Henequén'ın Dönüşü, Bir Yeşil Lif İle Yucatan'da Karmaşık Bir Tarih

Yıl 2011, Cilt: 4 Sayı: 8, 0 - 0, 22.11.2011

Yosi Anaya

Öz

Meksika Mayaları ve Orta Amerika'nın önde gelen liflerinden birisi, sisal olarak bilinen Henequéndir. Sömürgecilik döneminin üretim merkezlerinden birisi olan Yucatan'ınadını alan Henequén, yüzyıllarca Yucatan Yarımadasının “Yeşil Altın”ı olarak bilindi. Yucatek ekonomisi, 20. yüzyıl boyunca ihtiyaç duyulan her türlü ip, halı,çuval ve kaba kumaşları sağlayan henequén tarlaları etrafında gelişti, yerleşti ve serpildi. 20. yüzyılda henequén lifi, daha ucuz fiyatlarla Madagaskar ve Kenya'daişleyen ve üreten İngilizlere satıldığında bu tekel kırıldı. Böylece, Yucatan'daki henequén sanayi bozuldu, işleme tesisleri söküldü ve alan metruk oldu. Bugün küçükölçekli üretim halen devam ederken, yerel Mayalı hala halat, kordon, geleneksel hamak ve sabucán denilen dokuma çanta için bu lifi kullanmaktadır. Yine de, dahabirçok henequén ürün yoktur. Bu çalışma, lifin üretim sürecini açıklar ve 1970'li yıllarda Yucatan'a taşınan Newyorklu tasarımcılarla, bu yıllar boyunca henequenitanıtan, küçük el ürünlerinde bu lifi kullanan zanatkar kadınların çalışmasına odaklanır. Henequén günümüzde birçok geleneksel ve yenilikçi Mayalı ustanın kaynağıdır.El sanatı üretimi yaygınlaşmıştır.

Anahtar Kelimeler

Henequén, Maya Kültürü, Lif Süreci, Çağdaş El Sanatı Geleneği, Agave Çantalar