INTERNATIONAL PROTECTION STATUS APPLICATIONS WITHIN THE FRAMEWORK OF ADMINISTRATIVE PROCEDURE AND ADMINISTRATIVE JURISPRUDENCE

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 635 - 661, 14.01.2025

Lale Burcu Önüt

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1542492

Öz

Administrative law is a branch of law based on statutes. People who have a certain status, become subject to the rules related to that status. According to the Law no. 6458 on Foreigners and International Protection, refugee, conditional refugee, and subsidiary protection status are international protection statutes. International protection status can be granted upon completion of the status determination process. It can be affirmed that this process is composed of four main stages. The first of these stages is the application, the second is the registration and control, the third is the interview and the fourth is the decision stage. An acceptance or rejection decision may be made upon application for international protection status. An exclusion decision from international protection in cases mentioned in article 64 of the Law no. 6458 and a decision on the inadmissibility in cases mentioned in article 72 may also be made. In cases mentioned in article 77 of the Law no. 6458 the application may be deemed withdrawn. In cases mentioned in article 79 of the Law no. 6458 the decision is made after accelerated procedure. As a rule, an objection can be made to the International Protection Evaluation Commission within ten days from the notification of decisions made on applications for international protection status. It is also possible to file a lawsuit upon administrative objection or directly in administrative jurisdiction. In this case, an intermediate appeal may be taken upon the decision of the Administrative Court. However, decisions on the inadmissibility and decisions given after accelerated procedure can only be subject to judicial review. In this situation, decisions of the administrative court shall be final. It can be indicated within the framework of administrative jurisprudence that the main problems in the process of granting international protection status are especially related to interview, the assessment of fear, risk and credibility, the need to ensure the balance between public order and individual interests, the necessity of taking into account as much as possible international reports. In this study, the stages of the process of granting international protection status in terms of administrative procedure, recourse to review procedures against decisions given upon applications are examined and the main problems relating to the process of granting international protection status are evaluated within the framework of administrative jurisprudence.

Anahtar Kelimeler

Refugee, Conditional Refugee, Subsidiary Protection, International Protection Status, Administrative Jurisdiction

İDARİ USUL VE İDARİ YARGI KARARLARI IŞIĞINDA ULUSLARARASI KORUMA STATÜSÜ BAŞVURULARI

Öz

İdare hukuku statülere dayalı bir hukuk dalıdır. Kişiler belirli bir statüye dahil olmakla söz konusu statüye ilişkin kurallara tabi olurlar. 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’na göre; mülteci, şartlı mülteci ve ikincil koruma statüleri uluslararası koruma statüleridir. Söz konusu statüler, ilgililerine statü belirleme işlemleri sonrasında verilmektedir. Bu sürecin dört temel aşamadan oluştuğu belirtilebilir. Bu aşamalardan ilki başvuru, ikincisi kayıt ve kontrol, üçüncüsü mülakat ve dördüncüsü karar aşamasıdır. Uluslararası koruma statüsüne başvuru üzerine kabul veya ret kararı verilebileceği gibi 6458 sayılı Kanun m. 64’te belirtilen durumlarda uluslararası korumanın haricinde tutulma, 6458 sayılı Kanun m. 72’de belirtilen durumlarda kabul edilmezlik kararı, 6458 sayılı Kanun m. 77’de belirtilen durumlarda başvurunun geri çekilmiş sayılmasına karar verilebilir. 6458 sayılı Kanun m. 79’da belirtilen durumlarda da hızlandırılmış değerlendirme süreci neticesinde karar verilir. Uluslararası koruma statüsü başvuruları üzerine verilen kararların tebliğinden itibaren kural olarak on gün içerisinde Uluslararası Koruma Değerlendirme Komisyonu’na itiraz edilebilir. İtiraz üzerine veya doğrudan idari yargıda dava açılabilmesi de mümkündür. Bu durumda İdare Mahkemesi’nin kararı üzerine istinaf kanun yoluna başvurulabilir. Kabul edilmezlik kararı ile hızlandırılmış değerlendirme neticesinde verilen kararlara karşı ise yalnızca yargı yoluna başvuru söz konusu olabilir. İdare mahkemelerinin bu durumda verdiği kararlar kesindir. İdari yargı kararları çerçevesinde uluslararası koruma statüsü verilmesi sürecinde yaşanan başlıca sorunların özellikle mülakat aşamasına, korku, risk ve inanılırlık değerlendirmesine, kamu düzeni ile bireysel çıkar dengesinin sağlanması ile uluslararası raporların mümkün mertebe dikkate alınması gerekliliğine ilişkin olduğu belirtilebilir. Çalışmamızda öncelikle idari usul yönüyle uluslararası koruma statüsü verilmesi sürecinin aşamaları ile başvurular üzerine verilen kararlara karşı hukuki başvuru yolları incelenmekte, ardından idari yargı kararları ışığında statü belirleme işlemlerine ilişkin başlıca sorunlar değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Mülteci, Şartlı Mülteci, İkincil Koruma, Uluslararsı Koruma Statüsü, İdari Yargı

Teşekkür

Bu çalışma 05.04.2022 tarihinde düzenlenen “International Refugee Crisis” konferansında sunulan “Status of Refugees in Recent Administrative Jurisprudence” başlıklı bildirinin güncellenmiş ve makale haline getirilmiş şeklidir.

Kaynakça

• Akıllıoğlu, Tekin. “İdari Usul ve Kişisel Verilerin Korunması”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 2, (2008): 13-27.
• Akyılmaz, Bahtiyar. “İdari İşlemlerde Gerekçe Yükümlülüğü”, Prof. Dr. A. Şeref Gözübüyük’e Armağan. Ankara: Turhan Kitabevi, 2005.
• Akyılmaz, Bahtiyar, Sezginer, Murat ve Kaya, Cemil. Türk İdare Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2023.
• Bilgin, Hüseyin. Bölge İdare Mahkemelerinin Kesin Kararları Arasındaki İçtihat Farklılığı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Bölükbaşı, Mustafa Oğuzhan. “Devlet İşlemlerinde Kanun Yolları, Merciler ve Başvuru Sürelerini Gösterme Yükümlülüğü (Anayasa’nın 40/2. Maddesi)”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Yıl: 8, Sayı: 15, (2020): 97-122.
• Çalışkan, Elif Altınok ve Seyhan, Serkan. “Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün Teşkilat Yapısı ve Hukuksal Statüsü”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 16, Sayı: 2, (2017): 119-148.
• Çaptuğ, Mehpare. İdari Usul Hukukunda Hukuki Güvenlik İlkesi. Ankara: Seçkin Yayınları, 2020.
• Çınarlı, Serkan ve Azak, Kerim. “Disiplin Cezalarında Gerekçe İlkesi”, Danıştay Dergisi, Sayı: 152 (2020): 109-141.
• Çoban, Aslıhan. “Türkiye’de Bulunan Ukraynalıların Uluslararası Koruma Statüleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, TAAD, Cilt: 15, Sayı: 58 (2024): 77-101.
• Dursun, Hasan. “Fransa’da İdari Suç ve Cezalarda Kanunilik İlkesinin Uygulanması”, TAAD, Cilt: 8, Sayı: 31, (2017): 469-516.
• Ekşi, Nuray. “2014 Yılında Kabul Edilen İdari Yargıda İstinaf Müessesesinin Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Kapsamında Açılacak İdari Davalara Etkisi”, Göç Araştırmaları Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, (2015): 12-43.
• Erkal, Atila. “Türk ve Alman Hukukunda Gerekçe Yükümlülüğü”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 17, Sayı: 1, (2009): 119-150.
• Evren, Çınar Can. “İdari Usul İlkelerinin Yönetim Hukukumuz Açısından Değeri”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 91, (2010): 110-145.
• Günday, Metin. İdare Hukuku. Ankara: İmaj Yayınevi, 2011.
• Kağıtçıoğlu, Mutlu. “Sınır Dışı Etme Kararları ile Uluslararası Koruma Kapsamındaki Kararlarda İdari Yargı Denetimi”, Adalet Dergisi, Cilt: 150, Sayı: 70, (2023): 347- 368.
• Kaya, Cemil. İdare Hukukunda Bilgi Edinme Hakkı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2005.
• Kayar, İsmail. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Borçlar Hukuku Genel Hükümler/ Özel Borç İlişkileri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2019.
• Koçak, Nazım Taha. “Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Kapsamında Avukatla Temsil Sorunu”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt: 89, Sayı: 3, (2015): 110-117.
• Ocak, Kasım. “6458 Sayılı Kanun Uyarınca Yapılan Uluslararası Koruma Başvurularının Türk İdari Yargısında Ele Alınması”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 4, (2019): 363- 393.
• Önüt, Lale Burcu. “Administrative Sanctions Arising From Visa Violation in Turkey”, Sibel Safi ve Lale Burcu Önüt, editör. Projecting Migration over the Next Twenty Years and Beyond. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing, 2022.
• Özay, İl Han. Günışığında Yönetim. İstanbul: Alfa Yayınları, 1996.
• Özkan, Işıl. Göç-İltica ve Sığınma Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2018.
• Öztürk, Burak. “Fransa ve Türkiye’de Uluslararası Koruma Statüsü Değerlendirme İşlemlerinin Yargısal Denetimi”, Ankara Barosu Dergisi, Cilt: 77, Sayı: 3, (2019): 95- 117.
• Safi, Sibel. Mülteci Hukuku. İstanbul: Legal Yayıncılık, 2017.
• Samancı, Uğur. “Dünya Sağlık Örgütü ve Normatif İşlevi”, DEÜ SBE Dergisi, Cilt: 18, Sayı: 1 (2015): 55-89.
• Samancı, Uğur. “Powers of the UN Security Council under Chapter VII of the UN Charter and Situations Giving Rise to the Mass Influx as a Threat to the Peace”, Sibel Safi ve Lale Burcu Önüt, editör, Projecting Migration over the Next Twenty Years and Beyond. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing, 2022.
• Sancakdar, Oğuz. “The Legal Status of “Conditional Refugees” in the Light of Turkish Administrative Jurisdiction Decisions”, Sibel Safi ve Lale Burcu Önüt, editör. Projecting Migration over the Next Twenty Years and Beyond. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing, 2022.
• Sancakdar, Oğuz, Önüt, Lale Burcu, Doğan Us, Eser, Turhan Kasapoğlu, Mine ve Seyhan, Serkan. İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2022.
• Sancakdar, Oğuz ve Önüt, Lale Burcu. İdari Yargılama Hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2023.
• Sur, Melda. Uluslararası Hukukun Esasları. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2020.
• Tezcan, Durmuş, Erdem, Mustafa Ruhan, Sancakdar, Oğuz ve Önok, Rifat Murat. İnsan Hakları El Kitabı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.
• Ulusoy, Ali D. İdari Yaptırımlar. İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2013.
• Ulusoy, Ali D. Türk İdare Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 2022.
• Ünlütepe, Mustafa. Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2021.