Feretiko'nun Giysi Tasarımlarıyla Canlanması

Yıl 2013, Cilt: 6 Sayı: 12, 0 - 0, 25.12.2013

Sezin Yılmaz Leyla Kaya Durmaz

Öz

Bütün toplumlarda geleneksel el sanatları ve giysileri ile ilgili değer yargılarının, inançların, törelerin, üretilen obje, renk ve biçimlerin oluşturduğu karmaşık bir yapı vardır. Bu kompleks yapı, toplumların kültürünün bir parçasıdır. Gelenek ve göreneklerimizden, köklü bir geçmişin ürünü olan ve çok zengin çeşitliliğe sahip el sanatlarımız, maddi kültür varlığımızın en değerli belgeleridir. Bir toplumun el sanatları bize o toplumun ekolojik koşullarını, estetik ve sanatsal özelliklerini, kapsamlı bir biçimde tanıma konusunda oldukça önemli, abartıdan uzak sağlıklı bilgiler sunar.

Zengin el sanatları koleksiyonuna sahip olan Anadolu'da, devam ettirilmekte olan el sanatlarından biri de dokumacılıktır. Giyimin ana unsurunu oluşturan dokuma sanatını Türklerin İlkçağ'da bildikleri, tarihi kalıntılarda görülmektedir.

Dokumacılık, Rize yöresinde eski ve yaygın bir el sanatıdır. Evlerde kurulan tezgahlarda dokunan bezlerle hem halkın ihtiyacı karşılanır hem de ihracat yapılır. Yörede dokumacılığın temel maddesi kendirdir. Rize kendiri, özellikle feretiko dokuması için çok elverişlidir. Rize bezi yani el dokumasının temelini teşkil eden feretikonun ilk olarak M.Ö. dönemlerde yöreye hakim olmuş olan İskitler tarafından kullanıldığı düşünülmektedir. İskitler'in önemli özelliği bölgede yakın zamana dek ekilen kendir ziraatını yapmalarıdır.

Atkısı pamuk, çözgüsü kendir ipliğinden yapılan, sert ve seyrek bir dokuma türü olan natürel bej renkli bir dokuma türü olan feretiko, bu çalışmanın ana malzemesini oluşturmaktadır. Çalışmada; Rize yöresindeki geleneksel el dokumalarından biri olan feretiko'nun tanıtılmasını ve ülke ekonomisine kazandırılmasını sağlamak ve kullanım alanlarını genişletmek amacıyla modern ve özgün çizimler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Feretiko, Dokuma, Tasarım, Özgün, Giysi