Lise Düzeyi Görsel Sanatlar Dersinin, Öğrencilerin Görsel Okuryazarlık Becerilerinin Gelişimine Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 11 Sayı: 21, 45 - 63, 15.01.2018

Ayşe Gül Doğru

Öz

Bu araştırmanın amacı, Görsel Sanatlar dersi alan ve almayan lise öğrencilerinin görsel okuryazarlık beceri düzeyleri arasında anlamlı bir fark olup olmadığını araştırmaktır. Aynı zamanda öğretmenler tarafından öğrencilerin görsel okuryazarlık becerilerinin nasıl geliştirildiği ve bu konuda karşılaştıkları sorunlara cevap aranmıştır. Öğrencilerin görsel okuryazarlık becerilerinin geliştirilmesine yönelik resim öğretmenlerinin görüş ve önerileri alınmıştır. Çalışmada, tek karma yöntem araştırması kullanılmıştır. Buna göre, nicel ve nitel veriler ayrı toplanmış, analiz edilmiş ve elde edilen veriler bir araya getirilmiştir. Görsel beceri testi,2013 eğitim öğretim yılı bahar döneminde 11. Sınıflara uygulanmış olup, öğrencilerin görsel okuryazarlıklarını ölçmek amacıyla geliştirilen Görsel Okuryazarlık Beceri Testi (GÖBT) kullanılmıştır. Öğretmenlerin Görsel Sanatlar Dersinin, görsel okuryazarlık üzerindeki etkisi ise Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu kullanılarak öğretmenlerin Görsel Sanatlar Dersinin, görsel okuryazarlık üzerindeki etkisi hakkındaki görüşleri alınmıştır. Araştırmada görsel okuma becerilerinin bölümlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için parametrik olmayan teknikler içerisinde yer alan Kruskal Wallis H testi, puanlama güvenirliliği belirlemek için ise, sınıf içi korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Analizlerin tamamı SPSS 19.00 versiyonu kullanılarak yapılmıştır. Öğrencilerin görsel okuryazarlık becerilerinin, görsel sanatlar dersini alan ve almayan öğrenciler için ayrı ayrı yapılan analizler sonucunda bölümlere göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Bölümler arasındaki farklılıklara bakıldığında öğrencilerin görsel okuma becerileri FEN-TS ile TM-TS bölümleri arasında olduğu görülmüştür. Çalışmada Lise kademesi Görsel sanatlar dersinin görsel okuryazarlık becerilerinin gelişimine olan katkılarına ilişkin derinlemesine veri elde etmek için öğretmen görüşlerini belirlemek üzere görüşme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada nitel veriler, içerik analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Dersin öğretmenleriyle yarı yapılandırılmış görüşme yapılarak konunun ayrıntılarına ve planlanmasına yön verilmiştir. Öğretmenler ile yapılan görüşmeler sonucunda görsel okuryazarlık becerilerinin Görsel Sanatlar dersi yanında öteki derslerde de olumlu değişiklikler oluşturduğu kanısına varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

görsel okuryazarlık, görsel öğrenme, görsel okuryazarlık eğitimi

Kaynakça

• ARNHEİM,R.(2012).Görsel Düşünme(3.b.). (R. Öğdül, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları. ARTUT,K.(2009).Sanat Eğitimi Kuramları ve Yöntemleri(6.b.).Ankara: Anı Yayıncılık. AVGERİNOU, M. (2008). Visual Literacy. De Paul University. BERGER, J. (1993). Görme Biçimleri (5. b.). İstanbul: Metis Yayınları. BRUMBERG, E. (2011). VisualLiteracy and the Digital Native: An Examination of the Millennial Learner. Master thesis. Blacksburg, VA: Virginia Tech. CALLOW, J. (2008). Show me: Principles for Assessing Students Visual Literacy. The Reading Teacher, 61(8), 616-626. CHIU-LIU, C. (2008). A Qalitative Study of Three Secondary Art Teachers Conceptualizations of Visual Literacy as ManifestedThrough Heir Teaching With Electronic Tecnologies. University of Illinois at Urbana- Champaign. CRESWELL, J. (2003). Resarch Design:Qalitative and Mixed Methods Approaches (2. b.). CA: Thousand Oaks. DEBES, J. (1969). The loom of Visual Literacy:an overview (Cilt 14). Audiovisual Instruction. ERGÜN, M. (2009). Eğitim Felsefesi. Ankara: Pegem Akademi. ERGÜN, M. (1994). Eğitim Sosyolojisine Giriş. Ankara: Ocak Yayınları. FEINSTEIN, H., & Hagerty, R. (1994). Visual Literacyin General Education. (s. 205-212). University of Cincinati. HASHIM, F. (2007). Young learners second language Visual Literacy Practices. University of Malaya. KAYA, M. (2011). Öğrencilerde Görsel Okuryazarlık Becerilerinin Geliştirilmesine Yönelik Coğrafya Öğretmenlerinin Görüş ve Uygulamaları. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. LİSE DÜZEYİ GÖRSEL SANATLAR DERSİNİN, ÖĞRENCİLERİN GÖRSEL OKURYAZARLIK BECERİLERİNİN GELİŞIMİNE ETKİSİ - AYŞE GÜL DOĞRU KIRIŞOĞLU, O. (2002). Sanatta Eğitim. Ankara: Pegem A Yayıncılık. KUTLU, Ö., Doğan, C., Karakaya, İ. (2008). Öğrenci Başarısının Belirlenmesi:Performansa ve Portfolyoya Dayalı Durum Belirleme. Ankara : Pegem Akademi. MEB. (2009). Görsel Sanatlar Dersi Öğretim Programı(9-12.Sınıf). Ankara: MEB Yayınevi. MONCHINSKI,T.(2008). Critical Pedagogy and Every day Classroom. Boston:Spinger Moreno, I&Lopez, I. (2005). Sharing Power with Students: The Critical Language Classroom. Radical Pedagogy,7(2). Sankey, M. (2002). Consedering Visual Literacy When Designing Instruction. Australia. TANSUĞ, S. (1999). Resim Sanatının Tarihi (4. b.). İstanbul: Remzi Kitabevi. TDK. (1969). Türkçe Sözlük(Genişletilmiş Baskı). Ankara: TDK. YILMAZ, M. (2010). Görsel Sanatlar Eğitiminde Uygulamalar (5. b.). Ankara: Data Yayınları.