KULLANILABİLİRLİK ve EKOLOJİ: İYİ TASARIMI FARKLI PERSPEKTİFLERDEN TANIMLAMAK

Yıl 2025, Cilt: 19 Sayı: 35, 83 - 104, 30.01.2025

Umut Burcu Tasa Yurtsever

https://doi.org/10.48069/akdenizsanat.1574478

Öz

Bu makale, etkileşimli medya bağlamında kullanılabilirlik ve ekolojik tasarım arasındaki ilişkiyi inceleyerek, bu yaklaşımların tasarım uygulamalarına entegre edilmesi sorununu ele almaktadır. Kullanılabilirlik, İnsan-Bilgisayar Etkileşimi tasarımında uzun süredir kullanıcı odaklı metriklere vurgu yapan bir temel ölçüt iken, ekolojik tasarım, antroposantrik görüşlerin ötesine geçen daha bütüncül bir bakış açısını savunmaktadır. Bu araştırma, Sistem Kullanılabilirlik Ölçeği ile Ekolojik Sistemler Ölçeği karşılaştırması üzerinden, ekolojik kriterlerin kullanılabilirlik odaklı tasarım süreçlerine entegrasyonunun etkinliğini değerlendirmektedir. Bulgular, kullanılabilirlik ve ekolojik yaklaşım arasında bir korelasyon olduğunu ortaya koyarak, başarılı ekolojik tasarım uygulamaları için temel tasarım becerilerinin önemini vurgulamaktadır. Kullanılabilirlik ve ekolojik ilkeler arasındaki algılanan çatışmalar, medyanın hızlı tüketim taleplerine bağlanmış olup, bu ilkeler arasında özünde bir çelişki bulunmamaktadır. Bu çalışma, tasarım süreçlerinde süregelen tartışmaları ve yinelemeli revizyonları destekleyen eğitimsel çerçevelerin geliştirilmesini savunarak, kullanıcı ihtiyaçları ile ekolojik bütünlüğü dengeleyen daha sürdürülebilir bir tasarım pratiğine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilirlik, Ekoloji, Kullanılabilirlik, Etkileşim Tasarımı, Tasarım Höristikleri

USABILITY vs. ECOLOGY: DEFINING GOOD DESIGN FROM DIFFERENT PERSPECTIVES

Öz

This paper investigates the interplay between usability and ecological design in the context of interactive media, seeking to address the challenge of integrating these frameworks into design practices. While usability has long been a cornerstone of Human-Computer Interaction design by emphasizing user-centered metrics, ecological design advocates for a more holistic perspective that transcends anthropocentric views. By comparing the System Usability Scale with the Ecological Systems Scale, this research evaluates the effectiveness of integrating ecological heuristics into usability-focused design processes. The findings reveal a correlation between usability and ECOS scores, suggesting that foundational design capabilities are essential for successful ecological design implementation. Perceived conflicts between usability and ecological principles were attributed to the fast consumption demands of the media design industry rather than intrinsic contradictions. This study advocates for the development of educational frameworks that support ongoing discussions and iterative revisions in design processes. Ultimately, it aims to contribute to a more sustainable design practice that balances user needs with ecological integrity.

Anahtar Kelimeler

Sustainability, Ecology, Usability, Interaction Design, Design heuristics

Kaynakça

• Abram, D. (2010). Becoming animal: An earthly cosmology. Pantheon Books.
• Anjos, T. P., Matias, M., & Gontijo, L. A. (2012). The usability of a product can be an ally of sustainability. Work, 41(Supplement 1), 2117–2121.
• Bangor, A., Kortum, P., & Miller, J. (2008). An empirical evaluation of the System Usability Scale. International Journal of Human–Computer Interaction, 24(6), 574-594.
• Bangor, A., Kortum, P., & Miller, J. (2009). Determining what individual SUS scores mean: Adding an adjective rating scale. Journal of Usability Studies, 4(3), 114-123.
• Blevis, E., Bødker, S., Flach, J., Forlizzi, J., Jung, H., Kaptelinin, V., Nardi, B., & Rizzo, A. (2015). Ecological perspectives in HCI: Promise, problems, and potential. In Proceedings of the 33rd Annual ACM Conference Extended Abstracts on Human Factors in Computing Systems (pp. 2401-2404). ACM.
• Brezet, H., Hemel, C. v., UNEP IE Cleaner Production Network, Rathenau Instituut, & Technische Universiteit Delft. (1997). Ecodesign: A promising approach to sustainable production and consumption. United Nations Environment Programme, Industry and Environment, Cleaner Production; Rathenau Institute; Delft University of Technology.
• Brooke, J. (1996). SUS: A “quick and dirty” usability scale. In P. W. Jordan et al. (Eds.), Usability Evaluation in Industry (pp. 189-194).
• DiSalvo, C., Sengers, P., & Brynjarsdóttir, H. (2010). Mapping the landscape of sustainable HCI. In Proceedings of the SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems (pp. 1975-1984). ACM.
• Egenhoefer, R. B. (Ed.). (2017). Routledge handbook of sustainable design. Routledge.
• Hansson, L. Å. E. J., Cerratto Pargman, T., & Pargman, D. S. (2021, May). A decade of sustainable HCI: Connecting SHCI to the sustainable development goals. In Proceedings of the 2021 CHI Conference on Human Factors in Computing Systems (pp. 1-19).
• Leopold, A. (1968). A sand county almanac. Oxford University Press.
• McDonough, W., & Braungart, M. (2002). Cradle to cradle: Remaking the way we make things. North Point Press.
• Naess, A. (1973). The shallow and the deep, long-range ecology movement: A summary. Inquiry, 16(1), 95-100.
• Nielsen, J. (1993). Usability engineering. Morgan Kaufmann.
• Tasa, U. (2022). An ecology of media, technology and design. Discern: International Journal of Design for Social Change, Sustainable Innovation and Entrepreneurship, 3(1), 17-30.
• Turhan, S. (2011). Sürdürülebilir kalkınmada endüstriyel tasarımcının rolü. Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(7), 125-139.
• Van Boeijen, A., Daalhuizen, J., Zijlstra, J., & van der Schoor, R. (2014). Delft design guide: Design strategies and methods. TU Delft.
• https://arl.human.cornell.edu/PAGES_Delft/Delft_Design_Guide.pdf