Üniversite Öğrenci Adaylarının Zihin Yapılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 75 - 94, 31.03.2022

Ercan Yılmaz Zeliha Zühal Güven

Öz

Gayretleri sayesinde zekâlarının ve yeteneklerinin gelişebileceğine inanan bireylerin sabit zihinli olanlardan daha hevesli, azimli ve üretken oldukları çeşitli araştırmalarda ortaya konulmuştur. Türkiye’de milyonlarca kişinin katıldığı Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nda (YKS) başarılı olmak için, istek, azim ve sebat gibi özelliklere sahip olmak gerekmektedir. Bu çalışma, katılımcıların zihin yapılarını mezun oldukları lise türü, bu lisenin kamu veya özel okul olması ve YKS’ye hazırlanırken öğretim kurslarına (dershanelere) gitme durumlarına göre incelemek ve YKS’de elde ettikleri başarıları üzerinde zihin yapılarının belirleyiciliğini araştırmak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaç doğrultusunda, 2021 yılı YKS’de ilk %2’lik dilimde olan üniversite öğrenci adaylarının kendi içinde başarı sıralamalarının Zihniyet Teorisi puan ortalamalarına göre farklılaşması test edilmiştir. Nicel araştırma yöntemleri kapsamında nedensel karşılaştırma araştırma modeli ile desenlenen çalışmada Türkiye’nin büyükşehirlerinden birinde üç okul ve iki öğretim kursunda öğrenim görmüş 291 yükseköğretim öğrenci adayı katılımcı olarak yer almıştır. Veri toplama aracı olarak Zihniyet Teorisi Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu’nun kullanıldığı bu araştırmada, katılımcıların zihin yapıları ile sınavda elde ettikleri başarı durumları ve sınav öncesindeki eğitim ortam ve olanaklarının analizi sonucunda Zihniyet Teorisi ölçme aracının alt boyutlarında farklılaşmalar olduğu ortaya çıkmıştır. YKS’de üst sıralamada olan öğrencilerin zihniyet teorileri puanlarının daha alt sırada olan öğrencilerinkinden, üniversite giriş sınavlarına özel öğretim kurslarına giderek hazırlananların zihniyet teorileri puanlarının özel öğretim kurslarına gitmeyenlerinkinden, kamu okullarından mezun olan üniversite öğrenci adaylarının zihniyet teorileri puanlarının da özel okul mezunlarınkinden daha yüksek olduğu görülmüştür. Öte yandan, Meslek Lisesinden mezun olan üniversite öğrencisi adaylarının zihniyet teorileri puanlarının araştırmadaki diğer lise grupları olan Fen ve Anadolu Lisesi mezunu öğrencilerinkinden daha düşük olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Zihniyet Teorisi, Gelişen Zihin, Yükseköğretim Kurumları Sınavı

Investigating Mindsets of University Student Candidates in terms of Some Variables

Öz

According to Mindset Theory (MT), people who believe in their potential to improve their intelligence are more motivated, resilient and productive than those with fixed mindset. In Turkey, students should be determined ant perseverant to be successful in the Higher Education Placement Exam (HEPE). This study was conducted to examine the mindset of the higher education candidates according to what school type they graduated from, whether it was a public or private school, and whether they went to private teaching courses while preparing for HEPE, and to investigate to what extent their mindset was determinant on their success in HEPE. It was tested how the success rankings of the participants in the first 2% of the HEPE in 2021 differentiated according to the MT point averages. The study was designed in the ex post facto model, and 291students took part in it. The Mindset Theory Scale (MTS) and Personal Information Form were used as data collection instruments. The analysis of the data revealed some differences in the sub-dimensions of the MTS. MT scores of the students in the upper rankings of HEPE were higher than those in the lower; the MT scores of the students attending private education courses were higher than those who did not, and the scores of the students from public schools were higher than those from private schools. On the other hand, the MT scores of the students from vocational schools were found to be lower than those from Science and Anatolian High Schools.

Anahtar Kelimeler

Mindset Theory, Growth Mindset, Higher Education Placement Test

Kaynakça

• Acuna, E. & Rodriguez, C.A. (2004). Meta-analysis study of outlier detection methods in classification. Technical paper, Department of Mathematics, University of Puerto Rico at Mayaguez, 04 Ocak 2021 tarihinde https://academic.uprm.edu/~eacuna/paperout.pdf adresinden erişilmiştir.
• Akyol, B. & Yılmaz, T. (2016). Özel okullarda markalaşma: Aydın ilindeki özel okulların markalaşma politikaları. Yönetim Bilimleri Dergisi 14(28), 385-407.
• Altunel, İ. (2018). An investigation into the relationship between mindset and foreign language anxiety. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Arcan, K. (2006). Özel Okullara Giden Lise Düzeyindeki Ergenlerin, Akademik Başarıları İle Algıladıkları Anne-Baba Tutumları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. T.C. Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Psikoloji, İnsan Bilimleri Ve Felsefe Yüksek Lisans Programı.
• Aronson, J., Fried, C.B. & Good, C. (2002). Reducing the effects of stereotype threat on African American college students by shaping theories of intelligence. Journal of Experimental Social Psychology, 38,113-125. DOI 10.1006/jesp.2001.1491
• Arslan, M. (2004). Eğitim sistemimizin kapanmayan yarası-yükseköğretime geçiş. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16(1), 37-51.
• Baran, İ.N. & Altun, T. (2014). Dershanelerin eğitim sistemimizdeki yeri ve önemi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 333-344.
• Baştürk, S. & Doğan, S. (2010). Lise öğretmenlerinin özel dershaneler hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (2), 135-157.
• Berberoğlu, G. & Kalender, İ. (2005). Öğrenci başarısının yıllara okul türlerine bölgelere göre incelenmesi: ÖSS ve PISA analizi. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 4, (7), 21-35.
• Berberoğlu, G. & Tansel, A. (2014). Does private tutoring increase students’ academic performance? Evidence from Turkey, International Review of Education, 60, 683–701. DOI 10.1007/s11159-014-9436-y
• Blackwell, L.K., Trzesniewski & Dweck, C. (2007), “Implicit theories of intelligence predict achievement across an adolescent transition: A longitudinal study and an intervention”, Child Development, 78 (1), 246-263.
• Burnette, J.L., Michelle, V. Russell , Crystal, L., Hoyt, Kasey, O. & Widman, L. (2018), An online growth mindset intervention in a sample of rural adolescent girls . British Journal of Educational Psychology (2018), 88, 428–445.
• Büyükcan, T. (2015). Dershanelerin özel okullara dönüştürülmesi sürecinde Türkiye’de sınav ekonomisi, Eleştirel Pedagoji, 7(42), 67-73.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Claro, S., Paunesku, D. & Dweck, C. (2016). “Growth mindset tempers the effects of poverty on academic achievement”, Proceedingsof the National Academy of Sciences, 113(31), 8664-8668.
• Çankaya, İ. & Demirtaş, Z. (2010). Öğretmen adaylarının görüşlerine göre üniversite iklimi ve atalet arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28), 1-9.
• Çankaya, İ. H. (2010). İlköğretim okul yöneticilerinin vicdan odaklı yaklaşım düzeyleri ile atalet algıları arasındaki ilişki. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(2), 65-74.
• Çarkit, E. & Yalçin, S. B. (2018). Üniversite öğrencilerinin düşünce hataları ve duyguları ifade etmelerinin mükemmeliyetçilik tutumlarını yordaması. Sakarya University Journal of Education, 8(1), 195-210.
• Çetingül, P.İ.T. & Dülger, İ. (2006). ÖSS başarı durumunun il bölge ve okul türlerine göre analizi, Eğitim ve Bilim, 31 (142), 45-55.
• Delibalta, M.A. (2020). The Relationship Between Mindset and Causal Attribution in the Efl Context. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Demirtaş, B. & Küçük, B. (2008). Kız meslek liselerinin günümüzdeki sorunlarına yönelik öğretmen görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 9(3), 147-159.
• Demirtaş, Z. (2010a). Liselerdeki okul kültürü ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 208-223.
• Demirtaş, Z. (2010b). Okul kültürü ile öğrenci başarısı arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 35(158), 4-11. http://213.14.10.181/index.php/EB/article/view/117/217.
• Diener, C.I. & Dweck, C.S. (1978). An Analysis of Learned Helplessness: Continuous Changes in Performance, Strategy, and Achievement Cognitions Following Failure. Journal of Personality Social Psychology, 39 (5), 940-952.
• Diener, C.I. & Dweck, C.S. (1980). An Analysis of Learned Helplessness: II. The Processing of Success. Journal of Personality and Social Psychology 1980, Vol. 39, No. 5, 940-95.
• Dweck, C. S. (1975). The role of expectations and attributions in the alleviation of learned helplessness. Journal of Personality and Social Psychology, 31, 674-685.
• Dweck, C. S. (1999). Self-theories: Their role in motivation, personality, and development. Philadelphia, PA: Psychology Press.
• Dweck, C. S. (2006). Mindset: The new psychology of success. New York, NY: Random House.
• Dweck, C. S., Davidson, W., Nelson, S. & Enna, B. (1978). Sex differences in learned helplessness: II. The contingencies of evaluative feedback in the classroom and III. An experimental analysis. Developmental Psychology, 14, 268-276.
• Dweck, C. S. & Reppucci, N. D. (1973). Learned helplessness and reinforcement responsibility in children. Journal of Personality and Social Psychology, 25, 109-116.
• Ergen, S. (2019). Exploring the relationship between teachers’ mindset and their technology self-efficacy among the secondary school EFL teachers. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Ferrari, J. R. (2001). Procrastination as self-regulation failure of performance: Effects of cognitive load, self-awareness, and time limits on “working best under pressure.” European Journal of Personality, 15, 391–406.
• George, D. & Mallery, P., (2016). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 14th ed. Routledge, Abingdon-on-Thames, UK.
• Goetz, T. E. & Dweck, C. S. (1980). Learned helplessness in social situations. Journal of Personality and Social Psychology, 39,249-255.
• Good, C., Aronson, J. & Inzlicht, M. (2003). Improving Adolescents’ Standardized Test Performance: An Intervention to Reduce the Effects of Stereotype Threat. Journal of Applied Developmental Psychology 24(6), 645-662.
• Good, C., Rattan, A. & Dweck, C. S. (2012). Why do women opt out? Sense of belonging and women’s representation in mathematics. Journal of Personality and Social Psychology, 102, 700–717. doi:10.1037/a0026659
• Gür, B. & Çelik, Z. (2009). Türkiye’de millî eğitim sistemi yapısal sorunlar ve öneriler. SETA http://file.setav.org/Files/Pdf/20121126140909_seta-turkiyede_milli_egitim_sistemi.pdf.
• Hepkul, A. (2014). Meslek lisesi tercihi sürecinin keşifsel olarak incelenmesi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 41-52.
• Hesapçıoğlı, M. & Nohutçu, A. (1999). Velilerin özel tercihlerini etkileyen faktörler ve reklâm stratejileri. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 11: 183-202.
• Işık, H. (2017). Ortaokullarda okul kültürünün incelenmesi. İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 35, 61-71.
• İpek, C. (1999). Resmi liseler ile özel liselerde örgütsel kültür ve öğretmen-öğrenci ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 5(3): 411-442. http://www.kuey.net/index.php/kuey/article/view/614
• Kamins, M. & Dweck, C. (1999) Person versus process praise and criticism: implications for contingent self-worth and coping, Developmental Psychology, 35(3), 835-47.
• Klassen, R.M., Krawchuk, L. L. & Rajani, S. (2008). Academic procrastination of undergraduates: Low self-efficacy to self-regulate predicts higher levels of procrastination. Contemporary Educational Psychology, 33 (4): 915-931.
• Koçakoğlu, M.G. & Yalçın, B. (2020). Kariyer gelişim sürecinde aile. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 6 (37): 1921-1929.
• McCutchen, K. L., Jones, M. H., Carbonneau, K. J. & Mueller, C. E. (2016).“Mindset and standardized testing over time”, Learning and Individual Differences, 45, 208-213.
• MEB (2014). Türkiye mesleki ve teknik eğitim strateji belgesi ve eylem planı 2014-2018 http://abdigm.meb.gov.tr/projeler/ois/017.pdf
• Morgil, İ., Yılmaz, A., Seçken, N. & Erökten, S. (2000). Üniversiteye giriş sınavında özel dersaneler ve ÖZ-DE-BİR tarafından uygulanan ÖSS deneme sınavlarının öğrenci başarısına katkısının ölçülmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 96-103.
• Mueller, C. & Dweck, C. (1998). Praise for intelligence can undermine children’s motivation and performance. Journal of Personality and Social Psychology, 75(1), 33–52. doi:10.1037/0022-3514.75.1.33.
• Nartgün, Ş. & Kaya, A. (2016). Özel okul velilerinin beklentileri doğrultusunda okul imajı oluşturma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(2): 153-167.
• OECD (2019). PISA 2018 Results Erişim Adresi: http://www.oecd.org/pisa/publications/pisa-2018-results-volume-vi-d5f68679-en.html.
• Özan, M.B. & Demir, C. (2011). Farklı lise türlerine göre öğretmen ve öğrencilerin okul kültürü metaforu algıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21 (2), 106-126.
• ÖSYM (2020). 2020 YKS Yerleştirme Sonuçlarına İlişkin Sayısal Bilgiler 13.12.2020 de https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2020/YKS/sayisalbilgiler26082020.pdf adresinden erişildi.
• Özdamar, K. (2003). Modern Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Özoğlu, M. (2011). Özel Dershaneler: Gölge Eğitim Sistemiyle Yüzleşmek. Seta Analiz. 18 Aralık 2020 tarihinde http://file.setav.org/Files/Pdf/ozel-dershaneler-golge-egitim-sistemiyle-yuzlesmek.pdf adresinden erişildi.
• Özsoy, C. E. (2015). Mesleki eğitim - istihdam ilişkisi: Türkiye’de mesleki eğitimin kalite ve kantitesi üzerine düşünceler. Electronic Journal of Vocational Colleges- Aralık 2015 4. UMYOS Özel Sayısı, 173-181.
• Rege, M., Hanselman, P., Solli, I. F., Dweck, C. S., Ludvigsen, S., Bettinger, E., Crosnoe, R., Muller, C., Walton, G., Duckworth, A. & Yeager, D. S. (2020). How can we inspire nations of learners? An investigation of growth mindset and challenge-seeking in two countries. American Psychologist. Advance online publication. https://doi.org/10.1037/amp0000647
• Robins, R. & Pals, J. (2002). Implicit self-theories in the academic domain: Implications for goal orientation, attributions, affect, and self-esteem change. Self and Identity, 1(4), 313-336.
• Paunesku, D., Walton, G. M., Romero, C., Smith, E. N., Yeager, D. S. & Dweck, C. S. (2015). “Mind-set interventions are a scalable treatment for academic underachievement”, Psychological Science, 26 (6), 784-793. http://dx.doi.org/10.1177/0956797615571017.
• Schmidt, J.A., Shumow, L. & Kackar-Cam, H.Z. (2017). Does mindset intervention predict students’ daily experience in classrooms: A comparison of seventh and ninth graders trajectories. Journal of Youth Adolescence, 46: 582-602. DOI: https://doi.org/10.1007/s10964-016-0489-z.
• Sönmez, M. (2008). Türkiye’de mesleki ve teknik örgün öğretimin sorunları ve yeniden yapılandırılma zorunluluğu. Eğitim ve Bilim, 33 (147), 71-84.
• Sönmez, M.A. (2006). Meslek liselerinde örgüt kültürü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 45, 85-108.
• Sriram, R. (2014), “Rethinking intelligence: The role of mindset in promoting success for academically high-risk students”, Journal of College Student Retention: Research, Theory ve Practice, 15 (4), 515-536, http://dx.doi.org/10.2190/CS.15.4.c.
• Şirin, H. (2000). Eğitim sisteminde Özel dershaneler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 2, 387-410.
• Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. Boston: Allyn and Bacon.
• TED (2005). Türkiye’de üniversiteye giriş sistemi araştırması sonuç raporu. Ankara: TED Yayınları.
• TED (2010). Ortaöğretime ve yükseköğretime geçiş sistemi Türk Eğitim Derneği. Ankara: TED Yayınları.
• TEDMEM. (2019). 2018 eğitim değerlendirme raporu (TEDMEM Değerlendirme Dizisi 5). Ankara: Türk Eğitim Derneği.
• Uygun, S. (2003). Türkiye’de Dünden Bugüne Özel Okullara Bir Bakış. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, (36), 1 ve 2, 107-120.
• Varlı, A. & Yılmaz, A. (2020). The relationship between in-service teachers’ mindset types and their efficacy beliefs in instructional strategies. IZUJED, 2 (4) 191-203. DOI: 10.46423/izujed.752446.
• Wolters, C.A. (2003). Understanding procrastination from a self-regulated learning perspective. Journal of Educational Psychology, 95 , 179-187.
• Yalın, C. (2014). Mindset, Future and the Family: Interactions between Context and Belief in Change in Predicting Self-Efficacy and Goal Orientations. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Koç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yeager, D. S. & Dweck, C. S. (2012). Mindsets that promote resilience: When students believe that personal characteristics can be developed. Educational Psychologist, 47(4): 302-314. doi: 10.1080/00461520.2012.722805
• Yeager, D. S. & Dweck, C. S. (2020). What can be learned from growth mindset controversies? American Psychologist, 75(9), 1269–1284. https://doi.org/10.1037/amp0000794
• Yeşilyurt, S. (2008). Üniversiteye giriş sınavına hazırlanan öğrencilerin dershaneleri tercih etme sebepleri ve dershanelerdeki biyoloji öğretiminin durumu üzerine bir çalışma. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 5(2), 95-114.
• Yılmaz, E. (2022). Development of Mindset Theory Scale (Growth and Fixed Mindset): A validity and reliability study. Research on Education and Psychology (REP), 6(Special Issue), 1-24.
• Yılmaz, S. & Bülbül, T. (2017). Merkezi sınavların okul kültürüne yansımalarının değerlendirilmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2): 578-617.