Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkezlerindeki Öğrencilerin Staj Ve Meslek Hayatında Sahip Olması Gereken Sosyal Becerilerinin Öğretmen Ve İdareci Görüşlerine Göre Belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 72 - 85, 20.12.2019

Esra Üstün Yahya Çıkılı

Öz

Bu araştırmanın amacı,
özel eğitim mesleki eğitim merkezine devam eden 
öğrencilerin staj ve iş hayatında sahip lması gereken sosyal becerilerin
öğretmen ve idareci görüşlerine göre belirlemektir. Araştırmada veriler nitel
araştırma yntemlerinden kullanılan yaı yapılandırılmış görüşme formu ile elde
edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu 2017-2018 yılında Samsun ilinde özel
eğitim mesleki eğitim merkezlerinde çalışan 20 öğretmen ve 5 idareciden
oluşmaktadır. Katılımcılarla belirlenen ilkeler doğrultusunda görüşmeler kayıt
altına alınarak düzenlenmiş ve elde edilen verilerin dökümleri yapılmıştır.
Verilerin toplanması, nitel araştırma yöntemlerinden olan yarı yapılandırılmış
görüşme tekniğiyle gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizi Nvivo programı ile
yapılmıştır. Öğretmenler genellikle staj-iş ortamında öğrencilerin grupta iş
bölümüne uyma, kıyafet temizliğine dikkat etme, yöneticilerinin verdiği
yönergelere uyma, iş arkadaşlarıyla ve tanımadığı insanlarla iletişimi sürdürme
ve sonlandırma, duygusal becerilerden olumlu-olumsuz duyguları ifade etme,
övücü sözler söyleme, toplumsal kurallara uyma, serbest zamanlarında ilişkiyi
gibi becerilere sahip olmaları gerektiği yönünde görüş bildirmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Beceri, Özel Gereksinimli Birey, Özel Eğitim Mesleki Eğitim Merkezi

Kaynakça

• Bacanlı, H (1999). Sosyal Beceri Eğitimi, Ankara, Pegem Akademi
• Baran, N (2003). İşverenlerin zihin engelli bireylerin istihdamlarına ilişkin görüş ve önerileri, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir
• Baran,N ve Cavkaytar,A (2007). İşverenlerin zihin engelli bireylerin istihdamlarına ilişkin görüş ve önerileri, Elementary Education Online, 6(2), 213-225, 2007.
• Büyüköztürk,Ş, Kılıç Çakmak,E, Akgün,ÖA, Karadeniz,Ş, Demirel,F (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara, Pegem Yayınevi
• Cavkaytar, A. ve Diken, I. H. (2006). Özel Eğitime Giriş, Ankara, Kök Yayıncılık
• Coffey,A ve Atkinson, P (1996). Making sense of qualitative data: Complementary research strategies.Thousand Oaks, CA, US: Sage Publications, Inc.
• Combs,ML ve Slaby,DA (1977) Social-Skills Training with Children,Advances in Clinical Child Psychology pp161-201
• Coşgun Başar, M (2010). Özel gereksinimi olan bireylerin okul hayatından iş hayatına geçiş becerilerinin anne-baba görüşlerine göre belirlenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çapa, B (2009). Zihin engelli ve otistik çocuğa sahip ailelerin toplumsal hayata katılmada yaşadıkları güçlüklerin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çifci-Tekinarslan, İ (2008). Zihinsel yetersizliği olan öğrenciler. İ. H. Diken (Ed.). Özel eğitime gereksinimi olan öğrenciler ve özel eğitim içinde (s. 137-165). Ankara: Pegem Akademi Yayın Eğitim Danışmanlık. Çiftçi ve Sucuoğlu, 2005).
• Çubukçu, Z. ve Gültekin, M. (2006). İlköğretimde öğrencilere kazandırılması gereken sosyal beceriler. Bilig/Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi 2006,Sayı 37,155-174.Dilekman, M., Başçı, Z., ve Bektaş, F. (2008). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin İletisim Becerileri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2).
• Erbaş, D., Kırcaali-İftar, G. ve Tekin-İftar, E. (2007). İşlevsel Değerlendirme: Davranış Sorunlarıyla Başa Çıkma ve Uygun Davranışlar Kazandırma Süreci. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Eripek, S (2009). Zihinsel Yetersizliği Olan Çocuklar. (1.bs.). Ankara: Maya Akademi Yayın Dağıtım Eğitim Danışmanlık.Ersoy ve Avcı, 2000).
• Genç, Y. ve Çat, G. (2013). Engellilerin istihdamı ve sosyal içerme ilişkisi. Akademik İncelemeler Dergisi, 8(1).
• Girli, A. ve Çorbacı Serin, G. E. (2012). Zihinsel engelli ergenlerin sosyal beceri düzeyleri ve davranış problemleri ile ebeveynlerinin genel öz yeterlilik algı düzeylerinin karşılaştırılarak incelenmesi.
• Gresham, F. M. ve Reschly, D. J. (1987). Dimensions of social competence: Method factors in the assessments of adaptive behavior, social skills and peer acceptance. Journal of School Psychology, 25(4), 367-81.
• Gündoğdu, A (2010). Bir ilköğretim okulu ve iş okulunda çalışan okul yöneticisi ve öğretmenlerin zihin engelli bireylerin işe yerleştirilmelerine ilişkin görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Gürsel, O, Ergenekon, Y ve Batu, E (2015). Gelişimsel Geriliği Olan Bireylere Okuldan İşe Geçiş Becerilerinin Kazandırılmasına İlişkin Öğretmenlerin ve Yöneticilerin Görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7
• Halpern, A (1994). The transition of youth with disabilities to adult life: A position statement in the division on career development and transition. Career Development for Exceptional Individuals, 17, 115-124.
• Kuş, E (2006). Sosyal bilimlerde bilgisayar destekli nitel veri analizi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kuş, E (2010). Nicel-Nitel Araştırma Teknikleri, Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kuzu, S (2011). Öğretmen adaylarının kaynaştırma eğitimine yönelik tutumları ve öz duyarlık düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Maag, J. W. (2005). Social skills training for youth with emotional and behavioral disorders and learning disabilities: Problems, conclusions, and suggestions. Exceptionality, 13(3), 155-172.
• MEB(2018)http://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_07/09101900_ozel_egitim_hizmetleri_yonetmeligi_07072018.pdf (Erişim Tarihi:8.7.2018)
• Özbey, F. ve Diken, İ. H. (2010). Zihinsel yetersizliği olan bireylerin iş-meslek eğitimi ve istihdamlarına yönelik Türkiye’de yapılan araştırmaların gözden geçirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 11(02), 019-042.
• Özsoy, Y., Özyürek, M. ve Eripek, S. (1994). Özel Eğitime Muhtaç Çocuklar. ‘Özel Eğitime Giriş’. Ankara: Karatepe.
• Ünal, F (2001). İstihdam Edilebilirlik Becerileri ve Bu Becerilerin Kazandırılmasına Yönelik Eğitsel Bir Model Önerisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir
• Yıldırım, A ve Şimşek, H (2009). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara
• Yıldırım, A ve Şimşek, H (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık, Ankara
• Yüksel, G (1998). Sosyal Beceri Eğitiminin Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Beceri Düzeyine Etkisi: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara Yüksel, 2001).