Ali Rıza Bey’e Ait Hilye-i Şerif

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: 20, 55 - 64, 15.06.2017

Merve Düzağaç Çolak Hatice Tozun

Öz

Arapça bir kelime olan hilye; Arapça sözlüklerde “süs, bezek, vasıflandırmak, nitelendirmek, yaratılış, suret, sıfat, değerli taşlar ve madenlerle yapılmış süs ve insanın dış görünüşü” gibi anlamlar taşımaktadır. Hilye-i Şerîf, hilye-i Saâdet ve Hilye-i Nebevî gibi isimlerle de anılan hilye, İslâm edebiyatı ve hüsn-i hat sanatında Hz. Muhammed’in fiziksel özelliklerini, karakterini, insanî ve ahlâkî niteliklerini, tavır ve hareketlerini anlatan eserlere verilen genel isimdir. Ayrıca kadrini yüceltmek amacıyla Hilye-i Şerîfe de denir. Eskiden beri göğüs cebinde bir hürmet nişanesi olarak taşınmak için, gündelik el yazısı veya nesih hattı ile küçük çapta yazılan bu metnin, ilk defa olarak hüsn-i hattın önde gelen isimlerinden Hafız Osman Efendi (öl. 1110/1698) eliyle, levha şeklinde yazılmış bulunduğu kabul edilmektedir.

Bu çalışmada 8608 Envanter numaralı; İstanbul Yenikapı Mevlevi Hanesinden, İstanbul Müzesi vasıtası ile 08.02.1934 yılında Ankara Etnografya Müzesine getirilmiş Hattat Ali Rıza Bey’e ait Hicri 1303- Miladi 1885-86 yılına ait Hilye-i Şerîfe tanıtılacaktır. 19. Yüzyılın belirgin özelliklerini taşıyan hilyenin hat yazısı; çay rengi aharlı kâğıt üzerine siyah mürekkeple yazılmış, tezhip süslemesi ise siyah zemin üzerine serbest kompozisyonla, altın ağırlıklı çalışılmıştır ve boyutları 192x136 cm. dir.

Anahtar Kelimeler

Hilye-i Şerif, Hüsn-i Hat, Müderris, Tezhip

Kaynakça

• DERMAN, U. (2000). Hat Sanatında Hilye-i Şerifler. İlmî Dergi (Peygamberimiz Hz. Muhammed-Özel Sayı) Ankara. ERDOĞAN, M. (2007). Hâkim Mehmed Efendi’nin Manzum Hilyesi. C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi XI/1. TAŞKALE, F. Ve Gündüz, H. (2006). Hat Sanatında Hilye- Şerife Hz. Muhammed’in Özellikleri, Antik Kültür Yayınları: İstanbul.