TÜRK HUKUKUNDA TAPU MEMURUNUN RE’SEN TERKİN VE DÜZELTME YETKİSİ

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 1, 503 - 527, 17.07.2023

Numan Tekelioğlu

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1156711

Öz

Taşınmazlar üzerindeki işlemlerin güvenilirliğini sağlamak bakımından tapu sicilinin güncelliğini koruması önem arz etmektedir. Bu bakımdan en çok sorun teşkil eden husus, tapu sicilindeki kayıtların gerçek hak durumunu yansıtmamasıdır. Tapu kayıtları ile gerçek hak durumunun birbirinden farklı olması pek çok sebepten kaynaklanabilir. Bunlardan birini, hukuki değerini kaybetmiş olan tapu kayıtlarının halen tapu sicilinde yer alması teşkil etmektedir. Hukuki değerini kaybeden kayıtların terkini, tapu sicilinin güncelliğini sağlamaya hizmet eden işlemlerden biridir. İsviçre kanun koyucusu, 2012 yılında yürürlüğe giren eşya hukukuna dair revizyonda, tapu müdürünün belirli durumlarda tapu sicilindeki kaydı re’sen terkin edebileceğine dair bir düzenlemeyi İsviçre Medeni Kanunu’na eklemiştir. Böylece hukuki değerini kaybeden kayıtların sicilden terkinini kolaylaştıran bir prosedürün yerleşmesi amaçlanmıştır. Türk Medeni Kanunu’nda ise, tapu memuruna re’sen terkin yetkisi veren açık bir düzenleme bulunmamaktadır. Bununla birlikte, muhtelif özel kanunlarda bilhassa şerhler bakımından belirli durumlara özgü olarak tapu memuruna re’sen terkin yetkisi verilmiştir. Ancak uygulamada tapu memurlarının kanunda açıkça belirtilen hallerde dahi re’sen terkin yoluna gitmediği görülmektedir.
Tescilin şartları yönünden kanuna uygun olan fakat muhtelif sebeplerle yanlış girilen bilgilerin düzeltilmesi gerekmektedir. Düzeltme işlemi bakımından Türk ve İsviçre Medeni Kanunları benzer düzenlemelere sahiptir. İlgililerin yazılı rızaları olmadıkça, tapu memuru tapu sicilindeki yanlışlığı ancak mahkeme kararı ile düzeltebilmektedir. Kanun yalnızca basit yazı yanlışlıkları bakımından tapu memuruna re’sen düzeltme yetkisi tanımaktadır. Ancak bu hükmün de uygulama bakımından bir karşılığı olduğu söylenemez. Özellikle sık karşılaşılan, malikin ad-soyad ya da baba adı gibi bilgilerinin yanlış yazılmasına ilişkin olaylarda tapu müdürlüğüne ilgililer tarafından başvuru yapılması gerekmektedir. Bunun yanında, tapu kaydındaki yanlışlığın düzeltilmesi için dava açılması da mümkündür. Ancak bu tür davalarda Yargıtay’ın önce tapu sicili müdürlüğüne başvuruyu dava şartı olarak kabul etmesi sorun yaratmış ve konunun Anayasa Mahkemesi önüne gelmesine yol açmıştır. Anayasa Mahkemesi’nin hak ihlali kararı vermesiyle birlikte, tapu kayıtlarındaki yanlış yazımların düzeltilmesi için doğrudan dava açılması mümkün hale gelmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tapu Sicili, Tapu Memuru, Terkin, Düzeltme, Türk-İsviçre Hukuku

Kaynakça

• Akçaal, Mehmet. Eşya Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
• Antalya, O. Gökhan ve Topuz, Murat: Eşya Hukuku Cilt IV/1. Ankara: Seçkin Yayınları, 2019.
• Arnet, Ruth ve Roth, Nicole. “Die Grundbuchberichtigungsklage im Kontext von Art. 976 ff. und Art. 736 Abs. 1 ZGB”, Festschrift für Isaak Meier zum 65. Geburtstag. Zürich: Schulthess Verlag, 2015.
• Ayan, Mehmet. Eşya Hukuku I: Zilyetlik ve Tapu Sicili. Ankara: Adalet Yayınevi, 2020.
• Badur, Emel ve Turan Başara, Gamze. “Terörle Mücadele Kanunu’nda Düzenlenen Yeni Bir Tasarruf Yetkisi Kısıtlaması Şerhi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2017 (128), ss. 273-306.
• Brückner, Christian ve Kuster, Mathias. Die Grundstücksgeschäfte - Schweizer Immobiliarsachenrecht für Praktiker. Zürich: Schulthess Verlag, 2021.
• Deillon-Schegg, Bettina. Handkommentar zum Schweizer Privatrecht. Zürich: Schulthess Verlag, 2016.
• Eren, Fikret. Mülkiyet Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
• Esener, Turhan ve Güven, Kudret. Eşya Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2019.
• Genna, Gian Sandro. “Der Untergang von Grundeigentum durch Naturereignisse”, Schweizerische Zeitschrift für Beurkundungs- und Grundbuchrecht, 89/2008, ss. 65-82.
• Göksu, Tarkan. Handkommentar zum Schweizer Privatrecht. Zürich: Schulthess Verlag, 2016.
• Hitz, Flurina. Handkommentar zum Schweizer Privatrecht. Zürich: Schulthess Verlag, 2016.
• Homberger, Arthur. Zürcher Kommentar zum ZGB: Band IV: Das Sachenrecht. Zürich, 1938.
• Hürlimann-Kaup, Bettina. “Die Anzeigepflicht des Grundbuchverwalters (Art. 969 ZGB und Spezialnormen)”. Schweizerische Zeitschrift für Beurkundungs- und Grundbuchrecht, 93/2012, ss. 1-17.
• Kernen, Alexander. Schweizerisches Zivilgesetzbuch. Zürich: Orell Füssli Verlag, 2016.
• Kılıçoğlu, Ahmet M. Eşya Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi, 2021.
• Mühlematter, Adrian ve Stucki, Stefan. Grundbuchrecht für die Praxis. Zürich: Orell Füssli Verlag, 2017.
• Nomer, Haluk Nami ve Ergüne, Mehmet Serkan. Eşya Hukuku. İstanbul: On İki Levha Yayınları, 2020.
• Oğuzman, Kemal; Seliçi, Özer ve Oktay-Özdemir, Saibe. Eşya Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi, 2021.
• Öncü, Azim. “Taşınmaz Satış Vaadinden Doğan Hakka İlişkin Terkin Edilmemiş Şerhin Etkisi ve Yargıtay’ın Konuya Yaklaşımı”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 11, S. 2 (2020), ss. 649-664.
• Pellascio, Michel. Schweizerisches Zivilgesetzbuch. Zürich: Orell Füssli Verlag, 2016.
• Pfammatter, Aron. Schweizerisches Zivilgesetzbuch. Zürich: Orell Füssli Verlag, 2016.
• Rüegg, Jonas. “Die Rolle des Grundbuchverwalters nach dem Vorkaufsfall”, Schweizerische Zeitschrift für Beurkundungs- und Grundbuchrecht, 99/2018, s. 133-150.
• Schmid, Jörg. Basler Kommentar, Zivilgesetzbuch II. Basel: Helbing Lichtenhahn Verlag, 2019.
• Schmid, Jürg. “Das Dienstbarkeitsrecht im Lichte der Revision des Immobiliarsachenrechts”, Schweizerische Zeitschrift für Beurkundungs- und Grundbuchrecht, 93/2012, ss. 154-169.
• Sirmen, A. Lale. Eşya Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2020.
• Thurnherr, Christoph. Handkommentar zum Schweizer Privatrecht. Zürich: Schulthess Verlag, 2016.
• Ünal, Mehmet ve Başpınar, Veysel. Şekli Eşya Hukuku. Ankara: Savaş Yayınevi, 2020.