Antalya (Merkez İlçe)’da yetiştirilen örtüaltı güzlük domates bitkilerinin (Solanum lycopersicum L.) beslenme durumlarının belirlenmesi

Yıl 2015, Cilt: 28 Sayı: 1, 33 - 38, 01.06.2015

Ahmet Şafak Maltaş , Mustafa Kaplan

Öz

Bu çalışma, Antalya Merkez-ilçe seralarında güzlük olarak yetiştirilen domates bitkilerinin beslenme durumunu araştırmak için yürütülmüştür. Bu amaçla, 24 domates serasından yetiştirme döneminin başında toprak örnekleri ve yetiştirme dönemi ortasında yaprak örnekleri alınmıştır. Toprak örneklerinde pH, elektriksel iletkenlik (EC), CaCO₃, organik madde, bünye, azot (N), fosfor (P), potasyum (K), kalsiyum (Ca), magnezyum (Mg), demir (Fe), çinko (Zn), mangan (Mn) ve bakır (Cu); yaprak örneklerinde ise N, P, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Mn ve Cu analizleri yapılmıştır. Sera topraklarının pH ve CaCO₃ düzeyleri domates yetiştiriciliği için optimum değerden daha yüksek iken, bünyeleri uygundur. Toprakların; organik madde içeriklerinin yetersiz olduğu ve tuzsuz, hafif ve orta tuzlu sınıfında yer aldıkları belirlenmiştir. Toprakların toplam N, alınabilir P, değişebilir K, Ca, Mg, alınabilir Fe, Zn, Mn ve Cu içeriklerinin ise genellikle iyi düzeylerde olduğu tespit edilmiştir. Alınan yaprak örneklerinin N, P, Ca ve Mg kapsamları genelde iyi durumda olmasına rağmen, K kapsamlarının bütün örneklerde yetersiz düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Örneklerin çoğunluğu mikro element (Fe, Zn, Mn ve Cu) içerikleri yönünden yeterli olsa da, bir kısmının özellikle Fe (% 45.8) ve  Zn (% 29.4) bakımından noksan oldukları belirlenmiştir. Çalışmada ayrıca N:K oranının dengesizliği domates kalitesi açısından gübrelemede özellikle üzerinde durulması gereken bir konu olarak belirlenmiştir. Elde edilen verilerin önceki çalışmalar ile benzerlik göstermesi Antalya İli örtüaltı domates yetiştiriciliğinde bitki beslenmesi ile ilgili eksikliklerin tekrarlandığını ortaya koymaktadır. Bu durum gübrelemede özellikle yaprak analizlerinden yeterli düzeyde yararlanılmadığına işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Antalya, Besin elementi, N:K oranı, Domates, Örtüaltı

Determination of nutrition status of greenhouse tomato plants (Solanum lycopersicum L.) grown in fall season in Antalya (Central district)

Öz

This study was carried out to investigate the nutritional status of tomato plants grown in fall season in greenhouses in central district of Antalya. For this purpose, soil samples were collected in beginning of growing period and leaf samples in the middle of the growing period were collected from 24 tomato greenhouse. pH, EC, CaCO3, organic matter, texture, total N, available P, exchangeable K, Ca, Mg, available Fe, Zn, Mn and Cu in soil samples and N, P, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Mn and Cu in leaf samples were analyzed. While most of the soil samples were highly calcareous and had high pH for tomato growing, the textures were found to be suitable. Soil samples were mostly poor in organic matter and classified as no salty, slight and medium salty. The total N, available P, exchangeable K, Ca, Mg and available Fe, Zn, Mn, Cu contents of the soil samples were generally sufficient. Although the contents of N, P, Ca and Mg were generally sufficient levels in plants, K content was determined to be insufficient. While most of the samples have sufficient amount of micro-nutrients (Fe, Zn, Mn and Cu), some of them was determined to be deficient, especially Fe (% 45.8) and Zn (% 29.4). Imbalanced N:K ratio in tomato plants was found to be important problem that should be addressed to improve fruit quality. The similarity between data obtained from the present and previous reveals repeated deficiencies in tomato cultivation in Antalya Province. This situation indicates that leaf analysis is not adequately made use of in fertilization practices.

Anahtar Kelimeler

Antalya, Nutrient, N:K ratio, Tomato, Greenhouse

Kaynakça

• Adams P, Davies JN, Winsor GW (1978) Effects of nitrogen, potassium and magnesium on the quality and chemical composition of tomatoes grown in peat. Journal of Horticultural Science 53: 115-122.
• Anonim (2009) Örtü altı domates yetiştiriciliğinde kalsiyum ve iz elementlerin önemi. http://www.tarimsalbilgi.org/forums. Erişim tarihi: 27 Aralık 2013.
• Anonymous (1982) Methods of Soil Analysis (Ed. A L Page). Number 9, Part 2, Madison, Wisconsin, USA, 1159 pp.
• Aybak K, Kaygısız H (2004) Domates Yetiştiriciliği. Hasad Yayınları, pp 3-8.
• Black CA (1965) Methods of Soil Analysis. Part 2, Amer. Society of Agronomy Inc., Publisher Madisson, Wilconsin, U.S.A., 1372-1376.
• Bouyoucos GJ (1955) A recalibration of the hydrometer method for making mechanical analysis of the soils. Agronomy Journal 4(9): 434.
• Campbell CR (2000) Reference Sufficiency Ranges Vegetables Crops. Tomato, Greenhouse. (http://www.ncagr.com/agromoni/saaesd/gtom.htm, Update: July 2000).
• Ceylan Ş, Mordoğan N, Yoldaş F, Yağmur B (2001) Azotlu gübrelemenin domates bitkisinde verim, azot birikimi ve besin element içeriği üzerine etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 38(2-3): 103-110.
• Çolpan E, Zengin M, Özbahçe A (2013) The effects of potassium on the yield and fruit quality components of stick tomato. Horticulture Environment and Biotechnology, 54(1): 20-28.
• Ertek A, Gençoğlan C, Tüfenkçi Ş (2000) Van yöresindeki toprak ve su kaynakları ile sulama uygulamalarına ilişkin sorunlar ve çözüm olanakları. Fen ve Mühendislik Dergisi. 3(1): 72-83.
• Evliya H (1964) Kültür Bitkilerinin Beslenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayını. No:36: 292- 294, Ankara.
• Geraldson CM, Klacan GR, Lorenz OA (1973) Plant Analysis as An Aid in Fertilizing Vegetable Crops, Soil Testing and Plant Analysis. Soil Science of America Inc., Madison, Wisconsin, USA.
• Jackson MC (1967) Soil Chemical Analysis. Prentice Hall of India Private’Limited, New Delhi.
• Kacar B (1962) Plant and Soil Analysis. Univ. of Nebraska College of Agr., Depth. of Agronomy. Licoln, Nebraska, USA.
• Kacar B (1995) Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizler. III. Toprak Analizleri. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Geliştirme Vakfı Yay. No: 3, Ankara.
• Kacar B, Katkat AV (1998) Bitki Besleme. Uludağ Üniv. Güçlendirme Vakfı Yay. No:127 Vipaş Yayıları:3, Bursa.
• Kacar B, İnal A (2008) Bitki Analizleri. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kaplan M, Köseoğlu T, Aksoy T, Pilanali N, Sarı M (1995) Batı Akdeniz Bölgesi'nde Serada Yetiştirilen Domates Bitkisinin Beslenme Durumunun Toprak ve Yaprak Analizleri ile Belirlenmesi. TÜBİTAK Projesi. Proje No: TOAG-987/DPT-3, Antalya, 72 ss.
• Kaplan M, Sönmez S, Uz İ, Tokmak S (2002) Salinization Problem in Antalya Region Greenhouse Soils and Recommendations. Int. Symp on Techniques to Control Salination for Horticultural Productivity. November 7-10, 2000, Antalya, Acta Horticulture, 573, 401-407.
• Karaman R, Brohi AR, Müftüoğlu NM, Öztaş T, Zengin M (2007) Sürdürülebilir Toprak Verimliliği. ISBN 978-975-8629-49-7, Detay Yay., Ankara, 341ss.
• Lindsay WL, Norvell WA (1978) Development of a DTPA soil test for Zinc, Iron, Manganese and Copper. Soil Sci. Amer. Jour., 42 (3): 421-428. Madisson, Wilconsin, USA, p. 1372-1376.
• Loue A (1968) Diagnostic petiolaire de prospection etudes sur la nutrition et al. fertilisation potassiques de la vigne. Societe Commerciale des Potasses d’Alsace Services Agronomiques, 31-41.
• Olsen SR, Sommers EL (1982) Phosphorus Soluble in Sodium Bicarbonate, Methods of Soil Analysis, Part 2, Chemical and Microbiological Properties. Edit: A.L. Page, P.H. Miller, D.R. Keeney, 404-430.
• Orman Ş, Kaplan M (2004). Kumluca ve Finike Yörelerinde Serada Yetiştirilen Domates Bitkisinin Beslenme Durumunun Belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 17 (1), 19-29.
• Orman Ş, Sönmez S, Kaplan M (2010). Evaluation of potassium status of greenhouses in West Mediterranean Region/Turkey. International symposium on “Soil Management and Potash Fertilizer Uses in West Asia and North Africa Region ”, 22-25 November 2010, Antalya, Turkey, p:243-253
• Pilanalı N (1993) Antalya Kumluca Yöresi Seralarında Yetiştirilen Hıyar’ın Beslenme Durumunun Belirlenmesi. Akdeniz Üniv., Fen Bil. Enst., Yüksek Lisans Tezi, 98 ss, Antalya
• Pizer NH (1967) Some advisory aspect soil potassium and magnesium. Tech. Bull. No: 14-184.
• Roorda Van Eysinga JPNL, Smilde KW (1981) Nutritional Disorders in Glasshouse Tomatoes, Cucumbers and Lettuce. Centre Agric. Publ. Documn, Wageningen, 130 p.
• Shalhevet J, Yaron B (1973) Effect of Soil and Water Salinity on Tomato Quality. Plant and Soil., 39: 285-292.
• Soil Survey Staff (1951) Soil Survey Manuel. Agricultural Research Administration, U.S. Dept. Agric. Handbook No: 18.
• Thun R, Hermann R, Knıckman E (1955) Die Untersuchung Von Boden Neuman Verlag, Radelbeul und Berlin, S: 48-48.
• TÜİK (2013) Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://rapor.tuik.gov.tr.
• Uz İ, Sönmez S, Kaplan M (1997) Kumluca ve Kale Yörelerinde serada yetiştirilen patlıcan bitkisinin beslenme durumunun belirlenmesi. Bahçe, 27(1-2): 63-72.
• Wallace T (1951) The Diagnosis of Mineral Deficiency in Plants by Visual Symptoms. 2nd ed. 107 pp. Land HMSO.
• Winsor GW (1973) Nutrition in the UK Tomato Manual. Grower Books Land, 35-42.
• Zengin M, Özbahçe A (2011) Bitkilerin İklim ve Toprak İstekleri. Atlas Akademi Yay. No: 4, ISBN 978-605-61260-3-1, Konya.