Tarsus Yöresine Ait Zili Teknikli Yörük Seccadelerinden Örnekler

Yıl 2010, Cilt: 3 Sayı: 6, 0 - 0, 22.10.2010

Ela Taş

Öz

Birden fazla iplik grubunun, birbirlerinin arasından, bir alttan, bir üstten geçirilmesi suretiyle meydana getirilen düğümsüz ve havsız ürünlere düz dokuma denir. Düz dokumaları n, halk arasında, teknik açıdan kil im, cicim, zili, sumak adı verilen dört çeşidi vardır. Dokumacılık, Anadolu'da yaşayan ve geçimlerini özellikle hayvancılıkla sağlaya yörüklerin hayatlarında önemli bir yere sahiptir. Yörükler, hayvanlarının et ve süt ürünlerinin dışında yün ya da kıllarından da istifade etmeyi bilmiş, bunları kirman, iğ, çıkrık gibi araçlarla ip haline getirerek; yaygı, heybe, seccade gibi farklıtürdeve teknikte düz dokumalar üretmişlerdir.

Yörüklerin yaptığı düz dokumaların önemli bir grubunu zili teknikli olanlar oluşturmaktadır. Zililer, üç iplik sistemiyle yapılan ve motif iplerinin çözgü ipierine atlamalarla yerleştirildiği dokumalardır. İpierin çözgü ipierine farklı sarılışlarından dolayı teknik olarak "düz, çapraz, seyrek, damalı ve konturlu zili" olmak üzere beş gruba ayrılır. Bu tekniklerle verev, merkezi, yatay ve dikey kompozisyonlara sahip yaygılar, yastık yüzleri, seecadeler üreten yörükler, kendi kültürlerini yansıtan renkler ve motiflerle de ortaya koymuş oldukları zililere estetik bir görünüm kazandırmışlardır.

Bu çalışmada Tarsus Belediyesi tarafından satın alınarak, koruma altına alınan, içlerinde önemli bulduğumuz
zili dokumalardan dokuz adet seccade teknik, renk, kompozisyon ve motif açısından ele alınıp değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Düz Dokuma, Tarsus, Yörük, Zili, Seccade