Gediz Havzasında Zeytinin Sulanması ve Ekonomik Yönü

Yıl 2002, Cilt: 15 Sayı: 1, 69 - 77, 01.06.2002

Belgin Çakmak Berna Kendirli

Öz

Bu araştırmanın amacı, araştırma alanı olarak seçilen Gediz Havzasında zeytinin yeterli ve kısıtlı su koşullarında sulama zaman planlarının elde edilmesi ve brüt kar değerlerinin belirlenmesidir. Yeterli ve kısıtlı su koşulları için IRSIS bilgisayar yazılımı kullanılarak sulama programları oluşturulmuştur. Önce yeterli su koşulları (%100) için sulama programı elde edilmiş, daha sonra bu su miktarının %90, %80, %70, %60 ve %50’si alınarak kısıtlı sulama suyu miktarları hesaplanmış ve bunlara uygun kısıtlı sulama programları elde edilmiştir. Farklı yağış ve toprak tipleri için uygulanan su miktarları yeterli sulama koşullarında 665.3–950.4 mm, kısıtlı sulama koşullarında ise 332.0-855.3 mm arasında değişmektedir. Yeterli sulama koşulunda, en yüksek brüt kar değeri 430 $/da ile S1Y3T1 konusunda elde edilmiştir. Kısıtlı sulama koşullarında ise brüt kar değerleri 221 $/da ile 411 $/da arasında değişmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sulama zamanının planlanması, zeytin, IRSIS, kısıtlı sulama, brüt kar

İrrigation and Economic aspect of Olive in Gediz Basin

Öz

The aims of this research are; to obtain irrigation scheduling and to determine the gross return values of olive in the Gediz basin, where was chosen as a research area, in both conditions of adequate and limited water. In order to create these irrigation programs, IRSIS computer software was used for all alternatives. First the irrigation program for adequate water conditions (100%) was obtained and then appropriate limited irrigation programs for 90%, 80%, 70%, 60%, 50% limited water. For different precipitation and soil types, the amount of water applied in adequate water conditions is between 665.3–950.4 mm whereas in limited water conditions it is between 332.0-855.3 mm. The highest gross return was obtained in S1Y3T1 subject with 4300 $/ha, adequate water condition. However, gross return values are changed between 2210 $/ha and 4110 $/ha in limited water condition.

Anahtar Kelimeler

Irragation scheduling, olive, IRSIS, deficit irrigation, gross return

Kaynakça

• Allen, R.G., L.S., Pereira, Raes, D. ve M., Smith, 1998. Crop Evapotranspiration Guidelines for Computing crop water requirements. FAO Irrigation and Drainage, Paper 56, Rome.
• Anonim, 1974. Gediz Havzası Toprakları. Köy Hizmetleri Gn.Md.Yayın No:302, Ankara.
• Anonim, 1998. Devlet İstatistik Enstitüsü Kayıtları. Ankara.
• Anonim, 1999. FAOSTAT internet verileri.
• Balçın, M. ve H.Güleç, 1997. IRSIS ve CROPWAT Paket Programlarından Elde Edilen Sulama Programlarını Tarla Şartlarında Elde Edilen Sulama Programları ile Karşılaştırılması. 6. Kültürteknik Kongresi 5-8 Haziran 1997, Kirazlıyayla, s.310-315, Bursa.
• Benli, B., F., Şelli ve S., Kodal, 2001. GAP-Tahılalan Sulama Birliğinde Küçük Ölçekli Tarım İşletmeleri İçin Kısıtlı ve Yeterli Sulama Suyu Koşullarında Optimum Bitki Deseni. GAP II. Tarım Kongresi, 24-26 Ekim 2001, s.705-714, Şanlıurfa.
• Canözer,Ö. ve N., Özilbey, 1986. Üç Sulama Metodunun Zeytin Kalite ve Kantitesine Etkileri Üzerinde Araştırmalar (Ara Sonuç Raporu). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, İzmir.
• Doorenbos, J. ve A.H., Kassam, 1979 Yield Response to Water. FAO Irrigation And Drainage Paper 33. Roma.
• Erkuş, A. ve R.Demirci, 1996.Tarımsal İşletmecilik ve Planlama (II.Baskı). A.Ü.Ziraat Fakültesi Yayın No:1435, Ders Kitabı:417, 158s., Ankara.
• Goldhamer, D.A, J., Dunai ve L.F., Ferguson, 1994. Irrigation Requirements of Olive Trees and Responses To Sustained Deficit Irrigation. . Proceedings of the Second International Symposium on Olive Growing Acta Horticulturae, Number:356, p.172 -175, Netherlands.
• Güngör, H. 1985. Köy Hizmetleri Eskişehir Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, 1985 Yılı Raporu. Eskişehir.
• İlbeyi, A., 2001.Türkiye’de Bitki Su Tüketimleri Tahmininde Kullanılacak Bitki Katsayılarının Belirlenmesi. A.Ü.Fen Bilimleri Enstitüsü Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı, Doktora Tezi,178s., Ankara.
• Kodal, S. 1996. Ankara-Beypazarı Ekolojisinde Yeterli ve Kısıtlı Su Koşullarında Sulama Programlaması İşletme Optimizasyonu ve Optimum Su Dağıtımı. A.Ü.Ziraat Fakültesi Yayın No:1465, Bilimsel Araştırmalar ve İncelemeler:807, 70s., Ankara.
• Kodal, S., B., Benli ve Z., Özcan, 2001. Şanlıurfa Koşullarında Damla Sulama Yöntemiyle Sulanan Bademin Yeterli ve Kısıtlı Su Koşullarında Sulama Zamanı Planı ve Ekonomik Getirisi. GAP II. Tarım Kongresi, 24-26 Ekim 2001, s.759-766, Şanlıurfa.
• Koral, A.İ. ve A., Altun, 2000. Türkiye’de Üretilen Tarım Ürünlerinin Üretim Girdileri Rehberi. Köy Hizmetleri Gn. Md. APK Dairesi Bşk. Toprak ve Su Kaynakları Araştırma Şube Müdürlüğü, Yayın No:104, Rehber No:16, 360s., Ankara.
• Martin, D.L. ve D.F., Herrmann, 1984. Scheduling to Maximize Profit From Deficit Irrigation.ASAE No:84-2607, 30p.
• Metheney, P.D., L., Ferguson, D.A., Goldhamer ve J., Dunai, 1994. Effects of Irrigation on Manzanillo Olive Flowering and Shoot Growth. Proceedings of the Second International Symposium on Olive Growing Acta Horticulturae, Number:356, p.168-171, Netherlands.
• Michelakis, N.I.C., E., Vouyoucalou ve G., Clapaki, 1994. Soil Moisture Depletion, Evapotranspiration and Crop Coefficients for Olive Trees CV. Kalamon, For Different Levels of Soil Water Potential and Methods of Irrigation. Proceedings of the Second International Symposium on Olive Growing Acta Horticulturae, Number:356, p.162-167, Netherlands.
• Özgenç, N., ve F. C., Erdoğan, 1988. DSİ Sulamalarında Bitki Su Tüketimleri ve Sulama Suyu İhtiyaçları , DSİ Gn. Müd. Yayınları, Ankara.
• Özilbey, N. 1998. Zeytinde Sulama. Zeytin Yetiştiriciliği Kursu. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Zeytincilik Araştırma Enstitüsü.Yayın No:61, s.107-123, Bornova, İzmir.
• Özkara, M.M. ve H., Özyılmaz, 1989. İzmir-Kemalpaşa Koşullarında Zeytinin Su Tüketimi. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Menemen Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No:156, Rapor Serisi No:100,38s., Menemen.
• Raes,D., H. Lemmens, P., Van Aelst, M.V., Bulcke ve M., Smith. 1988a. IRSIS Irrigation Scheduling Information System. Volume I-Manual, Laboratory of Land Management, Faculty of Agricultural Sciences, K.U. Leuven, Reference Manual III, Belgium.
• Raes,D., H. Lemmens, P., Van Aelst, M.V., Bulcke ve M., Smith. 1988b. IRSIS Irrigation Scheduling Information System. Volume II-Displays, Laboratory of Land Management, Faculty of Agricultural Sciences, K.U. Leuven, Reference Manual III, Belgium.
• Romano, E.1988. Modern Zeytin Yetiştiriciliği (Tercüme: A.Çavuşoğlu). Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, İzmir.
• Stewart, I. J., M.R. Hagan, W. O. Pruitt ve W. A. Hall, 1973. Water Production Functions and Irrigation Programming for Greater Economy in Project and Irrigation System Design and for Increased Efficiency inWater Use. Final Report (14-06-D-7320). University of California Department of Water Science and Engineering, Davis and Department of Engineering, Riverside.
• Tekinel, O. ve R., Kanber, 1979. Çukurova Koşullarında Kısıntılı Su Kullanma Durumunda Pamuğun Su Tüketimi ve Verimi.Tarsus Bölge TOPRAKSU Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları:98/48, Tarsus, 39s.
• Withers, B.S. ve S., Vipond, 1983. Irrigation: Design and Practice. Batsford Academic and Educational Limited, 287p., London.
• Yazgan, S., H. Değirmenci, H.Büyükcangaz, Ç.Demirtaş, 2000. Bursa Yöresi Zeytin Yetiştiriciliğinde Sulama Sorunları. Türkiye I. Zeytincilik Sempozyumu 6-9 Haziran 2000, Uludağ Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 7-038-0316, Bursa.