Razakı Üzüm Çeşidi Ekotiplerinin Yaprak İzoenzimlerinden Tanısı Üzerine Araştırmalar

Yıl 2001, Cilt: 14 Sayı: 1, 151 - 160, 01.06.2001

H. İbrahim Uzun İlknur Polat

Öz

Türkiye’de değişik lokasyonlardan toplanan Razakı üzüm çeşidinin sinonimleri, yaprak izoenzimlerinden teşhis edilmiştir. Enzim kaynağı olarak genç yapraklar kullanılmış ve catechol oxidase (CO), glutamate oksaloasetate trasaminase (GOT), malate dehydrogenase (MDH), acide phosphatese (HP), peroxidase (PER), glucose-6-phosphat isomerase (GPI) ve indophenol oksidase (IPO) izoenzim bant desenleri saptanmıştır. İncelenen üzüm çeşitlerinde HP ve MDH izoenzimlerinin tüm çeşitlerde aynı sayıda ve seviyede bant vermesi nedeniyle, çeşitlerin ayrımında sonuç veremeyecekleri görülmüştür. Bütün çeşitlerde ve farklı seviyelerde bulunan; CO izoenziminde 2-4, IPO’da 6-8, PER’de 1-2, GPI’da 2-4, GOT izoenziminde ise 2-4 arasında değişen bant saptanmıştır. Bu nedenle çeşitler arasındaki farklılığı tespit etmek amacıyla esas olarak CO, PER, GPI, GOT ve IPO izoenzimlerinden yararlanılabilineceği sonucuna varılmıştır. Her bir enzim sistemi için zimogramlar oluşturulduktan sonra, benzerlik indeksi hesaplanarak matriks oluşturulmuş ve bu değerlere göre UPGMA metodu kullanılarak dendogram yapılmıştır. Bu değerlendirme sonucunda, Antep Razakısı ile Dülekköy Razakısı arasında incelenen enzimlere göre %100’lük bir benzerlik olduğu saptanmıştır. Bununla birlikte Zonguldak Razakısı ile Deliemin Razakısı %61 oranındaki bir benzerlik ile birbirine en uzak çeşitler olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Üzüm, Ekotip, İzoenzim, PAGE

Studies on The Identification of The Ecotypes of Razakı Grape Cultivars by Leaf Isoenzymes

Öz

Synonymes of Razakı grape cultivar collected from different locations in Turkey were identified by leaf isozymes. Catechol oksidase (CO), glutamate oksaloasetate trasaminase (GOT), malate dehydrogenase (MDH), acide phosphatase (HP), peroxidase (PER), glucose-6-phosphat isomerase (GPI) ve indophenol oksidase (IPO) isoenzymes banding patterns were obtained by using leaves for enzyme extraction. Since HP and MDH enzymes had similar band and positions in all of cultivars, therefore, they could not be used to detect genetic variations among different cultivars. While 2-4 bands, whose position varied in every cultivars used in this study, were obtained for CO, GPI and GOT enzymes, 6-8 and 1-2 bands were present for IPO and PER enzymes, respectively. Thus it was concluded that CO, IPO, PER, GPI and GOT enzyme systems could be used to defect genetic variation. After forming zymograms for each of all enzyme systems, matrix was constructed by using similarity index and from these data, dendograms were obtained by the UPGMA method. The analyses showed that while there was 100% similarity in terms of isoenzymes investigated between Razakı of Antep and Dülekköy, it was observed that similarities between Razakı of Zonguldak and Deliemin were the farthest being 61% similar.

Anahtar Kelimeler

Grape, Ecotype, Isozyme, PAGE

Kaynakça

• Ağaoğlu, Y.S., Söylemezoğlu, G., Ergül,A. ve Çalışkan, M., 1995a. Ülkemizde Yetiştirilen Bazı Sofralık ve Şaraplık Üzüm Çeşitlerinin İzoenzim Bantlarından Yararlanılarak Elektroforez Tekniği ile Tanımlanmaları. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi. Cilt II: 567-571.
• Ağaoğlu, Y.S., Söylemezoğlu, G. Ergül,A. ve Çalışkan, M.., 1995b. Kalecik Karası Üzüm Çeşidi Klonlarının Kateşol Oksidaz Enziminden Yararlanılarak SDS-PAGE Tekniği ile Ayrımları. Türkiye II. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi. Cilt II: 564-566.
• Ağaoğlu, Y.S., Söylemezoğlu, G. Marasalı, B., Ergül,A. ve Çalışkan, M.., Türkben, C., 1998. Bazı Yerli ve Yabancı Kökenli Üzüm Çeşitlerinin Poliakrilamid Jel Elektroforez Tekniği ile Tane Kökenli İzoenzimlerinden Yararlanılarak Ayırımları. 4. Bağcılık Sempozyumu:: 145-151.
• Ağaoğlu, Y.S., Söylemezoğlu, G., Ergül,A. ve Çalışkan, M., 1999. Türkiye’de Yetiştirilen Razakı Üzüm Çeşidi Ekotiplerinin Elektroforetik Tanımlanmaları Üzerinde Araştırmalar. Türkiye III. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi: 389-394.
• Altube, H., Cabello, F. and Ortiz, J. M., 1991. Caracterization de Variedades y Portainjertos de vid Mediante Isoenzimas de los Sarmientos. Vitis, 30: 203-212.
• Arulsekar, S. and Parfitt, D. E., 1986. Isozymes Analysis Procedures for Stone, Fruits, Almond, Grape, Walnut, Pistachio and ig. HortScience, 21 (4): 928-933.
• Boursiquot, J, M., et Parra, P., 1992. Application d’une Méthode d’électrophorese pour la Caractérisation et la Reconnaissance des Porte-greffe. Vitis, 31: 189-194.
• Calo, A., Costacurta, A., Paludetti, G., Calo, G., Arulsekar, S. And Parfitt, D., 1989. The Use of Isozyme Markers to Characterize Grape Cultivars. Riv. Vitic. Enol., 1: 5-22.
• Çalışkan, M. ve Ağaoğlu, Y.S. 1998. Türkiye’de Yetiştirilen Bazı Çavuş Üzümü Tiplerinin Elektorforez Yöntemi ile Tanımlanmaları Üzerinde Bir Araştırma. 4. Bağcılık Sempozyumu: 152-158.
• Çetiner, 1981. Türkiye Bitki Genetik Kaynakları Meyve Bağ Envanteri. Ege Bölge Zir. Araş. Enst. Yayınları. No 19.
• Galet, P., 1971. Precis d’Ampelographie Pratique. Montpellier.
• Kozma, P., Hangy, A. H.. and Jhasz, O., 1990. Inheritance of Isoenzymes and Soluble Proteins in Grape Varieties and F1 Hybrids. Proceedings of the 5 th. International Symposium on Grape Breeding: 134-141.
• Manzo, P. and Tamponi, G., 1987. Monografia di Cultivar di Uve Tavalo 1 st.Sper. Per la Frut. Roma.
• Parfitt, D.E. and Arulsekar, S., 1989. Inheritance and Isozyme Diversity for GPI and PGM Among Grape Cultivars. J. Am. Soc. Hort.Sci., 114 (3): 486-491.
• Samaman, L. G., and Wallace, D. H., 1981. Taxonomic Affinities of 5 Cultivars of Vitis vinifera L. As Aided by Serological Analysis of Pollen Proteins. J. Am. Soc. Hort. Sci., 106, (6): 804-809.
• Samancı, H. ve Uslu, İ., 1993. Türkiye’de Yetiştirilen Razakı Grubu Üzüm Çeşit ve Tiplerinin Ampelografik Özellikleri. Bahçe 22, (1-2): 47-55.
• Sarıkaya,İ., Uzun, H.İ, Uslu, İ. ve Samancı, H., 1996. Razakı Sinonimi Üzüm Çeşitlerinin Tane İzoenzimlerinden Tanısı Üzerinde Araştırmalar. Akd. Ün. Zir. Fak. Derg., 9: 21-39.
• Soltis, D.E..,and Soltis, P.S., 1989. Polyploidy, Breeding Systems and Genetic Differentitaion in Homosporous Pterridophytes. In Izoenzymes in Plant Biology: 241-259.
• Söylemezoğlu, G., Ağaoğlu, Y.S., Marasalı, B., Ergül, A., Çalışkan, M.. ve Türkben, C., 1998. Üzüm Çeşitlerinin Yaprak Kökenli Kateşol Oksidaz (Co), Perksidaz (Per) ve Esteraz (Est) İzoenzimlerinden Yararlanılarak Tanımlanmaları. 4. Bağcılık Simpozyumu: 138-144.
• Sugiura, A., Tao, R. and Tomama, T., 1988. Distinguishing between Japanase Persimmon Cultivars (Diospyros kaki L.) by Means of Pollen Isozymes. Scientia Hortc. 36: 67-77.
• Rohlf, F. J., 1987. NTSYS-pc. Numerical Taxonomy and Multivariate System for IBMPC Microcomputures and Compatibles.
• Uzun, H.İ., 1986. Bazı Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özellikleri, Kateşol Oksidaz İzoenzim Bantlarından Teşhisleri ve Sıcaklık Toplamları Üzerinde Araştırmalar. Ege Ün. Zir. Fakültesi. Doktora Tezi, İzmir.
• Uzun, H.İ. ve İlter, E., 1993. Bazı Üzüm Çeşitlerinin Yapraklarındaki Peroksidaz ve Kateşol Oksidaz İzoenzimlerinden Teşhisi Üzerinde Araştırmalar. Ege Ü. Zir. Fak. Derg. 30, 3, 105-111.
• Uzun, H.İ. ve Sarıkaya, İ., 1996. Bazı Melez Üzüm Çeşitlerinde ve Ebeveynlerinde İzoenzim Bant Deseni Varyasyonları Üzerinde Araştırmalar. Akd. Ün. Zir. Fak. Derg.,9: 1-9.
• Weeden, N.F. and Wendel, J.F., 1989. Genetics of Plant Biology. (Edited by Soltis,D. and Soltis, P.S.): 46-72.
• Wolfe, W. H., 1976. Identification of Grape Varieties by Isozyme Banding Patterns. Am. J. Enol. Vitic., 27, (2): 68-73.