Samsun Koşullarında Geliştirilen Bazi Tek Melez Mısır Çeşitleri Üzerine Araştırmalar

Yıl 2005, Cilt: 18 Sayı: 2, 229 - 234, 01.09.2005

A. Öz H. Kapar

Öz

Bu çalışmanın amacı Karadeniz Bölgesi şartlarına adapte olabilen hastalık ve zararlılara dayanıklı, yüksek verimli yeni hibrit çeşitler geliştirmektir. Bu amaç doğrultusunda yurt içi ve yurt dışından temin edilen materyaller ile sürdürülen çalışmalar sonucunda hibrit mısır çeşitleri geliştirilmiştir. Halen melez mısır ıslahında kullanılmak üzere 600’ün üzerinde kendilenmiş hat, bu hatlardan oluşturulmuş çok sayıda melez kombinasyon ile hibrit mısır ıslahı çalışmaları yürütülmektedir. Bu çalışmanın materyalini 2000 yılında oluşturulan 20, 2001 yılında oluşturulan 30 adet melez kombinasyonun standart çeşitlerler ile denendiği 5 verim denemesi, 15 genotipin yer aldığı 6 adet bölge verim denemeleri (toplam 11 deneme) oluşturmaktadır. Denemeler; 2001, 2002 ve 2003 yıllarında, tesadüf blokları deneme deseninde 4 tekerrürlü olarak, sıra arası 70, sıra üzeri 25 cm, parsel boyu 5 m olan 4 sıradan oluşturulmuştur. Çalışmalarda tane verimi, tepe püskülü gösterme süresi, bitki boyu, ilk koçan yüksekliği, hasatta tane nemi ve tane/koçan oranı özellikleri incelenmiştir. Bölge için uygun olan orta erkenci materyallerden oluşturulan tek melez mısırların yaklaşık 1000-1350 kg/da tane verimi verdikleri görülmüştür. Aynı melezlerin Marmara Bölgesi’nde dekardan 1500 kg’a yaklaşan tane verimi verdikleri tespit edilmiştir. Hibritlerin incelenen verim öğeleri bakımından önemli farklılık gösterdiği saptanmıştır. Elde edilen veriler sonucunda iyi bir performans gösteren TTM.97-30 melezinin tescili için 2004 yılında başvuru yapılmıştır. Bu melez aynı yıl çeşit tescil denemelerinde yer almıştır

Anahtar Kelimeler

Karadeniz Bölgesi, Melez Mısır, Verim, Verim Öğeleri

Studies on Some Single Maize Hybrid Varieties Developed in Samsun Conditions

Öz

The objective of this study was to develop new hybrid cultivars with high yield, resistant to diseases and pests for the Black Sea Region conditions. With this aim, hybrid maize cultivars were developed using materials provided from domestic and abroad. Hybrid maize improvement studies have conducted using over 600 inbred lines to use in hybrid maize improvement and hybrid combinations. Study material consisted 5 yield and 6 regional yield experiments as well as control varieties. The yield experiments composed of 20 hybrid combinations established in 2000, and 30 hybrid combinations established in 2001. The regional yield experiments consisted of 15 genotypes. Experiments were conducted in 2001, 2002 and 2003 and planned in a randomized complete block design with four replications. Spacing between the rows were 70 cm and within the rows were 25 cm. Each parcel consisted of 4 rows with 5 m lengths. Observations consisted of kernel yield, tasseling period, plant height, first ear height, kernel moist content at harvest and kernel/ear ratio. It was observed that the kernel yield of single hybrids maize developed from mid-early maturity group were 10000-13500 kg/ha. On the other hand, same hybrids produced about 15000 kg/ha kernel yield in the Marmarian Region. Hybrids showed significant differences in terms of the examined yield components. TTM.97-30 hybrid that showed good performance according to the experiment results was appealed to registration administration in 2004. This hybrid was used in cultivar registration experiments in the same year.

Anahtar Kelimeler

Black Sea Region, Hybrid maize, Yield, Yield Components

Kaynakça

• Angelov, K. 1994. Correlations between grain yield and certain plant and ear chracteristics in maize hybrids. Field Crop. Abstr. 47: 133.
• Anonim, 2005. Fao, http://faostat.fao.org/faostat.
• Emeklier, H. Y. 1997. Erkenci hibrid mısır çeşitlerinin verim ve fenotipik özellikleri üzerine araştırmalar. Ankara Üni. Zir. Fak. Yay. No: 1493. Bilimsel Araştırma ve İncelemeler: 817, Ankara.
• Yüce, S. ve Turgut, İ. 1991. Ege bölgesinde ikinci ürün melez mısır ıslahı. Doğa, 15: 520-532.
• Öz, A. ve Kapar, H. 2003. Karadeniz koşullarında geliştirilen tek melez mısır çeşit adaylarının verim ve bazı agronomik karekterlerinin belirlenmesi, Ondokuz Mayıs Üni, Zir. Fak. Derg., 18: 45-60.
• Sönmez, F. 2001. Azotun bazı mısır çeşitlerinde tane verimi ve verim komponentlerine etkisi. Gaziosmanpaşa Üni. Zir. Fak. Derg., 18: 107- 112.