Kırcaali (Kardzhali) Ardino (Eğridere) Jultusha (Sarıkız) Yatak Örtüsü (Tülü/Guber/Hopan) Dokumaları

Yıl 2016, Cilt: 9 Sayı: 17, 0 - 0, 30.03.2016

Mehmet Ali Eroğlu

Öz

Dünya'da birçok ülkede Türk kültür ve sanatının izlerini görmek mümkündür. Bu izleri Orta Asya coğrafyasından başlayarak Avrupa ve Balkanlarda sıklıkla görmekteyiz.  Türklerin binlerce yıllık göç serüveni Orta Asya'dan başlayarak Anadolu, Balkanlar ve Avrupa'nın bir bölümünde devam etmiştir.

Binlerce yıllık köklü bir sanat ve kültür geçmişinin olduğu Türk kültür ve sanatının izlerini farklı kıta ve coğrafyalarda günümüzde de görmek mümkündür. Özellikle Balkan coğrafyasında kısmen yok olmak üzere olsa da bu izler hala görülmektedir. Balkanlar'da Batı Trakya, Arnavutluk, Kosava, Makedonya, Bosna Hersek ve Bulgaristan'da Türk nüfus ve kültürü azalmakla birlikte kısmen devam etmektedir.

Balkan ülkeleri arasında Türk yerleşim yerlerinin ve Türk nüfusunun yaygın olarak görüldüğü ülkelerden biriside Bulgaristan'dır. Bulgaristan'daki Türk nüfusunun kaynağını Oğuzlar ve Osmanlı döneminde Anadolu'dan Balkan topraklarına geçen Türkler oluşturmaktadır.

Bulgaristan da Türk varlığının yaygın olarak görüldüğü yerleşim yerlerinin başında Kırcaali, Razgrat, Sumnu, Eski Cuma ve Silistre gelmektedir. Buradaki Türkler hiçbir zaman aslını inkar etmemiş örf, adet ve geleneklerine göre yaşamaya çalışmışlardır.

Araştırma kapsamında Bulgaristan-Türk yerleşim yerlerinde Anadolu ve Balkan izlerini taşıyan çok sayıda örnek görülmüştür. Bulgaristan'da Türk ve Bulgar köylerine gidilerek dokuma kültürüne ilişkin tespitler yapılmıştır.

Bulgaristan araştırmasının Kırcaali bölümünde Eğridere ilçesi ve köylerindeki saha çalışması yaklaşık bir hafta devam etmiştir.

Bu çalışmada Kırcaali (Kardzhali) ili Ardino (Eğridere) ilçesi Jultusha (Sarıkız) köyünde tespit edilen yedi adet yatak örtüsü (Guber-Tülü) dokuma, desen, renk ve kompozisyon özellikleri açısından incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bulgaristan, Kıcaali, Yatak örtüsü, Dokuma, Tülü, Guber