ARAZİ TOPLULAŞTIRMASINDA KULLANILAN FARKLI TOPRAK DERECELENDİRME YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2005, Cilt: 18 Sayı: 3, 425 - 435, 01.12.2005

N. K. Sönmez M. Sarı E. İ. Demirtaş S. Altunbaş

Öz

Ülkemizde, toprak ve tarım reformundan sorumlu kamu kurumlarında, arazi toplulaştırması projelerindeki toprak indeksi belirleme işlemlerinde halen Storie Index yöntemi kullanılmaktadır. Söz konusu bu yöntemin çeşitli yetersizliklerinin olduğu bilinmekle birlikte alternatif bir yöntem üzerinde de henüz herhangi bir çalışma bulunmamaktadır. İşte bu çalışmada, arazi toplulaştırması projelerinin önemli bir aşaması olan toprak indeksi belirlemede kullanılabilecek yeni bir arazi dereceleme yöntemi ile halen kullanılmakta olan Storie Index yöntemi, Korkuteli-Osmankalfalar köyü tarım arazilerinde belirlenen 31 farklı haritalama ünitesi için test edilmiştir. Arazi dereceleme ve toprak indeksi belirlemede yeni yöntem, FAO Arazi Değerlendirme İlkeleri çerçevesinde geliştirilmiş olan Şenol Arazi Değerlendirme Yöntemi (ŞADY) dir. Çalışmada, bu yöntemin ara sonucu olan Fiziksel Haritalama Birimi Endeksi değerleri (FHBE) kullanılarak dereceleme yapılmıştır. Her iki yöntemin uygulanması ile elde edilen toprak indeks değerleri, her bir farklı haritalama ünitesinin sahip olduğu arazi ve toprak karakteristikleri dikkate alınarak kıyaslanmış ve elde edilen sonuçlar, söz konusu yöntemlerin toplulaştırma amaçlı toprak indekslerinin belirlenmesinde kullanılabilirlikleri yönünden değerlendirilmiştir. Çalışmada, arazi ve toprakların morfolojik, fiziksel ve kimyasal tüm özelliklerini, arazi kullanım türlerinin istekleri ile de ilişkilendirerek değerlendirme esasına dayanan ŞADY’nin, bazı eksiklikleri bulunmakla birlikte, sadece dört farklı fiziksel arazi ve toprak özelliğini esas alan Storie Index Yönteminden daha güvenilir ve kullanılabilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Arazi toplulaştırma, arazi değerlendirme, toprak indeksi, storie indeks

Comparison of the Different Soil Gradation Methods Used for Land Consolidation

Öz

In our county, governmental agencies responsible for soil and agricultural reforms still use storie index methods, which are used for land consolidation. In spide of knowing that there were insufficient parts of this method, no alternative methods were yet been carried out. In this study using Storie index and new land evaluation method has tested agricultural lands of Korkuteli- Osmankalfalar village, which was determined 31 different mapping units. This new method used for land gradation and soil index determination is called Şenol’s Land Evaluation Method (ŞADY), which was developed in the frame of FAO land evaluation principles. In this study, this method’s mid-results of Physical Mapping Unit Index (FHBE) values were assessed for land gradation. Soil index values obtained from each method were compared with the consideration of land and soil characteristics of each mapping units, and results were assessed in the scope of determination of soil indexes in terms of applicability for so-called methods in land consolidation. The research results showed that Şenol's Land Evolution Method which is based on an evaluation principle in consideration of all morphological, physical, chemical and other properties of land and soil, and the relationship of these properties with the need of land use type was found to be more practical and secure than the method of Storie Index based on an evaluation principle which is used only four different physical land and soil properties without consideration of land use types.

Anahtar Kelimeler

Land consolidation, land evaluation, soil index, storie index

Kaynakça

• Kaynaklar Ağaoğlu, Y.S., Ayfer, M., Köksal, İ., Abak, K., Kaynak, L., Fidan, Y., Çelik, M., Çelik, H. Ve Gülşen, Y. 1987. Bahçe Bitkileri. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yayınlar: 1009, Ofset No: 3, Ders Kitabı, Ankara, 281 ss.
• Ağaoğlu, Y.S. Ve Çelik, H. 1986. Bağcılık Potansiyelinin Geliştirilmesi. GAP Projesi Tarımsal Kalkınma Semp. Ank. Üniv. Basımevi, s. 211-220, Ankara.
• Anonim, 1985. Kavak Yetiştiriciliği. Orman Genel Müdürlüğü Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Yayınları, İzmit, 26 ss.
• Arıoğlu, H. 1987. Yağ Bitkileri. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 35, Ders Kitabı, Adana, 52 ss.
• Bayraktar, K. 1981. Sebze Yetiştirme. Ege Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 169, Ders Kitabı, Cilt 2, İzmir, 479 ss.
• Dinç, U., Şenol, S., Yeşilsoy, M.Ş. ve Kapur, S. 1992. Şanlıurfa ovaları Suruç (II. Ks.) ve Baziki sulama projesi sahası detaylı temel toprak etüdleri. T.C. Tarım ve Köy İşleri Bak. KHGM Etüd ve Proje D. Başk. Yayınları, cilt I, Ankara.
• Fao, 1977. A Framework for Land Evaluation, International Institute for Land Reclamation and Improvement/ILRI, Pub. 22, pp. 87, Wageningen, NL.
• Gündoğan, R., 1993. Çeşitli Arazi Derecelendirme Yöntemlerinin Arazi Toplulaştırma Çalışmalarında Kullanılma Olanakları. Ç.Ü Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi, 151 ss.
• Kerr, W.B. 1990. Land evaluation as a basis for sustainable development strategies. Technical Papers From a Consultation on Promoting Conservation for Sustainable Agricultural Development in the Sudan- Sahelian Region of AFRİCA. Banjul, the Gambia, Commonwealth Secretariat Publications. OQEH, pp. 121-131, London.
• Latham, M. 1994. Application of the framework for evaluating sustainable land management and further developments. 15th World Congress of Soil Science Acapulco Mexico, 10-16 July Transactions, Volume 6a: Commission Vi Symposia, pp. 422-427, Mexico.
• Romero, C., Rehman, T. 1987. Natural resource management and use of multiple criteria decision making techniques: A Review. European Review of Agricultural Economics, pp. 61-89, OQEH.
• Sarı, M., Emrahoğlu, E.I., Sönmez, N.K., Altunbaş, S.1997. Korkuteli-Osmankalfalar Köyü Tarım Arazilerinin Detaylı Toprak Etüt ve Haritalama Raporu, Ak.Üniv. Zir.Fak. Projesi, Antalya.
• Şenol, S. 1983. Arazi Toplulaştırma Çalışmalarında Kullanılabilir Niceliksel Yeni Bir Arazi Derecelendirme Yönteminin Geliştirilmesi Üzerine Araştırmalar. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Adana, 122 ss.
• Storie, R.E. 1937. An Index for Rating the Agricultural Valve of Soils, University of California, Agricultural Experiment Station Berkley, California.
• Sys, C., Ranst, E.V. and Debaveye, J. 1991. Land Evaluation Part I Principles in Land Evaluations and Crop Production Calculations. Agricultural Publications No:7 General Administ Ration for Development Cooperation Place Duchampda Mars 5bte 57-1050 Brussels Belgium.
• Yıldız, N. 1983. Arazi Toplulaştırması. Yıldız Üniversitesi Yayınları No: 167, İstanbul, 255 ss.