The Properties and Potential Productivities of the Soils of Old Manay Lake of Different Geomorphologic Units

Yıl 2003, Cilt: 16 Sayı: 1, 7 - 17, 01.06.2003

M. Sarı S. Altunbaş N. K. Sönmez E. İ. Emrahoğlu

Öz

In this study, the relationships between the soils and their geomorphologic (physiographic) units of agricultural lands of old Manay-Söğüt (Korkuteli) wetland which is dried have been studied and physical, chemical and morphological properties of five different soil series located on different geomorphologic positions in the research area were determined and then these properties have been interpreted for their agricultural potentials. Four geomorphological units which are called as alluvial fan, alluvial bank, alluvial terrace and lacustrine deposites and five soil series which have different soil properties and agricultural potentials were determined in the research area.
Consequently, it has been found that there is a very close relationship between soil properties and their physiographic units on which soils are located. Related to the their geomorphologic locations and properties, it has been determined that the most important problems of the soils which are on alluvial banks and alluvial fans have low clay content, somewhat excessively drained, low content of available water and nutritions and gravelness which is caused to nonsuitable conditions of root development, on alluvial terraces have high clay and calcium carbonate contents and vertic properties and on lacutrine deposites have very high clay content, vertic properties, high content of calcium carbonate, very poor drainage and high amount of exchangable sodium which will cause serious problems when used under the dry and/or irrigated farming systems. While the soils are using, if the properties of this soils don’t take to consideration, agricultural productions will not be successed and some soil properties will going to be degradated and especially the soils on lacustrine deposites will going to be alkalized.

Anahtar Kelimeler

Geomorphology-soil relationships, soil properties, land use

Farklı Fizyografik Üniteler Üzerinde Yer Alan Eski Manay Göl Alanı Topraklarının Özellikleri ve Potansiyel Üretkenlikleri

Öz

Bu çalışmada Korkuteli sınırları içerisinde yer alan eski Manay (Söğüt) gölünün kurutulması sonucunda kazanılan araziler ile çevresindeki tarım arazilerinde fizyografya-toprak ilişkileri bakımından anlamlı farklılıkları olan toprakların bazı fiziksel, kimyasal ve morfolojik özellikleri, söz konusu bu toprakların bulundukları fizyoğrafik üniteler de dikkate alınarak pedon düzeyinde araştırılmış ve bu toprakların sahip oldukları özellikleri, tarımsal üretimdeki potansiyelleri yönünden değerlendirilmiştir. Alanda, aluviyal yelpaze, aluviyal sırt, aluviyal teras ve eski göl tabanı olmak üzere dört farklı fizyografik ünite ve bu farklı üniteler üzerinde de özellikleri ve arazi kullanımı yönünden anlamlı farklılıkları bulunan beş toprak serisinin yer aldığı saptanmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre, alanda yer alan toprakların profil özellikleri ile bulundukları fizyoğrafik üniteler arasında çok yakın ilişkilerin bulunduğu saptanmıştır. Toprakların tarımsal üretim potansiyellerini olumsuz yönde etkileyen özellikleri arasında ise aluviyal yelpaze ve aluviyal sırt fizyografik üniteleri üzerinde yer alan topraklarda hafif-orta tekstüre bağlı yüksek geçirgenlik, düşük su ve besin maddesi tutma ve kök gelişimine engel olacak düzeydeki çakıllı ara katmanlar, aluviyal teraslarda yüksek kil ve kireç içeriği ile birlikte vertik özelliğin neden olduğu şişme-büzülme olaylarına bağlı bitki kök sistemlerindeki olası fiziksel zararlanmalar ve eski göl tabanlarında da yüksek kil ve kireç içeriği, vertik özellik, fena drenaj ve yüksek miktardaki değişebilir sodyumun varlığı öne çıkmaktadır. Sözü edilen bu özelliklerin, bu alandaki gerek sulu ve gerekse kuru tarım tekniklerine dayalı arazi kullanımlarında mutlaka dikkate alınması gerekmektedir. Bu özellikler dikkate alınmadan yapılacak tarımsal üretim uygulamalarından başarılı sonuçlar alınamayacağı gibi toprak özelliklerinde de ciddi bozulmaların ve özellikle eski göl tabanlarında alkalilik sorununun ortaya çıkması kaçınılmaz olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Fizyografya-Toprak İlişkileri, Toprak Özellikleri, Arazi Kullanımı

Kaynakça

• Anonim, 1993. Antalya İli Arazi Varlığı, Tarım Orman ve Köy İşl. Bak. Köy Hzmt. Gen.Md., Ankara
• Black, C.A. 1965. Methods of Soil Analysis, Agreon. No:9 Part 2. Ame. Soc. Agr. Mdison. Wisc. 1372-1376, USA.
• Bouyoucos, G. J. 1955. A Recalibration of the Hydrometer Method for Making Mechanical Analysis of the Soils, Agronomy Journal 4 (9) : 434.
• Bower, C.A. and Wilcox, L.V. 1965. Soluble Salt Methods of Soil Analysis, Methods of Soil Analysis Part 2, Am. Soc. Agron. No: 9, Madison, Wilconsin USA.
• Dinç, U. ve Şenol, S. 1997. Toprak Etüd ve Haritalama Ders Kitabı. Çukurova Üniversitesi. Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 161, Ders Kitapları Yayın No: 50, Adana, 235s.
• FAO, 1977. Guidelines for Soil Profile Description. M-51, ISBN: 92-5-100508-7, Rome.
• FAO, 1989. Guidelines for Land Use Planning. Inter Deptartmental Working Group on Land Use Planning, Subgroup on, Rome
• Jackson, M.L. 1967. Soil Chemical Analysis. Prentice Hall of India Private Limited, New Delhi.
• Landon, J.R., (editör), 1991. A Handbook for Soil Survey and Agricultural Land Evaluation in the Tropics and Subtropics. Longman Group, UK. Ltd. ISBN 0-582-00557-4, England.
• Richardson, L., 1998. Draining Wetlands May Not Increase Available Cropland. Zero Tillage Farmers Association, 11. Annual Workshop, 7-31 st. Brandon MB R7B 2J6, Monitoba, North Dakota.
• Sarı, M, Emrahoğlu, E.I., Sönmez, N.K. ve Altunbaş, S., 1997. Kurutulan Göllerden Kazanılan Tarım Arazilerinin Özellikleri. Göller Zirvesi Simpozyumu, Antalya.
• Sarı, M., 1998. Toprak ve Toprak Oluşumu. Çevre ve İnsan Ders Kitabı, Anadolu Üniversitesi Yay. No 1017, ISBN:975-492-766-9, Eskişehir.
• Soil Survey Division Staff, 1993. Soil Survey Manual. USDA Handbook 18, US Gov. Print. Washington DC.
• Soil Survey Laboratory Staff, 1996. Soil Survey Laboratory Methods Manual. Soil Surv. Invest. Rep.42. Vers.3.0, NSSC, Lincoln, NE.
• Soil Survey Staff, 1999. A Basic System of Soil Classification for Making and Interpreting Soil Surveys. NRCS, Washington, DC, Agricultural Handbook 436.
• Tüzüner, A.,1990. Toprak ve Su Analiz Laboratuvarları El Kitabı. T.O.K.İ.B. Köy Hiz. Gen. Müd., 375s., Ankara.