Antalya İli Sahil Kuşağında Farklı Kışlık ve Yazlık Ekim Zamanlarının Adi Fiğ (Vicia Sativa L.)’İn Tohum Verimi ve Kalitesine Etkileri

Yıl 2001, Cilt: 14 Sayı: 2, 39 - 45, 02.12.2001

Bilal Aydınoğlu Sadık Çakmakçı

Öz

Bu çalışmada, Antalya ili sahil kuşağında adi fiğin (Vicia sativa L.) tane verimi ve kalitesi açısından en uygun kışlık ve yazlık ekim zamanlarının saptanması amaçlanmıştır. Bu nedenle, hem kışlık hem de yazlık ekimlerde yaklaşık 10’ar gün arayla 9‘ar farklı tarihlerde 2 yıl süre ile (1997-99) ekimler gerçekleştirilmiştir.Kışlıklarda tane verimi (275,4 kg/da), tane ham protein oranı (%24,04) ve verimi (64,00 kg/da) açısından 10 Kasım; yazlıklarda ise tane verimi (115,6 kg/da), tane ham protein oranı (%24,55) ve verimi (28,64 kg/da) bakımından 10 Mart ekimlerinden en yüksek değerler elde edilmiştir. Ayrıca kışlık ekimlerin (224,0 kg/da) yazlık ekimlere oranla (57,5 kg/da) daha fazla tane verimi sağladıkları görülmüştür. Sonuçta, adi fiğin tane verimi ve kalitesi açısından kışlık olarak Kasım ayının ilk yarısında (10 Kasım); yazlık olarak ta Mart ayının ilk yarısında (10 Mart) ekilmesi ve mümkünse ekimlerin kışlık olarak tercih edilmesi gerektiği saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Vicia sativa L., Ekim Zamanı, Tane Verimi, Protein Oranı

The Effects of Different Winter and Summer Sowing Dates on Seed Yield and Quality of Common Vetch (Vicia Sativa L.) in Coastline of Antalya Province

Öz

In this study, it was aimed to determine the most suitable winter and summer sowing dates of common vetch (Vicia sativa L.) for seed yield and quality in coastline of Antalya province. For this reason, the sowings were accomplished at nine different dates in about 10-day intervals for both winter and summer sowings for two years (1997-99). The highest seed yield (275.4 kg/da), seed crude protein ratio (24.04%) and yield (64.00 kg/da) values were obtained from November 10 sowings in winter and the highest seed yield (115.6 kg/da), seed crude protein ratio (24.55%) and yield (28.64 kg/da) values were obtained from March 10 sowings in summer. Also, it was found that seed yield of winter (224.0 kg/da) was higher than summer sowings (57.5 kg/da). As a result, common vetch should be sown at first-half of November (November 10) for winter; at the first-half of March (March 10) for summer sowings for seed yield and quality and if it is possible, common vetch should be sown in winter period in coastline of Antalya province.

Anahtar Kelimeler

Vicia sativa L., sowing date, seed yield, protein ratio

Kaynakça

• Açıkgöz, E., 1985. Tarımsal Ekoloji. U.Ü. Zir. Fak. Ders Notu. Bursa. 131 s.
• Açıkgöz, E., 1991. Yembitkileri U.Ü. Zir Fak. Basımevi. Bursa.
• Açıkgöz, E., Çakmakçı, S., Turgut, İ., Bulur, V., Uzun, A. ve Aydoğdu, L. 1996. Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Islah Çalışmaları. Türkiye 3. Çayır-Mer’ a ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran 1996, Erzurum. 219-223.
• Anonim, 2000. Antalya Meteoroloji Müdürlüğü.
• Aydoğdu, L. ve Açıkgöz, E., 1995. Effect of Seeding Rate on Seed and Hay Yield in Common Vetch (Vicia sativa L.). J.of Agronomy and Crop Science. 174 (3): 181-187.
• Bulur, V. ve Çelik, N.,1996. Bazı Seçilmiş Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Hat ve Çeşitlerinin Verim ve Önemli Tarımsal Özellikleri. Türkiye 3. Çayır-Mer’ a ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran 1996, Erzurum, 479-485.
• Çakmakçı, S., ve Açıkgöz, E. 1987. Adi Fiğ (Vicia sativa L.)’ de Ekim Zamanı, Sıra Arası Uzaklığı ve Biçim Devrelerinin Ot Verimi ve Kalitesine Etkisi. Doğa, Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi 11(1): 179-185.
• Çakmakçı, S., 1992. Değişik Kökenli Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Hatlarında Bazı Tarımsal ve Morfolojik Karakterlerin Değişimi ve Karakterler Arası İlişkiler. Doktora Tezi (Basılmamış). Bursa.
• Çakmakçı, S. ve Açıkgöz, E., 1994. Components of Seed and Straw Yield in Common Vetch (Vicia sativa L.). Plant Breeding 133, 71-74.
• Çakmakçı, S., ve Kolak, R., 1997. Antalya’ da Hayvan ve Yembitkileri Yetiştiriciliği ile Çayır-Mer’aların Bu Günkü Durumu. Akd. Üniv. Zir. Fak. Derg. 10 (1): 358-367.
• Çakmakçı, S., Çeçen, S. ve Aydınoğlu, B., 1999. Antalya’ da Bazı Fiğ Türlerinin Tane ve Kes Verimleri Yönünden Ekim Nöbetine Girebilme Olanakları. Tr. J. Of Agriculture and Forestry 23 (3): 613-618.
• Darre, MJ., Minior DN., Tatake, JG. and Ressler, C. 1998. Nutritional Evaluation of Detoxified and Raw Common Vetch Seed (Vicia sativa L.) using Diets of Broilers. J. of Agricultural and Food Chemistry. 46 (11): 4675-4679.
• Kacar, B., 1972. Bitki ve toprağın kimyasal analizleri. II Bitki analizleri. Ankara Üniv. Zir. Fak. Yay. Ankara, 453 s.
• Martinello, P. and Ciolo, A., 1995. Dry Matter and Seed Yield of Mediterranean Annual Legume Species. Agron. J. 87: 985-993.
• Özkaynak, İ., 1981. Türkiye’ de Yetiştirilen Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Yerel Çeşitlerden Seleksiyon ile Islah Edilen Formların Önemli Bazı Karakterleri Üzerinde Araştırmalar. A.Ü. Zir. Fak Yayınları, Yayın No: 758, Ankara.
• Sağlamtimur, T., Gülcan, H., Tükel, T., Tansı, V., Anlarsal, A.E., ve Hatipoğlu, R., 1986. Çukurova Koşullarında Yembitkileri Adaptasyon Denemeleri 2: Baklagil Yembitkileri. Çukurova Üniv. Zir. Fak. Derg. (3); 37-51. Adana.
• Siddique, K.H.M. and Loss, S.P., 1996. Growth and Seed Yield of Vetches (Vicia spp) in South-Western Australia. Australian J. of Experimental Agriculture. 36 (5): 587-593.
• Siddique, K.H.M., Loss, S.P., Regan, K.L. and Jettner, R.L., 1999. Adapttation and Seed Yield of Cool Season Grain Legumes in Mediterranean Environments of South-Western Australia. Australian J. of Agricultural Research. 50 (3): 375-387.
• Silsbury, J.H., 1990. Grain of Weat in Rotation with Pea,Vetch or Medic Grown with Three Systems of Management. Australian J. of Experimental Agriculture, 30: 647-649.
• Soya, H., Avcıoğlu, R., ve Geren, H. 1997. Yembitkileri. Hasad Yayıncılık Ltd. Şti. 223 s. İstanbul.
• Soya, H., Avcıoğlu, R., ve Geren, H., 1998. Ege Bölgesinde Kışlık İkinci Ürün Yembitkileri Yetiştirme Olanakları. Ege Bölgesi 1. Tarım Kongresi, 7-11 Eylül 1998, Cilt: 2, 250-257. Aydın.
• Tan, M., ve Serin, Y., 1995. Erzurum Sulu Şartlarında Rhizobium Aşılaması ve Değişik Dozlarda Azotla Gübrelemenin Adi Fiğ (Vicia sativa L.)’ de Ot, Tohum, Sap ve Ham Protein Verimi ile Otun Ham Protein Oranına ve Nodül Sayısına Etkileri Üzerinde Bir Araştırma. Doğa, Türk Tarım ve Ormancılık Dergisi. 19 (2): 67-71.
• Tosun, F., 1996. Türkiye’de Çayır-Mer’a ve Yembitkileri Yetiştiriciliğinin Dünü, Bugünü ve Yarını. Türkiye 3. Çayır-Mer’a ve Yembitkileri Kongresi, 17-19 Haziran, Erzurum. 1-15.
• Turgut, İ., 1989. Bazı Adi Fiğ (Vicia sativa L.) Hatlarında Ekim Zamanlarının Ot ve Tohum Verimi ile Verim Komponentlerine Etkisi. U. Ü. Zir. Fak., Yüksek Lisans Tezi, Yayınlanmamış, Bursa.
• Yurtsever, N., 1984. Deneysel İstatistik Metodları. Tarım-Orman ve Köy İşleri Bakanlığı, Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları. 121 s. Ankara.
• Whyte, R.O., Lessner-Nilson, G. and Trumpbe, H.C. 1953. Legumes in Agriculture. Food and Agriculture Organization of The United Nations. Roma.