Bazı Hasat Harman Makinalarına Ait Kullanım Giderlerinin Belirlenmesi

Yıl 2001, Cilt: 14 Sayı: 2, 47 - 55, 02.12.2001

İbrahim Akıncı Murad Çanakcı

Öz

Tarım makinalarına ait kullanım giderleri; makina kullanım yöntemlerinin seçimi, makina yatırımlarının doğru yapılması, makina kullanım planlaması ve birim makina giderlerinin belirlenmesi açısından oldukça önemlidir. Ülkemizde hasat mekanizasyonu daha çok tarla bitkilerinde yoğunlaşmakta ve bu bitkilerin hasadında kullanılan makinalar hızla geliştirilmektedir. Bu araştırmada; kanatlı orak makinası, sapdöver harman makinası, toplardöver harman makinası, mısır silaj makinası ve kombine şeker pancarı hasat makinası olmak üzere 5 adet hasat harman makinasına ait yıllık sabit ve değişken giderler ile kritik alan büyüklükleri saptanmış ve bu kritik alan büyüklüklerinde, makinalara ait toplam giderler belirlenmiştir.
Hasat harman makinalarına ait yıllık sabit giderler; sırasıyla 141.57 $/yıl, 195.78 $/yıl, 659.34 $/yıl, 278.16 $/yıl, 518.90 $/yıl, saatlik değişken giderler 3.53 $/h, 8.18 $/h, 10.70 $/h, 8.09 $/h, 7.67 $/h, kritik alan veya materyal büyüklükleri ise 6.18 ha/yıl, 280.47 ton/yıl, 34.41 ha/yıl, 6.58 ha/yıl ve 4.90 ha/yıl olarak belirlenmiştir. Bu kritik alan büyüklüklerinde yıllık toplam giderler ise 176.62 $/yıl, 1638.76 $/yıl, 2350.95 $/yıl, 636.59 $/yıl, 1072.13 $/yıl olarak saptanmıştır. Hasat harman makinaları içerisinde, kritik alan büyüklüğü ve toplam gideri en yüksek olan makina toplardöver harman makinasıdır. Makina kullanım yöntemlerinin seçiminde, belirlenen bu kritik alan büyüklükleri ve toplam giderler dikkate alınmalıdır. Örneğin, toplardöver harman makinasının satın alınması için, makinanın yılda en az 34.41 ha’lık üretim alanında çalıştırılması planlanmalı ya da daha az üretim alanları için kiralama veya diğer kullanım yöntemleri tercih edilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Hasat harman, Makina giderleri, harvesting machine

Determinations of The Machinery Use Cost of Some Harvesters And Threshers

Öz

Determination of machinery use cost is necessary to choose the machinery using models, to make the right decisions of machinery investments, to plan the machinery use and to determine the unit machinery expenses. Harvesting and threshing were extensively applied to the field crops in Turkey. Harvesters and threshers have been developed and manufactured with a new design and technical specifications in the last years. The objectives of this research were to determine the fixed and variable costs and to obtain the critical field sizes of some harvesting machines. In addition, the total cost of harvesting machines was explored in a point of critical field sizes.
Fixed costs of harvesters and threshers such as sail reaper, thresher, forage maize harvester, combine sugar beet harvester and pick up thresher were determined as 141.57 $.year-1, 195.78 $.year-1, 659.34 $.year-1, 278.16 $.year-1 and 518.90 $.year-1 and variable costs were determined as 3.53 $.h-1, 8.18 $.h-1, 10.70 $.h-1, 8.09 $.h-1 and 7.67 $.h-1 respectively. Also, critical field or material sizes of the machines were determined as 6.18 ha.year-1, 280.47 ton.year-1, 34.41 ha.year-1, 6.58 ha.year-1 and 4.90 ha.year-1. Total cost within the critical field size was explored as 176.62 $.year-1, 1638.76 $.year-1, 2350.95 $.year-1, 636.59 $.year-1 and 1072.13 $.year-1 respectively. The critical field size and total cost of the pick-up thresher were upper values than other harvesting machines. The total cost and critical field size should be considered to select the machinery using models. For example, agricultural farms should have the production lands of 34.41 ha to purchase the pick-up thresher. However, within owing to less than critical field size, other models should be selected alternatively.

Anahtar Kelimeler

Harvesting and threshing, machinery cost, harvesting machine

Kaynakça

• Akıncı, İ., Çanakcı, M., Topakcı, M., Özmerzi, A., İpkin, B., Alagöz, Z. ve Aydemir O.N., 2001. Antalya Bölgesinde Sulu Tarım Tarla İşletmeleri İçin Optimum Traktör ve Tarım Makinaları Büyüklüklerinin Belirlenmesi. Tübitak, Togtag/Tarp 1932 no’lu proje, Antalya, 113 s.
• ASAE, 2001. Agriculture Machinery Management Data. American Society of Agricultural Engineers, ASAE D497 JAN98. pp. 362 369.
• Çanakcı, M. ve Akıncı, İ., 1998. Antalya Bölgesinde Ekim ve Gübreleme Mekanizasyonuna Ait İşletme Giderlerinin Belirlenmesi. Akdeniz Üniv., Ziraat Fakültesi Dergisi 11: 63 74.
• Evcim, Ü., 1990. Tarımsal Mekanizasyon İşletmeciliği ve Planlaması Veri Tabanı. Ege Üniv., Ziraat Fakültesi Yayınları No: 495, İzmir, 44 s.
• Evcim, Ü., 1999. Cost Analysis of Mechanical Cotton Picking. 7th International Congress on Mechanization and Energy in Agriculture Proceedings., 26 27 May, Adana, Turkey, 508 512.
• Güner, M., 1999.Determination of Operating Costs of Same Forage Harvesters. 7th International Congress on Mechanization and Energy in Agriculture Proceedings, 26 27 May, Adana, Turkey, 505 507.
• Işık, A., 1988. Sulu Tarımda Kullanılan Mekanizasyon Araçlarının Optimum Makina ve Güç Seçimine Yönelik İşletme Değerlerinin Belirlenmesi ve Uygun Seçim Modellerinin Oluşturulması Üzerinde Bir Araştırma (Doktora Tezi). Ç.Ü. Fen Bilimleri Enst., Tarımsal Mekanizasyon Anabilim Dalı, Adana, 210 s.
• Işık, A., Sabancı, A., ve Ağanoğlu, V., 1988. Tarımsal Mekanizasyonda Satınalma ve Kiralamaya Etkili Faktörlerin Çukurova Koşullarında Değerlendirilmesi Tarımsal Mekanizasyon 11. Ulusal Kongresi Bildiri Kitabı, 10-12 Ekim, Erzurum, 114 123.
• Sayın, S. ve Özgüven F., 1995. Ülkemizde Yaygın Kullanılan Tarım Makinalarının Yapımı ve Kullanım Maliyetlerinin Hesaplanması Üzerine Bir Araştırma. Tarımsal Mekanizasyon 16. Ulusal Kongresi Bildiri Kitabı, 5-7 Eylül, Bursa, 585 594.