Moda Felsefesi ve Taklidin Etnografisinin İzini Terzilik Rutini Üzerinden Sürmek

Yıl 2019, Cilt: 13 Sayı: 24, 83 - 97, 19.07.2019

Sezer Ahmet Kına

Öz

Bireylerin cisimleşmiş birer toplumsal özne olarak çözümlenmesi, literatürde bedene ilişkin yürütülen araştırmaların çıkış noktasını oluşturmuştur. Bedeni toplumsal bir öğe olarak kavramak, bedende birleşen her tür kültürel anlamın denetlenmesini, düzenlenmesini ve/veya yeniden üretilmesini ele almayı ve irdelemeyi gerekli kılmaktadır. Bedenin ahlâken ve tecimsel yollarla toplumsal olarak üretildiği savunusu, moda felsefesinin sosyal bir anlam taşıyan dış-beden üzerindeki normatif etkisine dair malûmat toplanabilecek ve üzerinde çalışılabilecek bir rutinin varlığını haber vermektedir. Buradan hareketle, yürütülen çalışmada anılan bu rutinin terzilik rutiniyle kesiştiği noktada doğduğu varsayılan taklit mekanizmasının mahiyeti etnometodolojik bir yordamla irdelenmiştir. Sahada ulaşılan temalar, kapitalist ekonomik işleyiş içerisinde toplumsal tasarım araçlarından biri olan kültürel melezleşmenin her bireyi eşit şartlarda değerlendiren, buradan hareketle de soğurucu bir öze sahip olan yapısının bireyler ve beden üzerindeki izdüşümü gözetilerek anahtar kavramlar ekseninde tartışılmıştır. Sonuç olarak, taklit mekanizmasının bireylerin giyinmeye ilişkin tasarruflarındaki tercihleri açısından etki sahibi olduğu görülmüştür. Bu noktada, modanın ve onun taklit mekanizmasıyla izini süren bireylerin kurduğu kamusallıkların dış-bedende cisimleşmesinde terzilik rutininin önemi serimlenmiştir. Ortak bir düşünme ve eyleme biçimi olan ve o ortaklıklardan sıyrılmaya izin veren bir itki barındıran modanın, dış-bedenin sınıfsal olarak şekillendirilmesi bağlamındaki üretiminde, döngüsel bir fenomen olmasının ve bu yüzden öngörülemez bir manevra alanı içinde bulunmasının altı çizilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Dış-beden, moda felsefesi, taklit mekanizması, terzilik rutini

Tracing the Ethnography of Imitation and the Philosophy of Fashion Through Tailoring Routine

Öz

The analysis of individuals as embodied social subjects constitutes the starting point of the researches carried out on the body in the related literature. To grasp the body as a social element necessitates the consideration and examination of the control, regulation and/or reproduction of any cultural meaning that is united in the body. The advocacy that the body is socially produced through moral and commercial means informs the existence of a routine that can be collected and studied on the normative effect of fashion philosophy on the external-body with a social meaning. In this study, the nature of the mechanism of imitation that was supposed to be born at the point where this routine coincides with the tailoring routine, is examined by an ethnomethodological way. The themes reached in the field are discussed in the axis of key concepts by considering the projection of cultural hybridization, which is one of the social design tools in the capitalist economic process, on the individuals and body and evaluates each individual under equal conditions and thus has an absorbing essence. As a result, it is seen that mechanism of imitation has an effect on the individuals preferences of dressing. At this point, it has been shown that the embodiment on the external body of the publicness formed by the fashion and individuals who follow the fashion via mechanism of imitation have a certain importance in tailoring routine. It is underlined that fashion, which has a mutual form about thinking and action, and which contains a motivation that allows to be released from this mutualisation, is a cyclical phenomenon in the context of shaping mediated social class of the external-body and therefore is in an unpredictable room for manoeuvre.

Anahtar Kelimeler

External-body, fashion philosophy, mechanism of imitation, tailoring routine

Kaynakça

• Atılgan, G., (2014). “Kültür”, Siyaset bilimi: kavramlar, ideolojiler ve disiplinler arası ilişkiler içinde (187-199), (ed. Atılgan G. ve Aytekin A.), İstanbul: Yordam Kitap.
• Auge, M., (1997). Yer-olmayanlar: üstmodernliğin antropolojisine giriş (çev. Ilgaz T.), İstanbul: Kesit Yayıncılık.
• Baudrillard, J., (2013). Tüketim toplumu: söylenceleri yapıları (çev. Deliceçaylı H. ve Keskin F.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Blumer, H., (1969). “Fashion: from class differentiation to collective selection”, Sociological Quarterly, 10(3): 275-291. doi: 10.1111/j.1533-8525.1969.tb01292.x
• Ertürk, N., (2011). “Moda kavramı, moda kuramları ve güncel moda eğilimi çalışmaları” Art-e Sanat Dergisi, 4 (7): 1-32. http://dergipark.gov.tr/sduarte/issue/20726/221458
• Franke, C., O., (1983). “Ethnography.” Contemporary Field Research: A Collection of Readings içinde (60-67), (ed. Emerson R. M.). Boston: Little, Brown and Company.
• Lefebvre, H., (2012). Gündelik hayatın eleştirisi 1 (çev. Ergüden I.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Kümbetoğlu, B., (2012). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Marshall, G., (2006). Sosyoloji sözlüğü (çev. Akınhay O. ve Kömürcü D.). Ankara: Bilim ve Sanat.
• Mehan, H. ve Wood, H., (1975). The reality of ethnomethodology. New York: Wiley.
• Mutlu, E., (2012). İletişim sözlüğü. Ankara: Sofos Yayınları.
• Neuman, L., W., (2013). Toplumsal araştırma yöntemleri: nitel ve nicel yaklaşımlar (çev. Özge S.) İstanbul: Yayın Odası.
• Işık, E., (1998). Beden ve toplum kuramı: öznenin sosyolojisinden bedenin sosyolojisine. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Sezgin, D., (2011). Tıbbileştirilen yaşam bireyselleştirilen sağlık. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Simmel, G., (2006). Modern kültürde çatışma (çev. Bora T., Kalaycı N., Gen E.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Simmel, G., (2009). Bireysellik ve toplum (çev. Birkan T.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Stanford, J., (2013). Herkes için iktisat: kapitalist sömürüyü anlama kılavuzu (çev. Tuncel Öncel). İstanbul: Yordam Yayıncılık.
• Stevenson, N., (2015). Medya kültürleri: sosyal teori ve kitle iletişimi (çev. Orhon G. ve Aksoy B. E.). Ankara: Ütopya Yayınları.
• Turner, B., S., (2002). Regulating bodies: essays in medical sociology. London: Routledge (E-kitap)
• Turner, B. S., (1991). Religion and social theory. London: Sage.
• Turner, B. S., (2011). Tıbbî güç ve toplumsal bilgi (çev. Tatlıcan Ü.). Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Wild, B., (2016). “Imitation in fashion: further reflections on the work of Thorstein Veblen and Georg Simmel”, Fashion, Style & Popular Culture, 3( 3): 281-294. doi: 10.1386/fspc.3.3.281_1