Risk in Agricultural Production, Risk Analysis and Risk Attitudes: Application for Çukurova Region

Yıl 2001, Cilt: 14 Sayı: 1, 107 - 118, 01.06.2001

Handan Vuruş Akçaöz Şinasi Akdemir

Öz

In this research, risk sources, risk strategies, risk analysis, risk measurement methods and risk attitudes were investigated both in theoretical and practical in the agricultural enterprises of Lower Seyhan Plain. Variability and random variability coefficients for major crops such as wheat, cotton, water melon, maize, second crop maize and second crop soybean in the region were calculated to expose yield, price and income uncertainties. According to variability coefficients, yield uncertainty of maize, price and income uncertainties of water melon was found the highest among the investigated crops. Game theory method was also used in the research. The results of game theory showed that cotton and water melon are risky crops in the research area. The farmers’ attitudes towards risk in Çukurova Region were also put forward and the relations between farmers’ risk attitudes and social-economical characteristics were investigated. As an another consequences at the research 37,5% of farmers is risk-averse, 40,2% is risk seeking and 22,3% is risk neutral. In the research, factor analysis was used to determine risk resources and risk strategies of farmers. As a result of factor analysis, risk resources were gathered as natural conditions, government policy, catastrophe, marketing, social security, production factors, family and non-family labour force, and risk strategies were summarized as security-financing, off-farm income, enterprise diversification and marketing.

Anahtar Kelimeler

Risk attitudes, risk sources in agriculture, risk strategies, uncertainty, game theory

Tarımsal Üretimde Risk, Risk Analizi ve Risk Davranışları: Çukurova Bölgesi Uygulamaları

Öz

Çalışmada; risk kaynakları, risk stratejileri, risk analizleri, risk ölçme yöntemleri ve risk davranışları hem teorik hem de Aşağı Seyhan Ovası tarım işletmelerinde uygulamalı olarak açıklanmıştır. Araştırma Bölgesinde üretilen; buğday, pamuk, karpuz, mısır, ikinci ürün mısır ve ikinci ürün soya ürünlerinin verim, fiyat ve gelir belirsizliklerini ortaya koymak amacıyla değişkenlik katsayıları ile tesadüfi değişkenlik katsayıları hesaplanmıştır. Değişkenlik katsayılarına göre verim belirsizliğinin mısırda, fiyat ve gelir belirsizliğinin ise karpuzda en yüksek olduğu bulunmuştur. Çalışmada oyun teorisi yöntemi de kullanılmıştır. Oyun teorisinden elde edilen sonuçlara göre pamuk ve karpuzun riskli ürünler arasında yer aldığı belirlenmiştir. Araştırmada ayrıca, Çukurova Bölgesindeki çiftçilerin riske karşı davranışları ortaya konulmuş ve çiftçilerin risk davranışları ile sosyo-ekonomik özellikler arasındaki ilişkiler de incelenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; incelenen çiftçilerin %37,5’i risk sevmeyen, %40,2’si risk seven ve %22,3’ü riske tepkisiz grubunda yer almıştır. Çalışmada çiftçilerin karşılaştıkları risk kaynaklarını ve uyguladıkları risk stratejilerini genel başlıklar altında toplayabilmek amacıyla faktör analizi yapılmıştır. Uygulanan faktör analizine göre risk kaynakları; doğal koşullar, devlet politikaları, doğal afetler, pazarlama, sosyal güvenlik, üretim faktörleri, aile ve yabancı işgücü; risk stratejileri ise güvenlik-finansman, işletme dışı gelir, çeşitlendirme ve pazarlama başlıkları altında toplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Risk Davranışı, Tarımda Risk Kaynakları, Risk Stratejileri, Belirsizlik, Oyun Teorisi

Kaynakça

• Agrawal, R. C., Heady, E., 1972. Operations Research Methods For Agricultural Decisions, The Iowa State University Press, Ames.Agriculture and Agri-Food Canada (AAFC) 1997., Adapting to Change and Managing Risk: A Profile of Canadian Farmer Attitudes and Behaviour. http://www.agr.ca/policy/epad/english/pubs/adoc/angus/toc.htm.
• Anonim., 1993. SPSS for Windows: Professional Statistics, Release 6.0.
• Bayaner, A. Uzunlu, V., 1993. Tarımda Belirsizlik ve Risk, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü, Genel Yayın No: 1993/1 Araştırma Yayın no. 1993/1. TARM Matbaası, Ankara.
• Baumol, J. W., 1965. Economic Theory and Operations Analysis, Prentice Hall, Englewood Cliffs, New Jersey.
• Casavant, K. L., Infanger, C. L., 1984. Economics and Agricultural Management An Introduction, Reston Publishing, A Prentice-Hall Company, Reston, Virginia.
• Ceyhan, V., Cinemre, H. A., Demiryürek, K., 1997. Samsun İli Terme İlçesinde Çiftçilerin Risk Davranışlarının Belirlenmesi., Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Araştırma Seri No: 3.
• Hair, F. J., Anderson, R. E., Tatham, R. L., Black, W. C., 1992. Multivariate Data Analysis, Macmillan Publishing Company.
• Hardaker, J. B., Huirne, R. B. M., Anderson, J. R., 1997. Coping With Risk In Agriculture., CAB International.
• Harwood, J., Heıfner, R., Coble, K., Perry, J., Somwaru, A., 1999. Managing Risk In Farming: Concepts, Reserach and Analysis. Market and Trade Economics Division and Resource Economics Division, Economic Research Service, U.S. Department of Agriculture. Agricultural Economic Report No. 774
• Hazell, B. L., Norton, R. D., 1988. Analysis of Risk In Farm Model, Mathematical Programming Applications To Policy analysis, Course Notes.
• Holloway, C. A., 1979. Decision Making Under Uncertainty: Models and Choices. Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffts, New Jersey.
• Kay, R. D., Edwards, W. M., 1994. Farm Management. Mc Graw Hill International Editions, Agriculture Series.
• Kip, E., 1975. Türkiye ve Kuzeydoğu Anadolu Tarımında Belirsizlik ve Ekonomik Etkileri-İstatistiksel Bir Yaklaşım. Atatürk Üniversitesi Yayın No:397, Ziraat Fakültesi Yayın No:189, Araştırma Serisi No:120. Erzurum.
• Kip, E., 1977. Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi Tarımında Belirsizlik ve Ürün Çeşitlendirme. VI. Bilim Kongresi Tarım ve Ormancılık Araştırma Grubu Tebliğleri, Bahçe Bitkileri, İşletme- Ekonomi Seksiyonları, 17-21 Ekim 1977, TÜBİTAK, Ankara.
• Marshall, K. T., Oliver, R. M., 1995. Decision Making And Forecasting, With Emphasis On Model Building And Policy Analysis. Mc Graw-Hill Inc.
• Musser, W. N., 1998. Risk Management Overview, Paper Presented at Mid-Atlantic Risk Management Regional Conference Williamsburg, Virginia, August 6-7, 1998. http://www.agrisk.umn.edu/library/00000047.pdf.
• Oppenheim, A. N., 1992. Questionnaire Design, Interviewing and Attitude Measurement.
• Saner, G., 1998. Tarımda Riskin Ölçülmesine İlişkin Bir Deneme Süt Sığırcılığı Örneği, E.Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Bornova, İzmir.