CULTURAL TRACES IN JAPANESE FASHION IDENTITY

Yıl 2021, Cilt: 15 Sayı: 28, 207 - 226, 30.07.2021

Ayşe Fıçıcıoğlu

https://doi.org/10.48069/akdenizsanat.944421

Öz

Considering the nations that have contributed much to the identity of fashion in the world, one can see that it is a general inclination to draw on local culture and arts. Fashion interacts with identities and cultures, and leads people to become a part of a broader vocabulary of culture. The nation takes its place in the global market place by realising its production in a system incorporating many segments of national culture.

Although some certain countries leading to the global world of fashion, including France, England, Italy and the USA, have distinctive features in their identity of fashion, the most peculiar lines are observed at Japanese fashion. That every one of syntagms within Japanese cultural segments has taken root in their philosophy of life makes one recognize that these experiences have played a great role in forming social culture and identity. The aim of this study, which is about the concept of cultural identity in fashion, is to reveal how Japanese designers create a fashion identity, successfully combining technology, innovation and culture. The method of the study is literature review and through this way a group of Japanese fashion designers are selected and explored in respect to their works and designs in the context of cultural interactions.

Findings of the paper suggest that there are examples within the works of Japanese designers revealing the design approaches beyond forms and time stemming from the interactions between traditional kimonos and delicate elegancy of samurai, and thoughts built upon traditional philosophy of Zen and culture. It is underlined that findings of the paper will provide those nations with guidance, which are ambitious for taking a place in the world of fashion.

Anahtar Kelimeler

Cultural Identity, Fashion Identity, Japanese Fashion, Japanese Designers.

JAPON MODA KİMLİĞİNDE KÜLTÜREL İZLER

Öz

Dünyada moda kimliğini oluşturmuş ülkeler incelendiğinde kültür ve sanatlardan yararlanma anlayışının etkin olduğu anlaşılmaktadır. Moda kimliklerle ve kültürlerle etkileşim içine girer ve aynı zamanda insanları daha geniş kültürel dağarcığın bir parçası haline getirir. Ülkeye ait bir çok kültürel katmanı içine alan bir sistem içinde üretimini gerçekleştirerek, global pazarda yerini almaktadır.

Global moda dünyasına öncülük eden Fransa, İngiltere, İtalya ve ABD gibi belli başlı ülkelerin moda kimliklerinde kültürel olarak ayırt edici bazı özellikler olmasına rağmen en belirgin izler Japon modasında görülmektedir. Japonların kültür katmanlarındaki her bir dizilimin genel hayat felsefelerine yerleşmiş olması, bu deneyimlerinin toplum kültürünü ve kimliğini oluşturmadaki etkinliğinde oldukça önemli bir rol aldığı düşünülmektedir. Moda da kültürel kimlik kavramı çerçevesinde ele alınan bu çalışmanın amacı, moda tasarımında, teknoloji, inovasyon ve kültürü başarılı bir şekilde harmanlayarak bir moda kimliği yaratan Japon tasarımcılarının bu etkileşimlerini modaya nasıl yansıttıklarını ortaya çıkarmaktır. Çalışmada yöntem olarak literatür taraması kullanılmış ve bu amaçla tasarım ve moda dünyasında fark yaratan Japon moda tasarımcılarının çalışmaları ve tasarım anlayışları kültürel etkiler etrafında incelenmiştir.

Çalışmanın ortaya koyduğu bulgulara göre Japon tasarımcıların çalışmalarında geleneksel Japon sanatlarından, samurayların ince zarafet anlayışlarından ve geleneksel giyimleri kimonolardan etkileşimlerinin yanında, geleneksel Zen felsefesi ve kültüründen geliştirilen düşüncelerle birlikte gelişen, zamansız ve formların ötesindeki tasarım anlayışları verilen örneklerle ortaya çıkarılmıştır. Çalışma sonunda elde edilen bu bulguların dünya modasında yer edinmeye çalışan ülkeler için aynı zamanda moda ve tasarım kimliği oluşturma da referans bilgiler taşıyabileceği vurgulanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Kimlik, Moda Kimliği, Japon Modası, Japon Tasarımcılar

Kaynakça

• Barnard, M. (2010). Sanat, Tasarım ve Görsel Kültür. (Çeviren: G. Korkmaz). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Bates, G. D. (2009). 21. Yüzyılda Kültürel Antropoloji İnsanın Doğadaki Yeri. (Çeviri Editörü: S. Aydın). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Baudot, F. (2001). Modanın Yüzyılı (Mode Du Siecle). (Çeviren: N. Akatlı). İstanbul: Güncel Yayıncılık.
• Bayazıt, N. (2006). Tasarımı Anlamak ve Anlatmak. Türkiye’de Tasarımı Tartışmak, III. Ulusal Tasarım Kongresi Bildiri Kitabı. İstanbul. Erişim adresi:https://ref.sabanciuniv.edu/sites/ref.sabanciuniv.edu/files/itu_3utk_kitap.pdf.
• Breward, C. (2010). Fashion Cities. (Editörler: J. B. Eicher ve P. G. Tortora). Encyclopedia of World Dress and Fashion: Global Perspectives. Oxford: Oxford University Press.
• Cabrera, A. ve Frederick, M. (2012). Moda Okulunda Öğrendiğim 101 Şey. (Çeviren B. Şansal). İstanbul: Optimist Yayınları.
• Crane, D. (2003). Moda ve Gündemleri, Giyimde Sınıf, Cinsiyet ve Kimlik. (Çeviren Ö. Çelik). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Davis, F. (1997). Moda, Kültür ve Kimlik. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Edgü, F. (1988). İsssey Miyake “Making Things”. P Sanat, Kültür ve Antika Dergisi, 12, 46-53.
• Fogg, M. (2014). Modanın Tüm Öyküsü. (Çeviren Ö. Çelik). İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Gibson, E. (2019). Comme des Garçons is “nothing about clothes” says Rei Kawakubo. Erişim adresi: https://www.dezeen.com/2019/05/09/rei-kawakubo-comme-des-garcons-interview/ (Erişim Tarihi: 24.02.2021)
• Güvenç, B. (2007). Kültürün ABC’si. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Güvenç, B. (2010). Japon Kültürü (Nihon Bunka). İstanbul: Boyut Matbaacılık.
• Howard, D. (2017). Comme Des Garçons Fashion Exhibition Opens At The Met İn New York. Erişim adresi: https://www.dezeen.com/2017/05/01/rei-kawakubo-comme-des-garcons-art-of-in-between-exhibition-opens-metropolitan-museum-art-new-york/ (Erişim Tarihi: 25.02.2021)
• İdemitsu, S. (1986). Japon Sanat Sergisi, İdemitsu Koleksiyonu. Japonya: İdemitsu Museum Publishing.
• İto, S. (2011). The Kimono History & Style. Brücke: Pie İnternational, s.31.
• Jones, S. J. (2009). Moda Tasarımı (1. Baskı).(Çeviren:H. Kılıç). İstanbul: İTKİB, Güncel Yayıncılık.
• Kawamura, Y. (2016). Modo-loji. (Çeviren: Ş. Özüdoğru). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kıran, H. (2013). Puantiyeli Sonsuzluğun Obsesif Sanatçısı: “Yayoi Kusama”. Sanat ve Tasarım Dergisi, 4(4).
• Küçükyalçın, E. (2017). Beş Çember Kitabı. Miyamoto Musashi. İstanbul: Japon Sanat Merkezi Yayınları.
• Lökçe, S. (2001). Kiho Kurokawa, Boyut Kitapları / Çağdaş Dünya Mimarları 15. İstanbul: Boyut Yayınları.
• Menegazzo, R. ve Stefania, P (2014). WA, The Essence of Janese Design. New York: Phadion Press.
• Okumura, S. (1988). Kimono Bir Japon Klasiği. P Sanat Kültür ve Antika Dergisi, 12, 104-114.
• Özüdoğru, Ş. ve Yüksel, A. H. (2020). Kültür ve Endüstrinin Arakesitinde Ulusal Modayı Yeniden Düşünmek. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39, 327-338.
• Sacico, İ. (2011). The Kimono. History & Style, Brücke: Pie International.
• Saçlıoğlu, M. Z., Saçlıoğlu, B. O., Akbostanci, İ. ve Çini, Ç. (2007). Tekstilin Ördüğü Ağlar, Endüstri, Zanaat ve Sanat. P Dünya Sanatı Dergisi (Tekstil ve Sanat). 44.S.
• Sancaktar, A. (2006). An Analysis Of Shoe Within The Context Of Social History Of Fashion. A Thesis Submitted to the Graduate School of Engineering and Sciences of İzmir Institute of Technology in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of İzmir. Erişim adresi: https://core.ac.uk/download/pdf/324143083.pdf.
• Sezgi, O. (1996). Küresel Bir Dünya İçin Tasarım/Yerel Kimliğin Var Olma Hakkı. Tasarımda Evrenselleşme 2. Ulusal Tasarım Kongresi (13-15 Mart), İstanbul: İTÜ Yayınları.
• Sugiyama, T. L. (2013). Japanese Patterns Of Behavior. University of Hawaii Press (1976). Japonlar ve davranış biçimleri. (Çeviren: O. Baykara). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Taylor, E. B. (1958). The Origins Of Culture and Religion in Primitive Culture. New York: Harper & Brothers.
• TDK. https://sozluk.gov.tr/ (24.05.2021)
• Tezcan, M. (1993). Sosyolojiye Giriş: Temel Kavramlar. Ankara.
• Uygur, N. (1989). Çağdaş Ortamda Teknik. İstanbul: Ara Yayınları.
• Venissage (2007). KendiniYok Et Evrene Karış. P Dünya Sanatı Dergisi (Tekstil ve Sanat). 44.S.
• Vogue (2020). Comme Des Garçons Sonbahar Hazır Giyim Koleksiyonundan Bir Tasarım. https://www.vogue.com/fashion-shows/fall-2020-ready-to-wear/comme-des-garcons/slideshow/collection#4 ( Erişim Tarihi: 24.02.2021)
• Waquet, D. ve Laporte, M. (2011). Moda (1. Basım). (Çeviren: I. Ergüden). (La mode, Presses Universitaires de France, 1999), Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Watson, L. (2007). Modaya Yön Verenler. (Çeviren: G.Ayas). İstanbul: Güncel Yayıncılık.
• Williams, R. (2017). Kültür ve Toplum, 1780-1950. (Culture and Society:1780-1950 (1975). (Çeviren: U. Kocabaşoğlu). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yamazaki, M. (2009). Japon Kültürü, Japonlar ve Bireycilik. (Çeviren: O. Baykara). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.