Değişik Çilek Çeşitlerinin Meristem Kültürü ile Çoğaltılması Üzerine Araştırmalar

Yıl 2001, Cilt: 14 Sayı: 1, 119 - 126, 01.06.2001

Nafiye Adak Mustafa Pekmezci Hamide Gübbük

Öz

Bu çalışmada, ülkemizde yetiştiriciliği yapılan Camarosa, Chandler ve Oso Grande çilek çeşitlerinin meristem kültürü yöntemi ile klonal olarak çoğaltılma olanakları araştırılmıştır. Bu amaçla yürütülen çalışmalarda, öncelikle en uygun eksplant alım zamanları belirlenmiştir. Ayrıca çoğaltma aşamasında, değişik BAP konsantrasyonları (0.5, 1.0, 1.5 ve 2.0 mg/l), değişik BAP konsantrasyonlarının 1 mg/l IAA ile 1 mg/l GA3 ve 1 mg/l IAA ile kombinasyonları denenmiştir. Köklendirme aşamasında ise IBA ve NAA’nın değişik konsantrasyonları (0.1, 0.4, 0.8 ve 1.0 mg/l) ile aktif kömürün değişik düzeyleri (1.0, 2.5 ve 5.0 g/l) kullanılmıştır. Araştırmada, en uygun eksplant alım zamanları mayıs ve haziran ayları olarak belirlenmiştir. Çoğaltma aşamasında denenen besi ortamlarından, 1 mg/l BAP’ın 1 mg/l IAA ile birlikte kullanımı sürgün sayısı ve sürgün kalitesi bakımından en iyi sonucu vermiştir. Köklendirme aşamasında ise aktif kömür kullanımı, denenen tüm çilek çeşitlerinde IBA ve NAA’dan daha başarılı bulunmuştur. Ayrıca aktif kömürün 5 g/l düzeyinin, 1 g/l ile 2.5 g/l düzeylerine göre köklenme açısından daha başarılı olduğu saptanmıştır. Deneme sonuçları, denenen her üç çilek çeşidinde de, meristem kültürüyle çoğaltılan bitkilerin, meristemlerin büyüme ve gelişme aşamasından 12 hafta sonra toprağa transfer aşamasına getirilebileceğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Çilek, Meristem Kültürü, Ortam, Çoğaltma, Köklendirme

Investigations on Propagation of Different Strawberry Cultivars by Meristem Culture

Öz

In this research, the clonal propagation of Camarosa, Chandler and Oso Grande strawberry cultivars, which are grown in Turkey, were investigated by using meristem culture technique. During the studies, firstly, the most suitable explant collecting times were determined. Then, the different concentrations of BAP (0.5, 1.0, 1.5 and 2.0 mg/l) and the combinations of the different concentrations of BAP, 1 mg/l IAA and 1 mg/l GA3 and 1 mg/l IAA, were tested in the propagation stage. In the rooting stage, the different concentrations of IBA and NAA (0.1, 0.4, 0.8 and 1.0 mg/l) and activated charcoal (1.0, 2.5 and 5.0 g/l) were used. In the research, the most suitable explant collecting times were found to be May and June. In the propagation stage, the use of 1 mg/l BAP together with 1 mg/l IAA gave the best result in terms of both shoot numbers and quality in all tested culture medium. In the rooting stage, using of activated charcoal was found to be more successful than IBA and NAA in all tested strawberry cultivars. Furthermore, 5 g/l level of activated charcoal was found to be more successful on rooting than 1 g/l and 2.5 g/l levels. The results of the experiments showed that on the three strawberry cultivars which are propagated by meristem culture reached the stage required to be transferred to soil after 12 weeks.

Anahtar Kelimeler

Strawberry, Meristem culture, Media, Propagation, Rooting

Kaynakça

• Ağaoğlu, Y. S., 1986. Üzümsü meyveler, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 96- 97, Ankara.
• Aka, Y. ve Çetiner, S. M., 1995. Çilek çeşitlerinin meristem kültürü yöntemiyle çoğaltılmasında gözlenen değişimler. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 3-6 Ekim 1995, Adana. Cilt 1, 351-355.
• Boxus, P., Damiano, C. and Brasseur, E., 1989. Strawberry. In: Handbook of Plant Cell Culture, ( Ed. Ammirato, Evans, Sharp and Yamada, Mecnillan N. Y. ), 453-486.
• Çömlekçioğlu, N. ve Kaşka, N., 1992. Bazı standart çilek çeşitleri ve çeşit adaylarının meristem kültürü yöntemiyle çoğaltılması. Ç. Ü. Z. F. Dergisi, 7 (1): 13-24.
• Lopez, A. J. M., Alfaro, P. F., Navidad, L. I. and Munoz, B. M., 1994. Effect Of Mineral saltz, Benzyladenine levels and number of subcultures on the in vitro and field behaviour of the obtained microplants and the fruiting capacity of their progeny. Journal of Horticultural Science, 69 (4): 625-637.
• Marcotrigiano, M., Swartz, H. J., Gray, S. E., Tokarcık, D. and Popenoe, J., 1984. The effect of benzylamino purine on the in vitro multiplication rate and subsquent field performence of tissue culture propagated strawberry plants. Advances in Strawberry Production, 3: 23-25.
• Margara, J., 1984. Bases de la multiplication vegetative. Les meristemes et L’ organogeness. INRA. 149 rue de Granelle, 75351. Paris cedex 07, 152-159.
• Mc Grew, J. R., 1965. Eradication of latent C virus in the Suwannee variety of strawberry by heat plus excised runner tip culture. Phytopathology, 55: 480-482.
• Merkle, S., 1993. Yield and other quantative characters of strawberry plants micropropagated on media with different phytohormone contents. Acta Horticulturae, 348, 403-413.
• Murashige, T. and Skoog, F., 1962. A revised medium for rapid growth and biossays with tobacco tissue cultures. Physiol. Plant, 15: 473-497.
• Pan, M. J. and Staden, J., 1998. The use of charcoal in vitro culture- A review. Plant Growth Regulator, 26: 155-163.
• Reed, B. M., 1991. Application of gas-permeable bags for in vitro cold storage of strawberry germplasm. Plant Cell Report, 10(9): 431-434.
• Shakeel, A. J. and Iqtidar, H., 1999. Shoot Proliferation Studies in Strawberry. Pakistan Journal of Biological Sciencies, 2(3): 838-839.
• Waithaka, K., Hıldebrendt, A. C. and Dana, M. N., 1980. Hormonal control of strawberry axillary bud development in vitro. Journal of American Society of Horticultural Science, 105 (3): 428-430.