Virginia, Spanish ve Valencia Tipi Yerfıstığı (Arachis hypogaea L.) Çeşitlerinin Yağ Verimi ve Yağ Kalite Kriterlerinin Karşılaştırılması

Yıl 1995, Cilt: 8 Sayı: 1, 81 - 90, 01.12.1995

Hasan Baydar Beysat İpkin

Öz

Virginia, Spanish ve Valencia tipine dahil yerfıstığı çeşitlerinin yağ içeriği, yağ verimi, yağ asitleri kompozisyonu ve yağ stabilite kriterleri karşılaştırılmıştır. Yağ içeriği bakımından Spanish > Valencia ≥ Virginia şeklinde bir sıralama elde edilmiştir. En yüksek yağ verimi 186 kg/da ile Shulamit (Virginia tipi) çeşidinden, en düşük yağ verimi ise 56.7 kg/da ile New Mexico Valencia (Valencia tipi) çeşidinden elde edilmiştir. Oleik (C18:1) asit konsantrasyonları bakımından Virginia > Valencia ≥ Spanish şeklinde, linolenik (C18:2) asit konsantrasyonları bakımından ise bunun tam tersi bir sıralama gözlenmiştir. Spanish ve Valencia tipi çeşitlerin Virginia tipi çeşitlere göre önemli derecede daha yüksek palmitik (C16:0), fakat daha düşük stearik (C18:0) asit ihtiva ettidiği saptanmıştır. Arasidik (C20:0) asit ve eikosenoik asit (C20:1) bakımından ise tipler arasında önemli bir farklılık bulunmamıştır. Daha yüksek oleik/linoleik (O/L) oranı ve daha düşük iyot değerine (İD) sahip olan Virginia tipi çeşitlerin diğer tip çeşitlere göre yağ stabilitelerinin daha yüksek olduğu bulunmuştur. Buna karşın daha yüksek linoleik asit içermeleri nedeniyle Spanish ve Valencia tipi çeşitlerin, düşük yağ stabi1itelerine rağmen, besleme değerlerinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yerfıstığı, Arachis hypogaea L., yağ asitleri kompozisyonu

The Comparasion Oil Yield and Oil Quality Criteria of Virginia, Spanish and Valencia Type Peanut (Arachis hypogaea L.) Varieties

Öz

Virginia, Spanish and Valencia type peanut varieties were compared for oil content, oil yield, fatty acid composition and oil stability criteria. It was obtained that oil contents of peanut types were in the order of Spanish > Valencia ≥ Virginia. The highest and the lowest oil yield were obtained from cv. Shulamit (Virginia type) with 186.6 kg/da and from cv. New Mexico Valencia (Valencia type) with 56.7 kg/da, respectively. Oleic (C18:1) acid concentrations were in the order of Virginia > Valencia ≥ Spanish and this trend was reverse with respect to linoleic (C18:2) acid concentration. It was found that Spanish and (C18:2) acid concentration. It was found that Spanish and Valencia type varieties contained significantly higher palmitic (C16:0) acid and lower stearic (C18:0) acid than Virginia type varieties. Arachidic (C20:0) acid and eicosenoic (C20:1) acid concentrations among peanut types did not differ significantly. It was found that the oil stability of Virginia type varieties, which have higher oleic-linoleic acid (O/L) ratio and lower iodine value (ID), was higher in comparasion with other type varieties. However, Spanish and Valencia type varieties were nutritionally better due to their higher contents of linoleic acid despite their lower oil stability.

Anahtar Kelimeler

Peanut, Arachis hypogaea L., fatty acid composition

Kaynakça

• 1. Gibbons, R.W., Bunting, A.H., Smartt, J., The Classification of Varieties of Groundnut (Arachis hypogaea L.). Euphytica 21:78-85, 1972.
• 2. Knauft, A.D., Norden, A.J., Gorbet, D.W., Peanut. Principles of Cultivar Devolopment Vol 2. Mcmillan Pub. Comp., Inc.,New York, 1987.
• 3. Baydar, H., Yerfıstığı (Arachis hypogaea L.) Çeşitlerinde Bazı Agronomik ve Kalite özellikleri. A.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Linans Tezi, S.85, Ankara, 1992.
• 4. Arıoğlu, H.H, işler, N., Çukurova Bölgesinde Ana Ürün Olarak Yetiştirilebilecek Bazı Spanish ve Valencia Tipi Yerfıstığı (Arachis hypogaea L.) çeşitlerinin Belirlenmesi üzerinde bir Araştırma. Ç.Ü.Z.F Dergisi, 5(3): 121-136, 1990.
• 5. Muganlı, A., Bölük, A., Kaygancı, C, İpkin, B., Yerfıstığı Çeşit Geliştirme. Akdeniz Zirai Araştırma Ens. Müd. Araştırma özetleri. Yayın No:9. S.2. Antalya, 1989.
• 6. Arıoğlu, H.H, İşler, N. , Çukurova Bölgesinde Ana Ürün Olarak Yetiştirilebilecek Bazı Runner ve Virginia Tipi Yerfıstığı (Rrachis hypogaea L.) Çeşitleri Üzerinde bir Araştırma. Ç.Ü.Z.F Yıllığı (yayında), Adana, 1990.
• 7. Norden, A.J., Smith, O.D., Gorbet, D.W., Breeding of the Cultivated Peanut, p.95-122. Peanut Science and Technology. Am.Peanut Res. and Educ. Soc., Inc., Texas, 1982.
• 8. Raheja, R.K.,Batta, S.K., Ahuja, K.L., Labana, K.S., Singh,M., Comparison of Oil Content and Fatty Acid Composition of Peanut Genotypes Differing in Growth Habit. Plant Foods For Human Nutrition 37:103-108, 1987.
• 9. Taira, H., Oil Content and Fatty Acid Composition of Peanuts Imported into Japan. J. Amer. Oil Chem. Soc. 62:699-702, 1985.
• 10. Worthington, R.E., Hammons, R.O., Genotypic Variation in Fatty Acid Composition and Stability of Arachis hypogaea L. Oil. Oleagineux 26:695-700, 1971.
• 11. Holley, K.T., Hommons, R.O., Strains and Seasonal Effects on Peanut Characteristics. Ga.Agr.Exp.Sta.Res.Bull. 32 p. 1-27, 1968.
• 12. Tai, Yai-po, Inheritance of Oleic to Linoleic Fatty Acid Ratio in Peanuts (Arachis hypogaea L.). Ph.D. Thesis. Okla. State Univ. Ann Arbor, Mich. (Diss. Abstr. 33:5698-B), 1972.
• 13. Cocks L.V., Rede, V.C., Laboratary Handbook for Oil and Fat Analysis. Acedemic Press, New York, 1966.
• 14. Stryer, L., Biochemistry. 3. Baskı. W.H. Freeman Comp.Inc., New York, 1988.
• 15. Beare-Rogers, J. Nutritional Attributes of Fatty Acids. Fat Sci. Technol. 90:85-88, 1988.
• 16. Borodulina, A.A., Shcherbakow, V.G., Biochemical Characterization of Seed of Oil Plants and Possible Improvements in their Composition. Izv.Vyssh. Uchebn.Zaved. Pisch Tekhnol. 1:25-29, 1984.
• 17. Pickett, T.A., Holley, K.T., Susceptibility of Types of peanuts to Rancidity Development. J. Amer. Oil Chem. Soc. 28: 478-479., 1951.
• 18. Fore, S.P., Morris, N.J., Mack, C.H., Freeman, A.F., Bicfford, W.G., Factors Affecting the Stability of Crude Oils of 16 Varieties of Peanuts. J. Amer. Oil Chem. Soc. 30:298-301, 1953.