ARABULUCULUKTA TARAFLARIN ANLAŞMASINA RAĞMEN ANLAŞMA BELGESİ DÜZENLENMEMESİ

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 337 - 360, 01.07.2024

Mesut Köksoy

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1453309

Öz

Arabuluculuk faaliyetinin sona ermesi üzerine, arabulucu tarafından bir son tutanak düzenlenir. Arabuluculuk son tutanağı, anlaşma, anlaşamama veya arabuluculuk sürecinin hangi şekilde sona erdiğini gösteren ve arabulucu tarafından düzenlenmesi zorunlu olan bir belgedir. Bunun dışında, arabuluculuk süreci sonunda taraflar uyuşmazlık konusu üzerinde anlaşmışlarsa, bir arabuluculuk anlaşma belgesi düzenleyebilirler. Anlaşma belgesi düzenlenip düzenlenmeyeceğine taraflar serbestçe karar verir. Zira Kanun’da arabuluculuk anlaşma belgesinin düzenlenmesine ilişkin bir zorunluluk bulunmamaktadır. Ancak arabuluculuk anlaşma belgesi düzenlenmemesinin bazı sakıncaları vardır. Örneğin, anlaşma belgesinin düzenlenmemesi hâlinde, tarafların anlaşmasının kapsamı ve içeriğinin açık ve kesin bir şekilde belirlenmesi mümkün olmadığı için edimler ifa edilirken problemler yaşanabilir. Ayrıca uyuşmazlığın tarafı, icra edilebilirlik şerhi alarak anlaşma belgesinin ilam niteliğinde belge olmasını sağlama ve buna dayanarak ilamlı icra takibi yapma imkânından mahrum kalır. Bununla birlikte, arabuluculuğa başvurunun amaçlarından biri, tarafların arabuluculuk süreci sonunda anlaşmalarını sağlayarak uyuşmazlıkları sona erdirmek ve mahkemenin iş yükünü azaltmaktır. Anlaşma sağlanmasına rağmen anlaşma belgesi düzenlenmemesi ise, tarafların anlaşmasının kapsamının belirlenmesi, bunun içeriğinin nasıl ispat edileceği, mahkemeye başvurulmasının mümkün olup olmadığı gibi bazı hususlar bakımından başka ihtilafların ortaya çıkmasına neden olabilecek niteliktedir. Bu bağlamda, arabuluculuk süreci sonunda anlaşma sağlanması hâlinde, anlaşma belgesinin düzenlenmesinin zorunlu kılınması, söz konusu ihtilafların önüne geçilmesini sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Arabulucuk, Anlaşma, Arabuluculuk Anlaşma Belgesi, Dava Açma Yasağı, Hak Arama Özgürlüğü

NOT REGULATE AN AGREEMENT DOCUMENT DESPITE THE AGREEMENT OF THE PARTIES IN MEDIATION

Öz

After completion of the mediation process, a final proceedings is prepared by the mediator. The final mediation proceedings is a document that must be prepared by the mediator and shows how the mediation process ended, such as agreement, disagreement. Apart from this, if the parties have agreed on the dispute at the end of the mediation process, they can issue a mediation agreement document. The parties can freely decide whether to issue an agreement document. Because there is no obligation in the Law to prepare a mediation agreement document. However, not issuing a mediation agreement document has some disadvantage. For example, if the agreement document is not prepared, problems may occur while performing the acts since it is not possible to clearly and precisely determine the scope and content of the agreement. In addition, the party to the dispute is deprived of the opportunity to obtain an enforceability annotation and to ensure that the agreement document becomes a judgment document and to pursue enforcement proceedings based on this. On the other hand, one of the purposes of applying to mediation is to end disputes and reduce the workload of the court by ensuring that the parties reach an agreement at the end of the mediation process. Failure to issue an agreement document despite reaching an agreement may lead to further disputes regarding some issues such as determining the scope of the parties’ agreement, how to prove its content, and whether it is possible to apply to the court. In this context, if an agreement is reached at the end of the mediation process, requiring the preparation of an agreement document may prevent such disputes.

Anahtar Kelimeler

Mediation, Agreement, Mediation Agreement Document, Prohibition of Litigation, Right to Legal Remedies

Kaynakça

• Akan, Pınar. Arabuluculuk ve Deniz Hukuku’na İlişkin İhtilaflarda Uygulanması. Ankara: Adalet Yayınevi, 2013.
• Akkan, Mine. “Arabuluculuk Faaliyeti Sonucunda Anlaşılan Hususlarda Dava Açma Yasağı ve Sonuçları”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 20, S. 2 (2018): 1-31.
• Alexander, Nadja. “Mediation in Practise: Common Law and Civil Law Perspectives Compared”, International Trade and Business Law Annual Vol. 6, (2001): 1-18.
• Arslan, Ramazan, Yılmaz, Ejder, Taşpınar Ayvaz, Sema ve Hanağası, Emel. İcra ve İflâs Hukuku. 8. Baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2022.
• Atalı, Murat, Ermenek, İbrahim ve Erdoğan, Ersin. Medenî Usûl Hukuku. 6. Baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2023.
• Atalı, Murat. “Zorunlu Arabuluculuğun Yargılama Hukuku Bakımından Ortaya Çıkardığı Sorunlar”, Arabuluculuğun Geliştirilmesi Uluslararası Sempozyumu, Ankara: Pozitif Matbaacılık, 2018: 137-154.
• Aydın, İsmail. Ticari Davalarda Dava Şartı Olarak Arabuluculuk. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2022.
• Azaklı Arslan, Betül. Medeni Usul Hukuku Açısından Zorunlu Arabuluculuk. Ankara: Yetkin Yayınları, 2018.
• Badur, Emel. “Arabuluculuk Anlaşma Belgesinin Borçlar Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Y. 9, S. 18, Aralık (2021): 49-87.
• Bahadır, N. Tuğçe. Hak Arama Hürriyeti Perspektifinden Arabuluculuk. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Baş, Seda. “6325 Sayılı Kanun ile Öngörülen Dava Açma Yasağının Bir İstisnası Olarak Arabuluculuk Anlaşma Belgesinin İptali”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 13, S. 1 (2022): 176-189.
• Brown, Henry ve Marriot, Arthur. ADR Principles and Practice. 2. Baskı, London: Sweet & Maxwell, 1999.
• Büyükay, Ferhat. Arabuluculuk Anlaşma Belgesi ve İcra Edilebilirlik Şerhi. Ankara: Adalet Yayınevi, 2018.
• Çelikoğlu, Cengiz Topel. “6325 Sayılı HUAK’a Göre Arabuluculuk Yoluna Başvurulması ve Çözüm Anlaşmasının Mahkeme ve İcra Usulleri ile İlişkisi”, Prof. Dr. Ejder Yılmaz’a Armağan, Cilt 1, Ankara: Yetkin Yayınları, (2014): 669-723.
• Çiçek, Mustafa, İş Hukukunda Zorunlu Arabuluculuk. 2. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Ekmekçi, Ömer, Özekes, Muhammet, Atalı, Murat ve Seven, Vural. Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk. 2. Baskı, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2019.
• Eminoğlu, Cafer ve Erdoğan, Ersin. Ticari Uyuşmazlıklarda İhtiyari ve Dava Şartı (Zorunlu) Arabuluculuk. Ankara: Adalet Yayınevi, 2020.
• Erdoğan, Ersin ve Cömert, Büşra. “Arabuluculuk Sonunda Hazırlanan Anlaşma Belgesinin Hukuki Niteliği ve Anlaşma Belgesine Karşı Başvurulabilecek Hukuki Çareler”, Terazi Hukuk Dergisi 13, S. 138 (2018): 27-47.
• Ermenek, İbrahim. Arabuluculuk Sürecinde Zayıf Tarafın Korunması. Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
• Göksu, Mustafa. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Tahkim. 5. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2023.
• Gündoğdu, Süleyman Burak. “Kira Uyuşmazlıklarında Dava Şartı Arabuluculuk Uygulaması Üzerine Bazı Düşünceler”, Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 6, S. 2 (2023): 851-880.
• İlhan, Onur. Arabuluculuk Sözleşmesi, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2020.
• Karaca Öz, Ayşe. “Arabuluculuk Anlaşma Belgesinin Aşırı Yararlanma Sebebiyle İptali”, Sakarya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11, S. 2, Aralık (2023): 1406-1428.
• Kazmaz Tepe, Büşra. “Arabuluculuk Anlaşma Belgesine İlişkin İcra Edilebilirlik Şerhi Taleplerinde Yargılama Usûlü”, Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi, Y. 5, S. 1 (2018): 125-150.
• Kekeç, Elif Kısmet. Arabuluculuk Yoluyla Uyuşmazlık Çözümünde Temel Aşamalar ve Taktikler. 2. Baskı, Ankara: Adalet Yayınevi, 2014.
• Koçyiğit, İlker ve Bulur, Alper. Ticari Uyuşmazlıklarda Dava Şartı Arabuluculuk. Ankara: Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Arabuluculuk Daire Başkanlığı Yayını, 2019.
• Korkmaz, Cansu. “Davaların Yığılmasında Dava Şartı Arabuluculuk İncelemesi”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, Y. 7, S. 2 (2022): 1365-1406.
• Korkmaz, Fahrettin ve Kıyak, Emre. “7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunuyla 6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununda Getirilen Değişikliklerin Değerlendirilmesi”, İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 4, S. 1, Haziran (2018): 31-56.
• Kurt Konca, Nesibe ve Badur, Emel. “Taşınmazın Aynına İlişkin Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Anlaşma Belgesi ve İcra Edilebilirlik Şerhi”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Y. 14, S. 56, Ekim (2023): 539-568.
• Oberhammer, Paul, Domej, Tanja ve Haas Ulrich. ZPO Schweizerische Zivilprozessordnung. Zürich: Helbing Lichtenhahn Verlag, 2013.
• Odaman, Serkan. “Arabuluculuk Tutanağına İcra Edilebilirlik Şerhi Verilmesine İlişkin Yargıtay Kararının Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 19, Prof. Dr. Şeref ERTAŞ’a Armağan, Özel Sayı (2017): 1753-1766.
• Özekes, Muhammet ve Atalı, Murat. “7036 Sayılı Yeni İş Mahkemeleri Kanunu Üzerine Eleştiri, Değerlendirme ve Öneriler”, Yeni İş Mahkemeleri Kanunu Üzerine Toplantısı (23 Aralık 2017), İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2018: 41-122.
• Özekes, Muhammet. Pekcanıtez Usûl Medenî Usûl Hukuku. 15. Baskı, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2017.
• Pekcanıtez, Hakan, Atalay, Oğuz ve Özekes, Muhammet. Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı. 11. Bası, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2023.
• Pekcanıtez, Hakan, Atalay, Oğuz, Sungurtekin Özkan, Meral ve Özekes, Muhammet. İcra ve İflâs Hukuku Ders Kitabı. 9. Baskı, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2022.
• Spühler, Karl, Tenchio, Luca ve Infanger, Dominik. Basler Kommentar Schweizerische Zivilprozessordnung. 3. Auflage, Zürich: Helbing Lichtenhahn Verlag, 2017.
• Tanrıver, Süha. Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Arabuluculuk. 2. Baskı, Ankara: Yetkin Yayınları, 2022.
• Taşpolat Tuğsavul, Melis. “Arabuluculuk Faaliyeti Sonunda Varılan Anlaşmanın Hukuki Niteliği”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 1 (2019): 333-379.
• Taşpolat Tuğsavul, Melis. Türk Hukukunda Arabuluculuk. Ankara: Yetkin Yayınları, 2012.
• Yazıcı Tıktık, Çiğdem, Arabuluculukta Gizliliğin Korunması. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2013.
• İnternet Kaynakları
• Erişim Tarihi: 13.02.2024, https://cdn.tbmm.gov.tr/KKBSPublicFile/D26/Y2/T1/WebOnergeMet ni/eae5f699-d297-49cc-8405-64435805a0f3.pdf.
• Erişim Tarihi: 13.02.2024, https://cdn.tbmm.gov.tr/KKBSPublicFile/D24/Y2/T1/WebOnergeMet ni/b210f9e6-294d-4603-8179-1be38025af41.pdf.
• Erişim Tarihi: 22.02.2024, Legalbank.