Zigetvar Kanunî Sultan Süleyman Türbe-Palankası’nda Araştırma ve Arkeolojik Çalışmalar 2015-2017

Yıl 2019, Cilt: 13 - 21. Uluslararası Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştımaları Sempozyumu Bildirileri, 92 - 157, 01.10.2019

Ali Uzay Peker , Meral Özdengiz Başak Abdullah Deveci Mehmet Cihangir Uzun , Sinan Sertel , Norbert Pap Erika Hancz

Öz

Kanunî Sultan Süleyman 1566’da, Macaristan’a düzenlediği son seferi sırasında, Zigetvar
Kalesi’nin fethinden bir gün önce otağında vefat etmiş, bedeni tahnit edilerek otağının içindeki
tahtının altında geçici olarak toprağa verilmiş, tahnit sırasında çıkarılan iç organları da
gömülmüştü. Gömü yeri üzerine, önce bir türbe daha sonra ise Vezîr-i âzam Sokullu Mehmet Paşa
tarafından bir cami ve bir de tekke inşa edilerek bir makam-külliyesi meydana getirildi. Külliye
alanı, ahşap savunma duvarlarıyla korunan bir kale (palanka) içindeydi. Zamanla ziyaretgâha
dönüşen Türbe-Palankası etrafında bir yerleşim oluştuğu özgün kaynaklardan bilinmektedir. Bu
yerleşim, Zigetvar ve çevresinin 1689’da Habsburglara terk edilmesini izleyen süreçte tahribata
uğrayarak tümüyle yok olmuş, yapıların ortadan kalkmasıyla beraber bağ ve bahçelik bir alan haline
gelmiş, yeri zamanla unutulmuştur. 2012 yılında, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) ile
Zigetvar Belediyesi arasında iki ülkenin ortak tarihini korumak hedefiyle bir protokol imzalandı.
Buna ilaveten Zigetvar Seferi sırasında Kanuni Sultan Süleyman’ın iç organlarının gömüldüğü
türbesini bulmak ve yeniden inşa etmek üzere karşılıklı bir Araştırma Destek Antlaşması da
imzalanmıştır. Bu kapsamda, 2013 yılında, Pécs Üniversitesi tarafından farklı uzmanlık alanlarını
içeren bir ekibin oluşturduğu Kanuni Sultan Süleyman’ın Türbesi’ni bulmak hedefli yeni bir
araştırma projesi hayata geçirilmiştir. Projenin ilk aşamasında, özgün yazılı kaynaklar ile görsel
malzemelerin değerlendirilmesi, tarihi haritaların analizi, Zigetvar ve çevresindeki arazinin
jeoinformasyon teknikleri (GIS) ile modellenmesi çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Çalışmalardan
elde edilen verilerin Zigetvar’ın kuzeydoğusunda Üzüm Tepesi olarak bilinen bir alanı işaret
etmesi üzerine saha çalışmalarına geçilmiştir. Yüzey araştırmaları, sondajlar, lazer (LIPAR) ve
jeofizik taramaların (GPR) araştırma bulgularını desteklemesi ve arazide türbe, cami ve tekkenin
temel kalıntılarının belirlenmesi sonucunda, alanda 2015, 2016 ve 2017 yıllarında ODTÜ’den Türk ve
Pécs Üniversitesi’nden Macar ekiplerinin ortak çalıştığı arkeolojik kazılar yürütülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Zigetvar, Sultan Süleyman, Türbe Palankası, cami, tekke

Kaynakça

• Âgehî Mansûr, Fetihnâme-i Kal‘a-i Sigetvar / Târih-i Gazâ-i Sigetvar (Sigetvar Târihi), Millî Kütüphane, Ceb 686, 1b-50a.
• Ahunbay, Z. (1988) “Mimar Sinan Yapılarında Kullanılan Yapım Teknikleri ve Malzeme,” Mimarbaşı Koca Sinan: Yaşadığı Çağ ve Eserleri, 1, Ankara: T.C. Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü. 531-538.
• Akıncı, Ş. (1998) İstanbul’un Fethinden Lale Devrine Kadar Osmanlı Kargir Mimarisinde Yapım Teknikleri, 1453-1730, yayınlanmamış Doktora Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Aksoy, İ. H. (1982) İstanbul’da Tarihi Yapılarda Uygulanan Temel Sistemleri, yayınlanmamış Doktora Tezi. İTÜ İnşaat Fakültesi.
• Aktepe, M. (2001; 1970 - 1. Baskı) “Szigetvar Livâsı Kanun-nâmesi,” Kanunî Armağanı, Ankara: Türk Tarih Kurumu, 187-202.
• Aslanapa, O. (2011) Türk Sanatı, İstanbul: Remzi Kitabevi
• Appel, J. (1824) Münzen und Medaillen der weltlichen Fürsten und Herren aus dem Mittelalter und der neuern, Zeit, Des Repertoriums zur Münzkunde des Mittelalters und der neuern Zeit, Band 1, Wien.
• Appel, J. (1822) Münzen und Medaillen aller Könige in alphabetischer Ordnung, dann der Markgrafen, Herzoge und Erzherzoge von Oesterreich, Des Repertoriums zur Münzkunde des Mittelalters und der neuern Zeit, Band 2, Wien.
• Ayhan, G. (2011) “Hasankeyf Kazısı Lüle Buluntuları,” Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir.
• Aydın, H., Perker, Z.S. (2015) “İznik Elmalı Ahşap Camii Yapısal Özellikleri,” Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar-2015 Cilt:14 Sayı:53 (37-47), www.esosder.org (erişim:19.8.2016).
• Ayverdi, E. H., Yüksel, A. (2000a) Avrupa’da Osmanlı Mimari Eserleri: Yugoslavya, cilt II/3, İstanbul: Fetih Cemiyeti.
• Ayverdi, E. H., Yüksel, A. (2000b; 1976 - 1. Baskı) Avrupa’da Osmanlı Mimari Eserleri: Romanya- Macaristan, cilt I/1-2, İstanbul: Fetih Cemiyeti.
• Ayverdi, E. H. (1985) “Osmanlıda Minare,” Makaleler, İstanbul.
• Baram, U. (1995) “The Clay Tobacco Pipes of Cyprus”, Report of the Department of Antiquities Cyprus. 299-309.
• Baranyne, O. M. (1994) “Iparmüvesség” Budapest Története 3. Budapest a török korban, Budapest, 1944. 354-381.
• Bencze Z. (2002a) “Török emlékek régészeti kutatása Budán az 1990-es években,” Hódoltság, 51-58.
• Bencze Z. (2002b) “Török rézedények a Hadtörténeti Múzeum udvarán,” (Türkische Kupfergeschirre auf dem Hof des Museums für Kriegsgeschichte), Budapest, Régiségei, 35/2, 461-468.
• Bikić V., Ivanisevic, V. (2010) “South Gate Area in the Upper Town of Belgrade Fortress,” Archaeological Institut, Beograd. 253-271.
• Bikić V. (2003) Gradska keramika Beograda (16-17. vek), Beograd.
• Böke, H., Akkurt, S., İpekoğlu, B. (2004) “Tarihi Yapılarda Kullanılan Horasan Harcı ve Sıvalarının Özellikleri,” Yapı, 269, 90-5.
• Çelik, S. (2009) Süleymaniye Külliyesi: Malzeme, Teknik ve Süreç, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
• Cuhaj, G. S. - Michael, T. (2001) 2012 Standard Catalog of World Coins - 1901-2000, Krause Publications, Lola.
• Dabanlı, Ö., Çılı, F., Kâhya, Y. (2013) “Nur-u Osmaniye Camii’nin Temel İnşaatı,” Tarihi Yapıların Güçlendirilmesi ve Geleceğe Güvenle Devredilmesi Sempozyumu 27-29 Kasım 2013, İstanbul.
• Demiriz, Y. (2002) “Osmanlı Çini Sanatı,” Türkler Ansiklopedisi, 21, Ankara. 350-357.
• Diker, H. F. (2010) Belgeler Isıgında Ayasofya’nın Geçirdigi Onarımlar, doktora tezi, MSÜ, Fen Bilimler Enstitüsü, Istanbul.
• Emecen, F. (2014) “Kanuni Sultan Süleyman’ın Kayıp Türbesi Üzerine Notlar,” Kanunî Sultan Süleyman’ın Sigetvar’daki Hatırası, der. N. Pap, Pécs: Molnár Nyomda, 129-135.
• Evliya Çelebi (2013) Günümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Seyahatnâmesi, haz. S. A. Kahraman ve Y. Daglı, Istanbul: YKY.
• Fehér, G. (1973) “Adatok Eger török agyagmuvességéhez (a múzeumi régi raktár-anyag alapján)” Az Egri Múzeum Évkönyve 10, Szerk.: Bakó Ferenc (1972). Eger, 191-214.
• Fehér G. ifj., (1968a) “Esztergomi török vörösrézedények,” Komárom Megyei Múzeumok Közleményei 1, Tata, 273-310.
• Fehér, G. ilj., (1968b) “Esztergom—szenttamáshegyi feliratos edények,” Komárom Megyei Múzeumok Közleményei 1, Tata, 329-339.
• Fehér G. jr. (1960) “A Pécsi Janus Pannonius Múzeum hódoltságkori török emlékei,” A Janus Pannonius Múzeum Évkönyve 5. Pécs, 103-146.
• Fekete, L., (1944) “Budapest a törökkorban,” Budapest története III, Budapest.
• Feridun Ahmed Bey, (2012) Nüzhet-i esrârü’l-ahyâr der-ahbâr-ı sefer-i Sigetvar (1569), Sultan Süleyman’ın Son Seferi, haz. H. A. Arslantürk ve G. Börekçi (Istanbul: Zeytinburnu Belediyesi).
• Gaál, A. (2013) “Kerámia leletek a Szekszárd-palánki török palánkvár (Jeni Palanka) feltárásából IV,” A Wosinsky Mór Múzeum Évkönyve, 35, Szekszárd, 219-301
• Gaál, A. (2011) “Kerámia leletek a Szekszárd-palánki török palánkvár (Jeni- Palanka) feltárásából II. Talpastálak, kiöntocsöves korsók,” A Wosinszky Mór Múzeum évkönyve, 33, Szekszárd, 231-286
• Gaál, A. (2010) “Kerámia leletek a Szekszárd-palánki török palánkvár (Jeni Palanka) területérol és feltárásából. Mázas asztali edények,” A Wosinsky Mór Múzeum Évkönyve, 32, Szekszárd, 401-452.
• Gaál, A. (2005) “Kínai porcelánok és utánzataik, valamint üvegkarperecek a Jeni-palánki török palánkvárból,” A Wosinsky Mór Múzeum Évkönyve, 26, Szekszárd, 205-258.
• Gaál A. (2004) “Hódoltságkori cseréppipák a Wosinsky Mór Múzeum gyujteményében,” A Wosinsky Mór Múzeum Évkönyve, 26, Szekszárd, 259-296.
• Gaál, A. (1985) “Török palánkvárak a Buda-eszéki út Tolna megyei szakaszán. Magyar és török végvárak (1663-1684),” Studia Agrensia, 5, Eger. 185-197.
• Gaál, A. (1991) “A szekszárdi múzeum hódoltságkori rézedényei (Copper Vessels of the Szekszárd Museum from the Turkish Occupation Period II),” ComArchHung, 191-207.
• Gerö, G. (2003) “Balkan Influences in the Mosque Architecture of Hungary,” Archaeology of the Ottoman Period of Hungary, der. Gerelyes, I - Kovács, G., Budapest: Hungarian National Museum, 181-84.
• Gökbilgin, T. (1950) “Kanuni Sultan Süleyman’in Sigetvar’daki Türbesi,” Tarih Dünyası, 4, 144-5, 174.
• Gündüz, F. (2005) “Minare,” Islam Ansiklopedisi, Istanbul: ISAM Yayınları, c. 30, s. 98-101.
• Gyenizse, P., Bognár, Z., (2014) “Sigetvar ve Çevresinin haritacılık ve jeoenformasyon yöntemleriyle 16–17. yüzyıl Peyzaj rekonstrüksiyonu,” Kanunî Sultan Süleyman’ın Sigetvar’daki Hatırası, der. N. Pap, Pécs: Molnár Nyomda, 73-90.
• Gyöngyi, K. (2010) “A Magyarországi Oszmán-Török Régészet Ùj Eredményei: Átteintés A Dráva Mentı Kutatások Kapcsán,” A Középkor És A Kora Újkor Régészete Magyarországon, (Archaeology of the Middle Ages and the Early Modern Period in Hungary) II, der. Elek, B- Gyönkyi, K., Budapest.
• Gyöngyı, K., Elek, B. (2010) “A Középkor és A Kora Újkor Régészete Magyarországon,” Archaeology of the Middle Ages and the Early Modern Period in Hungary, I-II, Budapest.
• Gyöngyı, K. (2003) “Some Poossible Directions for Research into Ottoman-era Archaelogical Finds in Hungary,” der. I. Gerelyes –G. Kovács, Archaeology of the Otoman Period in Hungary, Budapest,
• Hancz, E. (2014) “Osmanlı Kaynaklarına Göre Kanuni Sultan Süleyman’ın Sşgetvar’daki Otağ Yeri, Ölümü ve Türbesi,” Kanunî Sultan Süleyman’ın Sigetvar’daki Hatırası, der. N. Pap, Pécs: Molnár Nyomda, 55-71.
• Hancz, E., Elcil, F. (2012) “Excavations and Field Research in Sigetvar in 2009-2011: Focusing on Ottoman- Turkish Remains,” International Review of Turkish studies, 2/4, 74-96.
• Holl, I. (2005) Fundkomplexe des 15.-17. Jahrhunderts aus dem Burgpalast von Buda, Budapest.
• İbrahimgil, M. Z., Konuk, N. (2006) Kosova Sultan Murad Hüdâvendigâr Türbesi Restorasyonu, Ankara: Türk Diyanet Vakfı.
• Jakab, A. - Jankovics, N. (2008) A nagyhalászi Pusztatemplom (Medieval church in Nagyhalász), A Nyíregyházi Jósa András Múzeum Évkönyve, Nyíregyháza.
• Kocsis, E. - v.d. (2003) “Medieval Material Culture – Medival Archaeology” XII. Chapter: “The Middle Ages and the Post-Medieval Period,” Hungarian Archeology at the Turn oh the Millennium, der. J.Laszlovszky Budapest., 397-405
• Kolay, İ. (2010) “Ottoman Construction Materials and Terminological Change: Remarks Pertaining to Bricks and Roof Tiles as Apparent in the Sources,” Monuments, Patrons, Contexts: Papers on Ottoman Europe Presented to Machiel Kiel, der. M. Harthmuth – A. Dilsiz, Leiden: Nederlands Instituut Voor Het Nabije Oosten, 143-151.
• Kolay, İ., Çelik, S. (2007) “Malzeme ve Teknoloji,” Bir Şaheser: Süleymaniye Külliyesi, der. S. Mülayim. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 125-147.
• Kovács, G. - Bartosiewicz, L. - Éder, K. –Gál, E. - Miklós, Z. - Rózsás, M. - Tóth, A. J. - Zatykó, C. (2014) “Medieval And Ottoman Period Archaeology in The Drava River Region,” Acta Archaeologica Academiae Scientiarum Hungaricae, 65, 155-168.
• Kovács, G. - Rózsás, M. (2014) “Kora Újkori Cseréppipák a Dráva Vidékéről Egység, Regionalitás, Kereskedelem,” Archaeologiai Értesítő, 139, Budapest. 239–259.
• Kovács, G., Rózsás, M. (2010) “A Barcsi Török Vár És Környéke: Újabb Kutatások 1999-2009,” A Középkor És A Kora Újkor Régészete Magyarországon, der. E. Benkő – G. Kovács, Budapest: Archaeological Institute of the Hungarian Academy of Sciences, 621-42.
• Kovács, Gyöngyi - Rózsás, Márton (2010) “A Barcsi Török Vár És Környéke: Újabb Kutatások 1999- 2009,” Ed. Benkő, Elek, Kovács, Gyöngyi, A Középkor És A Kora Újkor Régészete Magyarországon. Budapest, Archaeological Institute of the Hungarian Academy of Sciences, 621-42.
• Kovács, G. (2006) “Hódoltság kori leletegyüttes Bajáról,” Communicationes Archaeologicae Hungariae, Budapest. 275-295.
• Kovács, G. (2005) “lznik Pottery in Hungarian Archaeological Research” Turkish Flowers Studies on Ottoman Art in Hungary, Budapest, 69-86.
• Kovács, G., Tomka, G. (2003) “The Archaelogy of the Otoman Period,” XII. Chapter: “The Middle Ages and the Post-Medieval Period,” Hungarian Archeology at the Turn oh the Millennium, der. J. Laszlovszky, Budapest., 405-413.
• Kovács, G. (1998) “A barcsi török palánkvár kerámialeletei,” Communicationes Archaeologicae Hungariae, Budapest, 155–180.
• Kumbaracı, L. B. (2008) Üsküp’te Osmanlı Mimari Eserleri, çev. S. Engüllü, İstanbul: Mas.
• Kuran, A. (1968) The Mosque in Early Ottoman Architecture, Chicago: The University of Chicago Press.
• Kuş, A., Şimşek, F., Dıvarcı, İ. (2007) Ottoman Heritage in Rumelia: Albania – Macedonia, 1, Istanbul: Hazinedaroğlu.
• Kuşüzümü, K. H. (2010a) İstanbul Minarelerinin Geleneksel Yapım Teknikleri ve Günümüzdeki Restorasyonu, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Kusüzümü, K.H. (2010b) “Yapım Teknikleri Açısından Istanbul Minareleri,” Vakıf Restorasyon Yıllıgı, 1, s.55-64.
• Lajkó, O. (2003) “Post Medieval Pottery Finds from Hódmezovásárhely-Ótemplom,” Archaeology of the Otoman Period in Hungary, Budapest.
• Márta, V. (2010) “A Kora Ùjkori Kérámıa Feldolgozásának Módszerei,” A Középkor És A Kora Újkor Régészete Magyarországon. Archaeology of the Middle Ages and the Early Modern Period in Hungary II, der. B. Elek- K. Gyönkyi, Budapest.
• Mate, V. (2015) Középkori És Kora Újkori Aranypénzek, A Kaposvari Rippl-Ronai Muzeum Eremgyujtemenye, 1 (Medieval and Early Modern Ages Gold Coins, the Numismatic Collection of the Rippl-Ronai Museum), Rippl-Ronai Megyei Hatokoru Varosi Muzeum, Kaposvar.
• Mülayim, S. (1982) Anadolu Türk Mimarisinde Geometrik Süslemeler: Selçuklu Çagı, Ankara: KTB. Necipoglu-Kafadar, G. (1985) “The Süleymaniye Complex in Istanbul: An Interpretation,” Muqarnas,3, 92-117.
• Ökten, M. S., vd. (2013) “Ahsap Minarelerin Tasıyıcı Sistemleri ve Zıbıncı Camii Örnegi,” 4. Tarihi Eserlerin Güçlendirilmesi ve Gelecege Güvenle Devredilmesi Sempozyumu, Istanbul.
• Öney, G. (1987) Islam Mimarisinde Çini, Izmir.
• Özdengiz Basak, M., Peker, A.U. (2017) “Szulejmán Szultán Türbe-Palánkja Szigetrváron a 2015/2016-os Ásatások Építészeti Vizsgálatai Alapján,” Szulejmán Szultán Szigetrváron: A Szigetvári Kutatások 2013-2016 Között, der. N. Pap – Pál Fodor, Pécs: Pannon Castrum.
• Özgüven, B. (2001) ‘The Palanka: A Characteristic Building Type of the Ottoman Fortification Network in Hungary,’ EJOS– Electronic Journal of Oriental Studies, Proceedings of the XIth International Congress of Turkish Art, Utrecht, 4/34, 1-12.
• Pap, N., Kitanics, M. (2015) “Nagy Szulejmán szultán szigetvári türbéjének kutatása (1903-2015),” Mediterrán és Balkán Fórum, 4, 2-44.
• Pap, N. (2014) Kanunî Sultan Süleyman’ın Sigetvar’daki Hatırası, Pécs: Molnár Nyomda.
• Parladır, S. (2007) “Sigetvar Seferi Tarihi ve Nakkas Osman,” Sanat Tarihi Dergisi, 16/1, 67-108
• Peçevî, Ibrahim (1916) Tarih-i Peçevî, I, Istanbul: Matbaa-i Amire.
• Peker, A. U. (2017) “Reconstruction of Memory and Memorials in Zsigetvár,” Memory of Place (Iconarch, International Congress of Architecture and Planning, May 11-13) Konya: Selçuk University, 91-104
• Peker, A.U., Özdengiz Basak, M., Deveci, A., Uzun, M. C., Sertel, S. (2017) “TIKA Macaristan – Zigetvar Kanuni Sultan Süleyman Türbe Palankası Kazı ve Arastırma Projesi, 2017 Sezonu Arkeolojik Kazı ve Arastırma Çalısmaları Degerlendirme Raporu.”
• Peker, A.U., Özdengiz Basak, M., Deveci, A. (2016) “TIKA Macaristan – Zigetvar Kanuni Sultan Süleyman Türbe Palankası Kazı ve Arastırma Projesi, 2016 Sezonu Arkeolojik Kazı ve Arastırma Çalısmaları Degerlendirme Raporu.”
• Peker, A.U., Özdengiz Basak, M., Deveci, A., Yüksel, F. A., Yeni, H. (2015) “Macaristan Zigetvar’da Kanuni Sultan Süleyman’ın Türbesini Bulma Çalısmaları Kapsamında Ekim 2015’de Yapılan Kazı ve Arastırma Çalısmaları ve Buluntular Hakkında Rapor.”
• Prokisch B. (1991) “Ein Münzfund Des 16. Jahrhunderts Aus Dem Stift Wilhering,” Jahrbuch Des Oö. Musealvereınes Gesellschaft Für Landeskunde, Band 136, Linz.
• Pusztai, T. (2003)” The Pottery of the Turkish Palisade at Bátaszék,” Archaeology of the Otoman Period In Hungary, Budapest. 301-310
• Rumbeyoglu Fahreddin (2013) Macaristan’da Bazı Âsar-ı Osmâniyye, Tarih-i Osmani Encümeni Mecmuası, Ekim 1913, 4/22, 1391-1400 (tıpkıbasım ve aktarım H. F. Çügen, M.E. Yılmaz, Türk Dünyası Tarih, 54/320, 30-34).
• Sabján, T., Végh, A. (2003) “A Turkish Hause and Stoves from the Woter-Town (Vízíváros) in Buda,” Archaeology of the Otoman Period in Hungary, Budapest, 274-300.
• Sokollu Vakfiyesi, “Sinan Bey oğlu eski Sadrazam Şehit Mehmet Paşa Vakfı (Evâhir-i Zi’l-Hicce 981 H.)” Türkçe transkripsiyon Mevlüt Çam (VGM, Defter 572, sayfa 27, sıra 20)
• Şenyurt, O. (2012) “Kosova’da Murad Hüdâvendigâr Türbesi ve Ek Yapıları,” METU JFA, 29/2, 285-311.
• Tamás, K. P., Balázs S. (2014) Macaristan’da Osmanlı Türk Mimarisi, Türkinfo.
• Tanman, B. (2014) “Osmanlı Mimarisinde Tarikat Yapıları / Tekkeler,” Osmanlı Toplumunda Tasavvuf ve Sufiler, haz. Ocak, A. Y. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• Tanman, B. (1997) “Halvethane,” TDV İslam Ansiklopedisi , c. 15, 388-393.
• Tanyeli, G. ve Tanyeli, U. (1993) “16. Yüzyıl Osmanlı Mimarlık Teknolojisi,” Türk Kültüründe Sanat ve Mimari: Klasik Dönem Sanatı ve Mimarlığı Üzerine Denemeler, İstanbul: YEKÜV Yayınları. 125-156.
• Tayşi, M. S.. (1989) “Ali Dede, Bosnevî,” TDV İslam Ansiklopedisi, c. 2, 386. Tomka, G. (2003) “Finjans, Pipes, Grey Jugs,” Archaeology of the Otoman Period in Hungary, Budapest, 311-320.
• Tóth, A. (2003) “An Otoman-era Caller from the Foreground of Buda’s Royal Palace,” Archaeology of the Otoman Period in Hungary, Budapest, 274-300.
• Turan, Ö, İbrahimgil, M. Z. (2004) Balkanlardaki Türk Mimari Eserlerinden Örnekler, Ankara: TBMM.
• Türeli, İ. (2011) Türk Sanatında Altı Köşeli Yıldız: Mühr-i Süleyman, İstanbul: Kitabevi.
• Ülgen, A. (1996) Klasik Devir Minareleri: Osmanlı Cami Planında Minarelerin Konumu, İstanbul:Alfa Basım Yayım Dağıtım.
• Ünver, A. S. (2001) “Kanunî Sultan Süleyman’ın Son Avsturya Seferinde Hastalığı, Ölümü, Cenazesi ve Defni,” Kanunî Armağanı, der. U. İğdemir, Ankara: TTK, 302-6.
• Varga, S., Pap, N., Hancz, E., Kitanics, M., (2015) Szigetvar 1566, Pécs: Publikon Publishers.
• Vatin, N. (2005) “Un türbe sans maître: Note sur la fondation et la destination du türbe de Soliman- le-Magnifique à Szigetvár,” Turcica, 37, 9-42.
• Yılmaz, M. E. (2015) Sigetvar’da Türk Mimârîsi, İstabul: Fetih Cemiyeti.