SİGORTADA AHLÂKA AYKIRILIK: GENELEV ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 1047 - 1074, 27.12.2022

Belin Köroğlu Ölmez

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1169324

Öz

Sigorta sözleşmesinin unsurlarından biri olan ve sigortanın konusunu oluşturan menfaat; ekonomik bir değeri olan, para ile ölçülebilen, kanuna ve ahlâka aykırı olmayan geçerli nitelikte olmalıdır. Sigorta sözleşmesinin bir diğer unsuru olan riziko ise taraf iradelerinden bağımsız olarak gerçekleşmesi muhtemelen olan, ancak gerçekleşip gerçekleşmeyeceği veya ne zaman gerçekleşeceği belirli olmayan, gerçekleşmesi halinde zarar doğurma ihtimali olan olaydır. Bir rizikonun sigorta teminatı kapsamında olabilmesi için meşru olması gerekir. Türk Ticaret Kanunu’nun 1404’üncü maddesine göre sigorta ettiren veya sigortalının; kanunun emredici hükümlerine, ahlâka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı bir fiilinden doğabilecek bir zararının teminat altına alınması mümkün değildir. Genelev işletmesine dâhil olan malvarlığı unsurlarının zarara uğraması, genelevde yürütülen faaliyet neticesinde üçüncü kişilerin hastalık kapması veya başkaca bir bedensel ve maddi zarara uğramaları, genelevde çalışanların hastalık kapması, bir saldırı neticesinde zarara uğramaları veya hayatlarını kaybetmeleri mümkündür. Bu durumda genelev işleten kimselerin; malvarlığı unsurları üzerindeki menfaatleri bakımından mal sigortası, işletmenin faaliyetleri neticesinde sorumluluklarını doğurabilecek olaylar nedeniyle işveren sorumluluk sigortası veya üçüncü şahıslara karşı mali mesuliyet sigortası yaptırmaları düşünülebilir. Genelevde çalışan seks işçilerinin ise malvarlığı unsurlarının zarara uğraması, genelevde yürütülen faaliyet neticesinde meydana gelen zararlardan sorumluluklarının doğması, hastalık kapması, bir saldırı neticesinde zarara uğramaları veya hayatlarını kaybetmeleri mümkündür. Bu kişiler; malları üzerindeki menfaatte meydana gelebilecek zararları mal sigortası, genelevde yürüttükleri faaliyet neticesinde kendi sorumluluklarını doğuran olaylardan kaynaklanan zararları mesleki sorumluluk sigortası ve hayatlarını ölüm rizikosuna karşı hayat sigortası, vücut bütünlüklerini ve sağlıklarını ise kaza ve hastalık ve sağlık sigortası ile sigorta teminatı altına alabilir. Böyle bir ihtimalde yapılacak olan sigortaların; TTK’nın 1404’üncü maddesi uyarınca ahlâka aykırı olup olmadığının ve ilgili maddeden hareketle, genelev işleten kimselerin ve genelevde çalışan seks işçilerinin farklı türdeki sigorta sözleşmelerini yapıp yapmayacağının değerlendirilmesi gereklidir.

Anahtar Kelimeler

Sigorta, Ahlâka aykırılık, Menfaat, Riziko, Genelev

Kaynakça

• Aral Eldeleklioğlu, İrem, “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Uyarınca Sigorta Ettirenin Prim Ödeme Borcu”, 10. Yıl’a Armağan, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Y. 11, S. 22, Güz 2012/2: 203-222.
• Armbrüster, Christian, Privatversicherungsrecht. Tübingen: Mohr Siebeck, 2013.
• Arseven, Halil, Sigorta Hukuku. 2. Baskı, İstanbul: Beta Yayınları, 1991.
• Atabek, Reşat, Sigorta Hukuku. İstanbul: Duygu Matbaası, 1950.
• Ateş, Derya, Borçlar Hukuku Sözleşmelerinde Genel Ahlâka Aykırılık. Ankara: Turhan Kitabevi, 2007.
• Ayhan, Rıza, Çağlar, Hayrettin ve Özdamar, Mehmet, Sigorta Hukuku Ders Kitabı. İkinci Baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2019.
• Bartholomäus, Peter, Das Versicherungsrechtlichte Bereicherungsverbot. Karlsruhe: VVW, 1997.
• Battal, Ahmet, “Ticari İşletme Kıstasları Karşısında Genelevlerin Durumu”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 5, 1992: 207-224.
• Beckmann, Ronald Micheal ve Matusche-Beckmann, Annemarie, Versicherungsrechts-Handbuch. 3. vollständig überarbeitete Auflage, München: C.H. Beck, 2015.
• Bozer, Ali, Sigorta Hukuku. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 1965.
• Bozkurt, Tamer, Sigorta Hukuku. 13. Baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2022.
• Bruck/Möller, Großkommentar zum Versicherungsvertragsgesetz, Zweiter Band, Einführung; §§ 33-73. 9. völlig neu bearbeitete Auflage, Berlin: De Gruyter Recht, 2010.
• Bruck/Möller, Großkommentar zum Versicherungsvertragsgesetz, Dritter Band, Einführung; §§ 74-99. 9. völlig neu bearbeitete Auflage, Berlin: De Gruyter Recht, 2009.
• Bruck/Möller, Großkommentar zum Versicherungsvertragsgesetz, Erster Band, Einführung; §§ 1-32. 9. völlig neu bearbeitete Auflage, Berlin: De Gruyter Recht, 2008.
• Bruns, Alexander, Privatversicherungsrecht. München: C.H. Beck, 2015.
• Can, Mertol, Türk Özel Sigorta Hukuku. Cilt I, Ankara: Adalet Yayınevi, 2018.
• Çeker, Mustafa, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununa Göre Sigorta Hukuku. 20. Baskı, Adana: Karahan Kitabevi, 2019.
• Deutsch, Erwin ve Iversen, Thore, Versicherungsvertragsrecht. 7. Auflage, Karlsruhe: VVW, 2015.
• Elbir, Halil, “Realist bir Tevhid-i İçtihat Kararı, Genelev Olarak Kullanılmak Üzere Gayrimenkul Kiralanması Muteber Midir?”, Sosyal Hukuk ve İktisat Mecmuası, Y. 1, S. 2, 1948: 89 vd.
• Günay, M. Barış, Sigorta Hukuku. 3. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Hofmann, Edgar, Privatversicherungsrecht. 4. völlig überarbeitete Auflage, München: C.H. Beck, 1998.
• Kaner, İnci Deniz, Sigorta Hukuku. 3. Baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi, 2018.
• Kara, Etem, Sigortalanabilir Menfaat İlkesi. Ankara: Yetkin Yayınları, 2020.
• Kayıhan, Şaban ve Bağcı, Ömer, Türk Özel Sigorta Hukuku Dersleri. 4. Baskı, İzmit: Umuttepe Yayınları, 2019.
• Kender, Rayegan, Türkiye’de Hususi Sigorta Hukuku. 17. Baskı, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2021.
• Köenig, Willy, “Sigorta Menfaati ve Değerlendirilmesi (Cevap)”, Çev. Öztan, F., BATİDER, C. V, S. 1, 1969: 46-55.
• Köroğlu Ölmez, Belin, Sigorta Hukukunda Zenginleşme Yasağı. Çankaya Üniversitesi SBE, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: 2020.
• Köroğlu Ölmez, Belin, “Menfaat Prensibi ve Zenginleşme Yasağı İlkesi Çerçevesinde Grup Mal Sigortalarına Dair Kanuni Esasların Değerlendirilmesi”, Arş. Gör. Ceren Damar Şenel Armağanı, Cilt II, ÇÜHFD, C. 5, S. 1, 2020: 2455-2476.
• Langheid, Theo ve Rixecker, Roland, VVG – Versicherungsvertragsgesetz: mit mit Einführungsgesetz und VVG-Informationspflichtenverordnung: Kommentar. 6. Auflage, München: C.H. Beck, 2019.
• Langheid, Theo ve Wandt, Manfred, Münchener Kommentar zum Versicherungsvertragsgesetz, Band 1, §§ 1-99, VVG-InfoV. 2. Auflage, München: C.H. Beck, 2016.
• Merki Çoksezen, Duygu, Fuhuş Suçu (TCK 227). Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Möller, Hans, “Menfaat ve Değerlendirilmesi”, Çev. Öztan, F., BATİDER, C. IV, S. 2, 1967: 255-273.
• Öktem, İmran, “Umumi Ev Olarak Kullanılmak Üzere Gayri Menkul Kiralanması”, İzmir Barosu Dergisi, Sene: 3, S. 2-10: 89-102.
• Özgenç, İzzet, “Fuhuş ve Hukuk- Anayasa Mahkemesinin 18.10.2017 Tarihli ve 2014/19152 Numaralı Bireysel Başvuru Kararının Değerlendirilmesi”, Dr. Dr. h.c. Silvia Tellenbach’a Armağan, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2018: 483-501.
• Postacıoğlu, İlhan E., “T. C. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu Kararın Sayısı: E. 30, K. 2 Kararın Günü: 14/1/1948”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. XV, S. 4, 1949: 1288-1309.
• Prölss ve Martin, Beck’sche Kurz Kommentare: Versicherungsvertragsgesetz: mit Nebengesetzen, Vermittlerrecht und Allgemeinen Versicherungsbedingungen. 30. überarbeitete Auflage, München: C.H. Beck, 2018.
• Rüffer, Wilfried, Halbach, Dirk ve Schimikowski, Peter (Hrsg.), Versicherungsvertragsgesetz: VVG| EGVVG| VVG-InfoV| AltZertG| PflVG| KfzPflVV| Allgemeine Versicherungsbedingungen: Handkommentar. 4. Auflage, Nomos, 2020, (HK-VVG). Samwer, Hans, Das sogenannte Bereicherungsverbot im Privatversicherungsrecht. Düsseldorf: Dissertations Verlag G.H. Nolte, 1937.
• Sayhan, İsmet, Sigorta Sözleşmelerinin Konusu (Aşkın Sigorta – Eksik Sigorta – Sigorta Tazminatının Hesaplanması). Ankara: Yetkin Yayınları, 2001.
• Schimikowski, Peter, Versicherungsvertragsrecht. 6. überarbeitete Auflage, München: C.H. Beck, 2017.
• Şenocak, Kemal, Çifte Sigorta. Ankara: Turhan Kitabevi, 2002, (Çifte Sigorta).
• Şenocak, Kemal, “Türk Ticaret Kanunu’nun Mal Sigortasına İlişkin Hükümlerinin Sorumluluk Sigortalarına Uygulanabilirliği”, AÜHFD, C. 58, S. 1, 2009: 189-229.
• Şenocak, Kemal, “Hayatı Sigorta Edilecek Kişi (Riziko Şahsı) - (TTK m. 1490)”, BATİDER, C. XXVIII, S. 4, 2012: 47-82. Tunçomağ, Kenan, “1980 Yılı Başında Türkiye'nin Sosyal Güvenlik Durumu”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 45, S. 1-4, 1981: 709-744.
• Uluğ, İlknur, “Sigorta Hukukunda Riziko Kavramı ve Bu Kavramdaki Değişiklikler”, Türkiye’de Sigorta Hukukunun Sorunları ve Geleceği, Sempozyum, Türkiye Barolar Birliği, 2004: 308-349.
• Ünan, Samim, Türk Ticaret Kanunu Şerhi: Altıncı Kitap Sigorta Hukuku. Cilt I, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2016, (Cilt I).
• Ünan, Samim, Türk Ticaret Kanunu Şerhi: Altıncı Kitap Sigorta Hukuku. Cilt II, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2016, (Cilt II).
• Ünan, Samim, Hayat Sigortası Sözleşmesi. İstanbul: Beta Basım Yayın, 1998.
• Yazıcıoğlu, Emine ve Şeker Öğüz, Zehra, Sigorta Hukuku. 4. Baskı, İstanbul: Filiz Kitabevi, 2021.
• Wandt, Manfred, Versicherungsrecht. 6. neu bearbeitete Auflage, München: Verlag Franz Vahlen, 2016.