fidanı Sorunu ve Çözümü İçin Öneriler. Türkiye II. Bağcılık ve Şarapçılık Sempozyumu, Manisa Bağcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü,
• Kacar, B., 1972a. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri:I. Genel Bilgiler. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları:468, Yardımcı Ders Kitabı:161, Ankara, 151s.
• Kacar, B., 1972b. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri:II. Bitki Analizleri. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları:453, Uygulama Kılavuzu:155, Ankara, 646s.
• Kıraç, A. ve Çelik, H., 1998. Çelikleri Zor Köklenen Anaçlar ile Tüplü Asma Fidanı Üretiminde Köklendirme Ortamları ve IBA Uygulamalarının Fidan Randımanı Üzerine Etkileri. 4. Bağcılık Simpozyumu, 20-23 Ekim 1998, Yalova, 206211.
• Kliewer, W. M., 1967. Annual Cyclic Changes in the Concentration of Sugars and Organic Acids in Thompson Seeddless Grapevine. Proc. Amer. Soc. Hort. Sci. 91: 205-211.
• Kocamaz, E., 1991. Türkiye’de Asma Fidanı Üretimi, Sorunları ve Çözüm Yolları. T.C. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Türkiye I. Fidancılık Sempozyumu, Ankara, 137-148.
• Maltabar, L.M., Unguryanu, S.I. and Shimanovich, B.I., 1975. The Production of Grapevine Planting Material Using Nutrient Mixtures. Sadovodstvo, Vinogradarstvo İ Vinodel Moldavii, 3: 32-34.
• Maltabar, L.M., Unguryanu, S.I., Trakhman, I.M. and Shimanovich, B.I., 1977. Raising Vine Transplants Hydroponically in Greenhouses Twice in One Year. Sadovodstvo, Vinogradarstvo; Vinodelie Moldavii. No:6, 3033, (Hort. Abstr. 47 (4), 3448).
• Mokan, N.M., 1979. Spacing of Grapevine Grafts. Sadovostvo, Vinogradarstvo İ Vinodel Moldavii, 3: 33-36.
• Özen, T., 1992. Azotlu ve Fosforlu Gübreler ile Ahır Gübresinin Aşılı Asma Üretiminde Fidanların Randıman ve Kalite Özellikleri Üzerine Etkilerinin Araştırılması. T.Ü. Tekirdağ Ziraat Fakültesi, Basılmamış Doktora Tezi, Tekirdağ.
• Popova, N.A. and Krasnova, I.A., 1976. Regulation of Growth of Vine Grafts in Hydroponic Culture. Trudy Kishinevskogo. Sel’skokhozya istvennogo Instituta, 134: 44-46.
• Sağlam, M.T., 1994. Toprak ve Suyun Kimyasal Analiz Yöntemleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Yayınları, Yayın No:189. Yardımcı Ders Kitabı No:5, Tekirdağ.
• Sivritepe, N. ve Türkben, C., 2001. Müşküle Üzüm Çeşidinde Farklı Anaçların Aşıda Başarı ve Fidan Randımanı Üzerine Etkileri. Uludağ Üniv. Ziraat Fakültesi Dergisi, 15: 47-58.
• Suruzhin, V.T. and Dvornin, A.V., 1979. Growing of Grapevine Grafts in Cordboard Folders. Sadovotsvo, Vinogradartsvo i Vinodelie Moldavii. (Hort. Abstr. 49(11): 8370).
• Tangolar, S. ve Ergeneoğlu, F., 1989. Değişik Anaçların Erkenci Bazı Üzüm Çeşitlerinde Yaprakların Mineral Besin Maddesi ve Çubukların Karbonhidrat İçerikleri Üzerine Etkileri. Doğa Türk Tarım Ormancılık Dergisi 13(3b): 1267-1283.
• Ünal, M.S., 1990. Farklı Dikim Derinliklerinin Aşılı Köklü Asma Fidanlarında Kalite ve Randıman Üzerine Etkileri. T.Ü. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ.
• Yılma, P. ve Odabaş, F., 2002. Doğrudan Fidanlığa Dikilen Aşılı Asma Çelikleriyle Fidan Üretiminde Başarı Üzerine Aşılama Zamanı ve Yetiştirme Sistemlerinin Etkileri. Türkiye V. Bağcılık ve Şarapçılık Sempozyumu, 5-9 Ekim 2002 Nevşehir, 457-463.
• Yurtsever, N., 1984. Deneysel İstatistik Metodları. T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları:121, Ankara, 574s.