İki Farklı Kükürt Kaynağının Kireçli Toprakların pH'ı Üzerine Etkileri

Yıl 2000, Cilt: 13 Sayı: 2, 171 - 179, 01.12.2000

Şule Orman Mustafa Kaplan

Öz

Bu çalışmayla, artan düzeylerde uygulanan kükürt ve kükürt içeren Keçiborlu Kükürt Fabrikası flotasyon atığının aşırı kireçli ve yüksek kireçli iki toprağa uygulanmasının bu toprakların pH’ı üzerine etkisi incelenmiştir. Bu amaçla iki farklı alanda kurulan denemelerde 5., 10., 38. ve 58. haftalarda toprak pH’ı ölçümleri yapılarak uygulamaların etkileri değerlendirilmiştir.
5. ve 10. haftalarda ölçülen toprak pH’ı değerlerine göre; uygulamalar sonucu toprak pH’ının kontrole göre minimum 0.35 maksimum 1.25 olmak üzere istatistiksel olarak önemli düzeyde düştüğü görülmüştür. Ancak uygulamalara bağlı olarak toprak pH’ında belirlenen düşmenin zamanla azaldığı hatta 38. ve 58. haftalarda bazı uygulamalardaki toprak pH’ının istatistiksel olarak kontrolle aynı grupta yer alacak düzeye geldiği belirlenmiştir. Uygulanan materyaller dikkate alındığında, flotasyon atığı uygulamalarında, kükürt uygulamalarına göre toprak pH’ında daha fazla düşme görülmüştür. 5. haftadaki ortalama pH düşüşü sırasıyla 1.08 ve 0.37; 10. haftada ise 0.84 ve 0.51 olmuştur. Ayrıca toprak pH’ında uygulamalara bağlı olarak meydana gelen düşme toprağın kireç içeriğine göre de değişerek yüksek kireçli toprakta, aşırı kireçli toprağa göre daha fazla olmuştur. 5. haftadaki ortalama pH düşüşü sırasıyla 0.57 ve 1.00; 10. haftada ise 0.54 ve 0.83 olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Toprak pH'ı, Kükürt, atık

Effects Of Two Different Sulphur Sources On pH Of Calcareous Soils

Öz

In this study, effects of two different sulphur sources, elemental sulphur and the waste of the Keçiborlu Sulphur Factory (floatation waste) on two soils, having excessive and high CaCO3 contents, were studied. For this purpose, pH of soils of two different experimental locations were measured for 5, 10, 38 and 58 weeks and the effects of applications were examined.
According to the measurements made at 5th and 10th weeks, pH of the soil decreased significantly after applications in comparison with control, to minimum 0.35 and maximum 1.25. However, the decrease in soil pH with time showed a decreasing trend. Furthermore, at 38th and 58th weeks there were no significant differences between the control and some applications. The effect of floatation waste was more effective than elemental sulphur applications on soil pH when considering the materials applied. The decreases of soil pH at 5th and 10th weeks after the applications of floatation waste were 1.08 and 0.84 respectively, whereas they were 0.37 and 0.51 for the applications of elemental sulphur. It was found that the decrease of pH was higher in highly calcareous soils than the excessive calcareous soils. The decreases of soil pH in excessively and highly calcareous soils at 5th week were 0.57 and 1.00 respectively, whereas they were 0.54 and 0.83 at 10th week.

Anahtar Kelimeler

soil pH, sulphur, waste

Kaynakça

• Anonim, 1984.Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Topraksu Gn. Müd. Araş. Dairesi Bşk., Yayın no: 47, Rehber no: 8, Ankara.
• Beverly, R.B., Anderson, D.L., 1987. Effects of Acid Source on Soil pH. Soil Science, Vol.143, No: 4, 301 - 303.
• Black, C.A., 1965. Methods of Soil Analysis. Part 2, Amer. Soc. of Agronomy Inc., Publisher Madisson, Wilconsin, U.S.A., 1372 - 1376.
• Bouyoucos, G.J., 1955. A Recalibration of the Hydrometer Method for Making Mechanical Analysis of the Soils, Agronomy Journal, 4 (9): 434.
• Çağlar, K.Ö., 1949. Toprak Bilgisi, Ankara Üniversiyesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, Sayı:10.
• Evliya, H., 1964. Kültür Bitkilerinin Beslenmesi, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Sayı 10.
• Hundson, A.W., 1976. Sulphur and Its Effects on Soil Acidity, Shell Agricultural Chemicals. p: 283 – 285.
• Jackson, M. C., 1967. Soil Chemical Analysis. Prentice Hall of India Private’ Limited, New Delhi.
• Janzen, H.H., Bettany, J.R., 1987. Measurement of Sulfur Oxidation in Soils. Soil. Sci., 143: 444 – 452.
• Kacar, B., 1995. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri, III. Toprak Analizleri, Ankara Üniv. Ziraat Fak. Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları, No: 3.
• Lindsay, W.L., Norwell, W.A., 1978. Development of a DTPA Soil Test for Zinc, Iron, Manganese and Copper, Soil Sci. Amer. Jour., 42 (3): 421 – 428.
• Modaihsh, A.S., Al-Mustafa, W.A., Metwally, A.I., 1989. Effect of Elemental Sulphur on Chemical Changes and Nutrient Availability in Calcareous Soils, Plant and Soil, 116, 95 – 101.
• Neilsen, D., Houge, E.J., Hoyt, P.B., Drough, B.G., 1993. Oxidation of Elemental Sulfur and Acidulation of Calcareous Orchard Soils in Southern British Columbia, Canadian Journal of Soil Science, February, 73: 103 – 114.
• Olsen, S.R., Sommers, E.L., 1982. Phosphorus Soluble in Sodium Bicarbonate Methods of Soil Analysis, Part 2, Chemical and Microbiological Properties. Edit: A.L. Page, P.H. Miller, D.R. Keeney, 404 – 430.
• Özbek, N., 1973. Toprak Verimliliği ve Gübreler I. Toprak Verimliliği, Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları: 525, Ders Kitabı: 170.
• Richards, L.A., 1954. Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soils. U.S. Dept. Agricultural Handbook, No: 60, 110: 8.
• Sönmez, B., 1988. Kükürt Fabrikası Flotasyon Atıklarının Sodyumlu Topraklarda Islah Maddesi Olarak Kullanılma Olanaklarının Belirlenmesi. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın no: 158, Rapor Seri no: R , 81.
• Tisdale, S.L., Nelson, W.L., 1958. Soil Fertility and Fertilizers 2nd. pp.100. The McMillan Company. U.S.A.