STRABON’UN HAYAŞA BÖLGESİ KENTLERİ; SATALA’DAN ZIMARA’YA

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 15, 11 - 39, 08.05.2018

Tahir Erdoğan Şahin

https://doi.org/10.31126/akrajournal.409340

Öz

Hellenistik ve Roma dönemleri Anadolu
kentlerinin yeri ve konumu hakkında önemli bir bilgi kaynağı Amasyalı
Strabon’un  Geographika adlı eseridir. Eserde
adı geçen kent ve yerleşim alanlarını bazıları Hayaşa Bölgesi ve bu bölge içinde yer alan Yukarı
Fırat Havzası’ndadır. Satala’dan Melitene’ye kadar  uzanan alanda bulunan yerleşim
alanlarının  bazıları MÖ. II. binlerde
inşa edilmişlerdir. Bölgedeki yerleşimler Strabon’un belirttikleriyle sınırlı
değildir. Bu kentlerin çevresinde yer alan diğer yerleşim alanları hakkında
bilgi edinilmesi, elde edilen bilgi ve veriler ışığında sağlıklı  lokalizasyon girişiminde bulunmak, yöre ve
Anadolu kültür tarihi için özel bir öneme sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Strabon, kent, yerleşim, yol, arkeolojik buluntu

THE HAYASHA REGIONAL CITIES OF STRABON: FROM STALA TO ZIMARA

Öz

An important source of information about the location of Anatolian cities is the work of Geographika by Amaseia Strabon. Some of the towns and settlements mentioned in the work are in Hayasha and the Upper Euphrates Basin in this region. Some of the settle-ments ranging from Satala to Melitene were built in 2000 B.C. The settlements in the region are not limited by mention of Strabo. Gathering information about other settle-ments around these cities and making a healthy localization attempt in the light of the data has a special significance for the history of Anatolian culture.

Anahtar Kelimeler

Strabon, city, settlement, road, archaeological find.

Kaynakça

• Alp, Sedat; Anatolia I, 1956.
• Aydın, Nafiz; Büyük Sümerce Sözlük, Ankara 2013.
• Bayram Yavuz - Erdemir Avni;Amasya Bibliyografyası Denemesi, I.Amasya Araştırmaları (2.Kitap), 13-15 Haziran 2007, Amasya Valiliği Yayınları, Amasya 2007. s. 841-875.
• Cumont F. – Cumont E.; Voyage d’exploration archéologique dans le Pont et la Petite Arménie, Studia Pontica/II. Bruxelles 1910.
• Darga, M. ; Eski Anadolu’da Kadın, İstanbul 1984.
• Garstang,J. ; Şamuha and Malatia, JNES I, 1942, s. 459.
• Goetze , A; Kizzuwatna and the Problem of Hittite Geography, New Ha-ven 1940; “Anatolia From Shuppiluliuma to the Egyptian War of Muvattalish”, His-tory of The Middle East and The Aegean Region c.1380-1000 B.C., CAH 2.2- chp XXI, Cambridge University Press 1975, s.117- 118.
• Gurney, O. R.; The Upper Land, matum elitum, Hittite Studies in Hanor of Harry- A. Hoffner Jr, (Edt. G. Beckman- R. Beal- G. McMahon), 2003, s.124.
• Hirschfeld Realoncyclopaedie der Classischen Altertumswissenschaft, Paul-Wissova. Aravene madd.
• Honigmann, Erns; Bizans Devletinin Doğu Sınırı, (çev. F. Işıltan), İstanbul 1970.
• Karakaş, Erdal; Kemaliye’nin Kuruluşu, Gelişmesi ve Fonksiyonel Özellikleri, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi/ Fırat University Journal of Social Science, C. 14, Sayı: 2, s. 19-48, Elazığ 2004, s. 22.
• Karauğuz, Güngör; Boğazköy ve Ugarit Çivi Yazılı Belgelerine göre Hitit Devletinin Antlaşma Metinleri, Konya 2002,
• Kaya, Mehmet Ali; Roma Lejyonerleri ve Anadolu, Tarih Araştırmaları - XXII/36 (2005), s.87- 96.
• KBo IV. 28 (= CTH 88): Keilschrifttexte aus Boğazköi 36,Berlin 1992.
• KUB: Keilschrifturkunden aus Boğazköi, Berlin 1921- 1991.
• Martin, J. Saint; Memoire sur I'Armenie , Paris, 1818.
• Mitford, Tymoti B. ; Cappadocia and Armenia Minor: Historical Settings of the Limes, ANRW- II. 7.2, Berlin-New York 1980, 1169-1228; - The Inscrıptıons Of Satala (Armenıa Mınor), aus: Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 115, Bonn1997 s.137–167.
• Murat, Leyla; Hitit Tarihi-Coğrafyasında Hakmiš ve İštahara Ülkelerinin Ko-numu, Tarih Araştırmaları Dergisi, S.44, Ankara 2008. s. 181-204.
• Müller-Karpe, Andreas; “Kuşaklı- Sarissa/Yukarı Ülke’de Bir Kült Merkezi”, Hititler ve Hitit İmparatorluğu, Bonn, 2002, s. 47- 475.
• Ostrogorsky, Georg; Bizans Devleti Tarihi, (çev. F. Işıltan), Ankara 1991.
• Özdemir, Mustafa; Refahiye Tarihi, İstanbul 2007.
• Pehlivan, M. ; Hayaşa, Erzurum 1991.
• Ramsay, S. W.;Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, ( Çev. M. Pektaş), İstanbul 1961.
• Saltaoğlu, Cengiz; Anadolu Türk Runik Yazıtları ve Erzincan Kemaliye Dilli Deresi Dil Anıtı, Türk Dünyası Tarih-Kültür Dergisi, S. 299, İstanbul 2011, s. 40.
• Strabon, Geographika/ Antik Anadolu Coğrafyası, (çev. Adnan Pekman), İstanbul 2000.
• Sturtevant,E. H.; Eti Dili Sözlüğü, (çev.M.B. Çelebi), İstanbul 1946.
• Şahin, Tahir Erdoğan; Hayaşa Bölgesi Tarihi-I,II, Ankara 2014.
• Texier, Charles; Küçük Asya-3, (çev. Ali Suat), İstanbul 1939/40.
• Uzunoğlu, Hüseyin; Anadolu’da Roma Lejyonları, Eski Çağ Yazıları- 2, İs-tanbul 2012, s. 98, 113.
• Ünal, Ahmet; Hititçe- Türkçe/Türkçe- Hititçe Büyük Sözlük, Ankara 2016.
• Üreten, Hüseyin; Amasya Müzesi’nde Sergilenen İki Buluntu Işığında Roma Dönemi’nde Amaseia: Neyi Biliyoruz? Neyi Bilmiyoruz?, Karadeniz Araştırmaları, Güz 2012, S. 35, s. 191-206.
• Vincet, Jorke;A Journey in The Valley of the Upper Euphrates, England 1896.
• Yarlıgaş, Oğuz; Legio XV. Apollinaris’in Doğu’daki Gorevleri ve Satala’ya Konuşlandırıldığı Tarih Üzerine, Eskiçağ Yazıları- 10, İstanbul, 2016, s. 127- 158.
• Yıldırım, Ercüment; Roma İmparatorluğu’nun Doğu Sınırını Korumak İçin Fırat Nehri Boyunca Kurulan Lejyonlar, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt/Vol.: 13 – S. 4, s. 170.
• Yüce, A. ; Amasya Müzesi, Amasya, 2004.