KANDİNSKY’NİN RESİMLERİNDEKİ DAİRE FORMU ÜZERİNE

Yıl 2020, Cilt: 14 Sayı: 26, 183 - 198, 29.07.2020

Ayşe Sezer

Öz

Wassily Kandinsky, çocukluk yıllarından itibaren sanatla iç içe yaşamıştır. Sanatının erken dönemlerinde, Rus Sembolizmi, Empresyonizm, Post-empresyonizm ve Fovizm akımlarının etkisinde arayışını sürdürmüştür. Yirminci yüzyılın başında ise, Kandinsky’nin çalışmalarında, Art Nouveau akımının etkisindeki süslemeli denemelerin yerini, rengin gücü almıştır. Renkle birlikte biçimin de önem kazandığı, ancak bu biçimin reel formdan uzaklaşarak soyut anlatıma yöneldiği görülmektedir. 1909’dan itibaren, artık Kandinsky’ nin sanat görüşü, biçim ve rengin dışsal ifadesinden çok, içsel yanı olmuştur. Bu araştırma, sanatçının bu yönelişinin ürünleri olan soyut anlatımlardaki “daire” formu üzerinedir. Daire formunun, araştırma konusu olarak seçilmesinin nedeni, bu formun Kandinsky’nin soyutlamalarının ve soyut çalışmalarının irdelenmesinde büyük önem oluşturmasıdır. Sanatçı, soyut anlatımda, en az köşeye sahip geometrik şekil olan üçgen ile en çok köşeye sahip geometrik şekil olan daire arasındaki zıtlık ilişkisini, kompozisyonlarında sıklıkla kullanmıştır. Kandinsky, 1909’dan itibaren, resimsel anlatımında figür ve nesne kullanımından uzaklaşmaya başlamıştır. Sanatçı, bu dönemden itibaren çalışmalarını “izlenimler”, “doğaçlamalar” ve “kompozisyonlar” olarak üç ana başlıkta adlandırmıştır. Daire formu, sanatçının özellikle doğaçlama ve kompozisyonlarında, daha sonra da biyomorflarında belirgin bir şekilde yer almaktadır. Kandinsky’nin resimlerindeki daire formunu hem plastik hem de sanatçının deyimi ile içsel açıdan değerlendirmeye çalıştığımız bu araştırmada, kronolojik bir sıra ile örnekler sunulmuştur. Bu yöntemle, Kandinsky’nin çalışmalarında dairenin ve daire ile ilişkili diğer formların birbirleri ile olan ilgilerinin değişim ve gelişim evreleri gözlemlenerek ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

daire, form, soyutlama, soyut, kompozisyon

Kaynakça

• Barrett, T., (2015) Neden Bu Sanat? Çağdaş Sanatta Estetik ve Eleştiri, Hayalperest Yayınevi, Çev. Esra Ermert, İstanbul.
• Düchting, H., (1993) Kandinsky, Taschen, Köln.
• İpşiroğlu, N., İpşiroğlu, M., (1991) Sanatta Devrim, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Kandinsky, W., (1993) Sanatta Zihinsellik Üstüne, Yapı Kredi Yayınları, Çev. Tevfik Turan, İstanbul.
• Kandinsky, W., (2001) Sanatta Ruhsallık Üzerine, Altıkırkbeş Yayınları, Çev. Gülin Ekinci, İstanbul.
• Muller, J-E, (1972) Modern Sanat, Remzi Kitabevi Yayınları, Çev. Mehmet Toprak, İstanbul.
• Öneş, M. (Ed.),(2007) Wassily Kandinsky, Boyut Yayın Grubu, İstanbul.
• Rapelli, P., (2001) Art Book Kandinsky Soyut Sanatın Öncüsü, Dost Kitabevi, Çev. Özbek, Ö., Ankara.
• Thompson, J., (2014) Modern Resim Nasıl Okunur, Modern Ustaları Anlamak, Hayalperest Yayınevi, Çev. Firdevs Candil Çulcu, İstanbul.
• Tunalı, İ., (1983) Felsefenin Işığında Modern Resim, Remzi Kitabevi A.Ş. Yayınları, İstanbul.
• Turgut, İ., (1993) Sanat Felsefesi, Üniversite Kitabevi, İzmir.
• Yılmaz, M., (2005) Modernizmden Postmodernizme Sanat, Ütopya Yayınları, Ankara.
• URL 1: https://www.wassilykandinsky.net/work-29.php (Alıntı Tarihi: 11.05.2020)
• URL 2: https://infographicnow.com/psychology-infographics/psychology-kandinskys-noteson-color-theory-influenced-by-goethes-theory/ (Alıntı Tarihi: 09.05.2020)
• URL 3: https://www.wassilykandinsky.net/work-370.php (Alıntı Tarihi: 10.05.2020)
• URL 4: https://www.arthipo.com/tr-tr/kirmizi-noktali-resim-vasily-kandinsky.html (Alıntı Tarihi: 11.05.2020)
• URL 5: https://www.wassilykandinsky.net/work-301.php (Alıntı Tarihi: 11.05.2020)
• URL 6: https://www.wassilykandinsky.net/work-39.php (Alıntı Tarihi: 12.05.2020)
• URL 7: https://www.wassilykandinsky.net/work-50.php (Alıntı Tarihi: 10.05.2020)
• URL 8: https://bauhaus-movement.tumblr.com/post/180547664359/circles-in-a-circle-1923-is-a-compact-and (Alıntı Tarihi: 10.05.2020)
• URL 9: https://www.repro-tableaux.com/a/recherche-couleurs-resultats/?sfl=1&INCLUDE=COLOR_SEARCH&VS_COLOR_ID=136&Farbe1=136 (Alıntı Tarihi: 10.05.2020)
• URL 10: https://www.anothermag.com/art-photography/7591/lessons-we-can-learn-from-kandinsky (Alıntı Tarihi: 10.05.2020) URL 11: https://xgfkmca.wordpress.com/2010/01/25/m5/ (Alıntı Tarihi:10.05.2020)
• URL 12: https://www.wassilykandinsky.net/work-261.php (Alıntı Tarihi: 12.05.2020)
• URL 13: https://tr.pinterest.com/pin/117586240240356559/ (Alıntı Tarihi: 26.02.2020)
• URL 14: https://www.wassilykandinsky.net/work-63.php (Alıntı Tarihi: 26.05.2020)