PAZARLAMACILIK SÖZLEŞMESİNDE PAZARLAMACININ BORÇLARI

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 1237 - 1268, 14.01.2025

Derviş Koç

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1492235

Öz

Ticari işletme faaliyetlerini işletme merkezinin dışındaki bölgelere de ulaştırmak ve işletmesinin müşteri çevresini genişletmek isteyen tacir, bu bölgelerde şubeler açabileceği gibi tacir yardımcılarından da istifade edebilmektedir. Şube açmanın maliyetleri ve riskleri göz önüne alındığında, özellikle iş yoğunluğunun az olduğu bölgelerde tacir yardımcıları görevlendirmek tacir açısından her zaman daha elverişli bir seçenek olmuştur. İşletme dışındaki bölgelerde yürütülecek ticari faaliyetlerin özellikle ürün veya hizmetlerin pazarlanması ve satışı gibi sınırlı iş ve işlemlerden ibaret olması halinde ise bu yardımcılardan, tacire bağlı olarak ve onun emir ve talimatları doğrultusunda hareket eden pazarlamacılar görevlendirilmesi, uygulamada en sık görülen yöntemdir. Özellikle ilaç, kozmetik, küçük ev aletleri ve oto yedek parça gibi sektörlerde faaliyet gösteren işletmeler, işletme merkezinin dışındaki farklı bölgelere bir veya birden fazla pazarlamacı göndererek ürün ve hizmetlerin satışını sağlamaktadır. Bu hususu dikkate alan Kanun koyucu, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda pazarlamacının iş sözleşmesini teşkil eden pazarlamacılık sözleşmesini, bir hizmet sözleşmesi türü olarak ayrıca ve detaylı olarak düzenlememiştir. Söz konusu düzenleme kapsamında evvela pazarlamacılık sözleşmesinin tanımı yapılmış, sonraki hükümlerde ise işçi konumundaki pazarlamacının yükümlülükleri ve yetkileriyle işveren konumundaki tacirin bu sözleşme kapsamındaki özel yükümlülükleri hüküm altına alınmıştır. c Bu çalışmada, öncelikle ticaret hayatındaki yaygınlığı sebebiyle önemli gördüğümüz pazarlamacılık sözleşmesiyle ilgili genel hususlar, ardından da bu sözleşme kapsamında pazarlamacının üstlendiği borçlar incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Pazarlamacılık Sözleşmesi, Seyyar Tüccar Memuru, Tacir Yardımcısı, Pazarlamacı, Hizmet Sözleşmesi

OBLIGATIONS OF THE TRAVELING SALESMAN IN THE TRAVELING SALESMAN CONTRACT

Öz

A merchant wishing to extend the activities of his commercial enterprise to regions outside of his business center and to expand the customer circle of his enterprise may open branches in these regions, as well as make use of merchant assistants. Considering the costs and risks of opening a branch office, it has always been a more convenient option for the merchant to employ merchant assistants, especially in regions with low business density. If the commercial activities to be carried out in the regions outside the enterprise consist of limited business and transactions such as marketing and sales of products or services, the most common method in practice is to appoint travelling salesmen who act under the merchant and in accordance with his orders and instructions. In particular, businesses operating in sectors such as pharmaceuticals, cosmetics, small household appliances and spare auto parts, send one or more travelling salesmen to different regions outside the headquarters of the enterprise to ensure the sale of products and services. Taking this into consideration, the legislator has not regulated the marketing contract, which constitutes the employment contract of the travelling salesman, as a type of service contract in detail in the Turkish Code of Obligations No. 6098. Within the scope of the said regulation, the definition of the marketing contract is made first, and in the following provisions, the obligations and powers of the travelling salesman as an employee and the special obligations of the merchant as an employer within the scope of this contract are regulated. Pursuant to these special provisions regarding the marketing contract, the travelling salesman is subject to certain special obligations specific to the marketing activity, in addition to the obligations assumed under the general service contract due to his/her employee status. Accordingly, the travelling salesman, unlike other workers under the service contract, is obliged to regularly visit customers, regularly provide information to the employer and, in certain cases, provide a guarantee to cover the employer’s damages, in addition to the obligation to perform work as an intermediary and/or to carry out all kinds of transactions on behalf of the employer who owns a commercial enterprise and outside the enterprise. In this study, firstly, the general issues related to the marketing contract, which we consider important due to its prevalence in commercial life, and then the obligations undertaken by the travelling salesman within the scope of this contract are analysed.

Anahtar Kelimeler

Travelling Salesman Contract, Merchant assistant, Commercial Law, Service Contract

Kaynakça

• Akbıyık, Cem. “Temsil Yetkisi ve Temel İlişki”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 55, sayı 4 (1997): 217-32.
• Akdeniz, Umut. “Pazarlamacılık Sözleşmesi”. Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 17, sayı 4 (2013): 1-34.
• Akkurt, Sinan Sami. “Türk Özel Hukukunda İş Sözleşmesi ile Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan Başlıca Yükümlülükler ve Anılan Sözleşmelerin Ayırt Edilmesi”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 10, sayı 2 (2008): 13-64.
• Aktay, Nizamettin, Kadir Arıcı, ve Emine Tuncay Kaplan. İş Hukuku. 4. baskı. Ankara: Gazi Kitabevi, 2011.
• Alpagut, Gülsevil. “Türk Borçlar Kanununun Hizmet Sözleşmesinin Devri, Sona Ermesi, Rekabet Yasağı, Cezai Şart ve İbranameye İlişkin Hükümleri”. Legal İHSGHD 8, sayı 31 (2011): 913-59.
• Arkan, Sabih. Ticari İşletme Hukuku. 29. baskı. Ankara: Banka ve Tİcaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2023.
• Arslan Ertürk, Arzu. Türk İş Hukukunda İşçinin Sadakat Borcu. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2010.
• Ayhan, Rıza, ve Hayrettin Çağlar. Ticari İşletme Hukuku Genel Esaslar. 15. baskı. Ankara: Yetkin Yayınları, 2022.
• Çeker, Mustafa. Ticaret Hukuku. 8. baskı. Adana: Karahan Kitabevi, 2014.
• Çelik, Nuri. İş Hukuku Dersleri. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2013.
• Demirkapı, Ertan. “Pazarlamacının Garanti Yükümlülüğü Açısından ‘Kendi Müşteri Çevresi’ Kavramı ve Eleştirisi”. Içinde Ersin Çamoğlu’na Armağan, editör Erol Uluoy, Hamdi Yasamn, Süheyl Donay, Ünal Tekinalp, ve M. Turgut Öz, 61-82. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2013.
• Ertaş, Kudret. Türk Hukukunda İşçinin Sadakat Borcu. Ankara: Şafak Yayınevi, 1982.
• Ertürk, Mümin. İşletme Biliminin Temel İlkeleri. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2006.
• Hirsch, Ernst E. Ticaret Hukuku Dersleri. C. I. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1939.
• Karayalçın, Yaşar. Ticaret Hukuku Dersleri I. Ankara: Güzel İstanbul Matbaası, 1957.
• Koç, Sedef. “Borçlar Kanunu Tasarısının Hizmet Sözleşmesi ile İlgili Yeni Düzenlemeleri”. GSÜHFD - Prof. Dr. Erden Kuntalp’e Armağan 1 (2004): 585-604.
• Meyer, Beat. Das Anstellungsverhältnis des Handelsreisenden. Zürich: Verlag Organisator, 1978.
• Mollamahmutoğlu, Hamdi, ve Muhittin Astarlı. İş Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi, 2012.
• Narmanlıoğlu, Ünal. İş Hukukku 1-Ferdi İş İlişkileri. İstanbul: Beta Yayınevi, 2012.
• Narmanlıoğlu, Ünal. “İş Kanunu’na Göre Fazla Çalışma ve Karşılığı”. Sicil, sayı 17 (2010): 27-44.
• Öz, M. Turgut. Yeni Borçlar Kanununun Getirdiği Başlıca Değişiklikler ve Yenilikler. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2012.
• Rehbinder, Manfred. Schweizerisches Arbeitsrecht. Bern: Stämpfli Verlag, 2002.
• Seliçi, Özer. Borçlar Kanununa Göre Sözleşmeden Doğan Sürekli Borç İlişkilerinin Sona Ermesi. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1977.
• Soyer, M. Polat. Rekabet Yasağı Sözleşmesi. Ankara: Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 1994.
• Sümer, Haluk Hadi. “İş Sözleşmesinin Bağımlılık Unsuru”. Sicil 5, sayı 19 (2010): 63-73.
• Süzek, Sarper. İş Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi, 2012.
• Tankut, Centel. “Türk Borçlar Kanununda Hizmet Sözleşmelerinin Tanımı ve Kurulması”. TİSK Akademi 6, sayı 12 (2011): 6-22.
• Teoman, Ömer. “Tacir Yardımcıları”. Doç. Dr. MEhmet Somer’e Armağan, 2006, 221- 304.
• Topçuoğlu, Metin. “Yeni Tacir Yardımcısı Pazarlamacı”. SDÜHFD 1, sayı 2 (2011): 27- 70.
• Topuz, Murat. “6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu Uyarınca Pazarlamacılık Sözleşmesi”. MÜHFD-HAD 19, sayı 1 (2013): 293-356.
• Tuncay, A. Can. “Pazarlamacılık (Ticacari Gezgin) Sözleşmesinin Düşündürdükleri”. Çimento İşverenler Dergisi 26, sayı 2 (2012): 4-17.
• Tunçomağ, Kenan. Türk İş Hukuku. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları, 1988.
• Uşan, Fatih M. “Eski İşçinin Sır Saklama Borcu”. Sicil 1, sayı 1 (2006): 53-70.
• Uşan, Fatih M. İş Hukukunda İş Sırrının Korunması. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2003.
• Yavuz, Cevdet, Faruk Acar, ve Burak Özen. Borçlar Hukuku Dersleri - Özel Hükümler. İstanbul: Beta Yayınevi, 2012.
• Zengin, İbrahim Çağrı. Pazarlamacılık Sözleşmesi. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2013.
• Zevkliler, Aydın, ve K. Emre Gökyayla. Borçlar Hukuku - Özel Borç İlişikileri. Ankara: Turhan Kitabevi, 2012.