Determination of Combining Ability Effects and Heterosis in Dent Maize ( Zea mays indentata Sturt.)

Yıl 2004, Cilt: 17 Sayı: 2, 189 - 197, 01.12.2004

İ. Turgut A. Yaman

Öz

This research was carried out to investigation the genetic structure of the 21 F1 hybrid maize population established from seven female lines and three male testers, to determine parents showing superior general ability (g.c.a.) and crosses having superior specific combining ability (s.c.a.), and to evaluate the F1 hybrid vigor.
According to the results, differences among the genotypes (except the number of grain to ear) were significant for all the traits studied. Specific combining ability (s.c.a.) effects were significant for ear height, 1000 seeds weight, days to tasseling and grain yield. The lines numbered as 1 (B-75) and 3 (BRS-16) in grain yield showed the highest and positive general combining abilities. 3 x 10, 1 x 9, 1 x 10 and 3 x 8 hybrid combinations had the highest mean values in terms of grain yield. 3 x 10, 6 x 9, 1 x 9 and 4 x 9 combinations showed the highest s.c.a. Heterosis values varied between 19.5 % and 125.4 % in grain yield.

Anahtar Kelimeler

Maize inbred lines, Line x Tester, general and specific combining ability, heterosis

Atdişi Mısırda (Zea mays indentata Sturt.) Uyum Yeteneği Etkileri ve Heterosisin Belirlenmesi

Öz

Bu araştırma, yedi ana hat ve üç baba test edici ile bunların 21 F1 meleziyle oluşturulan melez mısır populasyonunda genetik yapıyı incelemek, üstün genel uyum yeteneğine sahip anaçlar ile üstün özel uyum yeteneği etkisi gösteren melez kombinasyonları saptamak ve hibridlerin melez gücünü belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre genotipler ve melezler arası farklılık (koçanda tane sayısı hariç) tüm karakterlerde önemli bulunmuştur. Kombinasyon yeteneği analizine göre özel uyum yeteneği etkileri koçan yüksekliği, 1000 tane ağırlığı, çiçeklenme süresi ve tane veriminde önemli bulunmuştur. 1 (B-75) ve 3 (BRS-16) hatları tane verimi bakımından yüksek ve olumlu genel kombinasyon yeteneği göstermiştir. 3 x 10, 1 x 9, 1 x 10 ve 3 x 8 melez kombinasyonları yüksek tane verimi vermişlerdir. 3 x 10, 6 x 9, 1 x 9 ve 4 x 9 kombinasyonlarının özel uyum yeteneği etkileri de yüksek bulunmuştur. Tane veriminde heterosis değerleri % 19.5 ile % 125.4 olarak saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mısır Kendilenmiş Hatları, Line x Tester, Genel ve Özel Kombinasyon Yeteneği, Heterosis

Kaynakça

• Açıkgöz, N. ve K. Özcan, 1999. TARPOPGEN: Populasyon Genetiği için bir istatistik paket programı. 3.Ulusal Tarımda Bilgisayar Uygulamaları Simpozyum bildirisi 28-30 Eylül 1999, ADANA
• Altınbaş, M. 1995. Melez mısırda dane verimi ve kimi bitki özellikleri bakımından heterosis ve kombinasyon yeteneği. Anadolu 5(2): 35-51.
• Anonim 2003a. Toprak analizi sonuçları. Bursa Köy Hizmetleri 17.Bölge Müdürlüğü Raporu.
• Anonim 2003b. Bursa Meteoroloji İşleri Müdürlüğü Kayıtları. Bursa.
• Dhillon, B.S., and J. Singh. 1979. Evaluation of factorial partial diallel crosses. Crop Sci. 19: 192-195.
• Falconer, D.S., 1989. Introduction to quantitative genetics. Longman, London, p.433.
• Fonseca, S. and F.L. Patterson. 1968. Hibrid vigor in a seven-parent diallel cross in common winter wheat (T. aestivum L.). Crop Sci. 8:85-88.
• Kara, Ş.M., 2001. Mısır kendilenmiş hatlarında verim ve verim öğelerinin değerlendirilmesi, I.Heterosis ve uyum yeteneklerininin line x tester analizi, Turk J.Agric.For. 25:383-391.
• Kempthorne, O., 1957. An introduction to genetic statistics. John Wiley and Sons. Inc. New York. Chapman and Hall Ltd., London,
• Konak, C., A. Ünay, E. Serter ve H.Başal, 1999. Estimation of combining ability effects, heterosis and heterobeltiosis by line x tester method in maize.Turk J.of Field Crops 4:1-9.
• Misevic, D. 1990. Genetic analysis of crosses among maize populations representing different heterotic patterns. Crop Sci. 30:997-1001.
• Nevado, M.E. and H.Z. Cross. 1990. Diallel analysis of relative growth rates in maize synthetics. Crop Sci. 30:549-552.
• Patel, J.D., B.R. Christie and L.W. Kannenberg, 1984. Line x Tester crosses: a new approach of analysis. Can.J.Genet.Cytol., 26:523-527.
• Poehlman, J.M. 1979. Breeding Field Crops. Avi Publishing Company, Inc. Westport, Connecticut. p. 277-320.
• Singh, R.K. and B.D. Chaudhary, 1977. Biometrical methods in quantitative genetic analysis. V.10, Line x Tester analysis, Kalyani Publishers, New Delhi, p. 191-200.
• Stangland, G.R., W.A. Russell, O.S. Smith. 1983. Evaluation of the performance and combining ability of selected lines derived from improved maize populations. Crop Sci. 23:647-651.
• Turan, Z.M. 1995. Araştırma ve Deneme Metodları. U.Ü.Ziraat Fakültesi Ders Notları No:62, Bursa. 121 s.
• Turgut, İ., 2000. Atdişi mısırda (Zea mays indentata Sturt.) üstün melez kombinasyonlarının belirlenmesi üzerinde bir araştırma. Anadolu, J. of AARI 11(1):23-35.
• Turgut, İ., 2003. Mısırda (Zea mays indentata Sturt.) line x tester analiz yöntemiyle uyum yeteneği etkilerinin ve heterosisin belirlenmesi. Uludağ Üniv.Zir.Fak.Derg., 17(2):33-46.
• Yıldırım, M.B. ve Ş. Çakır, 1986. LinexTester analizi. Ege Üniv. Bilgisayar Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 9(1)11-19.
• Yüce, S. ve İ. Turgut. 1991. Ege Bölgesi’nde ikinci ürüne uygun melez mısır ıslahı. Doğa 15:520-532.