ERZURUMLU İBRAHİM HAKKI’NIN EĞİTİM ANLAYIŞI

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 16, 39 - 66, 11.09.2018

Mustafa Bayar

https://doi.org/10.31126/akrajournal.440346

Öz

 
Erzurumlu İbrahim Hakkı, XVIII. yüzyılda yaşayan, kimi
yaklaşımları hala orijinalliğini koruyan ilim adamlarımızdan biridir. O,
eserlerinde eğitime yönelik önemli görüşler ortaya koymuştur. Ancak düşünürümüz ile ilgili yapılan çalışmalara bakıldığında, onun eğitim
felsefesinin
yeterince araştırmaya konu olmadığı görülür. İbrahim Hakkı’nın eğitim ve öğretimle ilgili
düşüncelerini incelemek ve değerlendirmek bu makalenin
amacını oluşturmaktadır. İbrahim Hakkı’nın eğitimle ilgili görüşleri bizzat
onun eserlerinden ve onunla ilgili yapılan araştırmalardan belgesel tarama
yöntemiyle tespit edilmiştir. Dolayısıyla araştırmada doküman inceleme ve içerik analizi yöntemi
kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim-öğretim, Ahlak, Öğrenci, Öğretmen, Müfredat, çocuk eğitimi

Kaynakça

• Akot, Bülent; “Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın Cilâu’l-Kulûb Adlı Risalesi ve Tahlili”, İslami Araştırmalar Dergisi, C. 22, sayı. 3, 2011Altıntaş, Hayrani; Erzurumlu İbrahim Hakkı, MEB Yayınları, İstanbul, 1997______________; “Büyük Türk Düşünürü Erzurumlu İbrahim Hakkı Görüşleri ve Eserleri”, Diyanet Dergisi, C. 18, sayı. 3, 1979Aydın, Mehmet Zeki; Ailede Ahlak Eğitimi, Timaş Yayınları, İstanbul, 2011Bardakçı, Mehmet Necmettin; “Mevlana Perspektifinden Gençlik Problemleri ve Çözüm Yolları”, Tasavvuf İlmi ve Akademik Araştırma Dergisi (Mevlana Özel Sayısı), cilt: VI, sayı: 14, AnkaraBaşkurt, İrfan; “İslam Eğitim Tarihinde Öğretmen ve Öğrenci Profili”, Din ve Hayat: İstanbul Müftülüğü Dergisi, Sayı 2, Haziran 2007.Bayraklı, Bayraktar; Kadın, Sevgi ve Temel Haklar, Bayraklı Yayınları, İstanbul, 2007Bayraktar, M. Faruk; İslam Eğitiminde Öğretmen-Öğrenci Münasebetleri, İFAV Yayınları, İstanbul, 2010_________________; “Ailenin Eğitim Görev”, Din Eğitimi Araştırmaları, sayı. 2, 1995_________________; “İslam Eğitiminde Öğrenciler”, Ana Hatlarıyla İslam Eğitim Tarihi, Edit. Mustafa Köylü-Şakir Gözütok, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2017.Bilgin, Beyza; İslam ve Çocuk, DİB Yayınları, Ankara, 2000.Bingöl, Abdulkuddüs; “Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın İlim Anlayışı”, Felsefe Dünyası, sayı: 9, 1993Çağrıcı, Mustafa; “İbrahim Hakkı Erzurumi”, Türkiye Diyanet İslam Ansiklopedisi, C. XXI, İstanbul, 2000Çelebioğlu, Amil; Erzurumlu İbrahim Hakkı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1988Çelik, Abbas; “Bir Eğitimci Olarak Zilî”, Ekev Akademi Dergisi, C. I, sayı. 3, 1998. Dam, Hasan; “Çocukluk Dönemi Din Eğitimi”, Gelişimsel Basamaklara Göre Din Eğitimi, Edit. Mustafa Köylü, Nobel Yayınları, Ankara, 2015Dodurgalı, Abdurrahman; Ailede Din Eğitimi, Timaş Yayınları, İstanbul, 2010___________________; İbn Sina Felsefesinde Eğitim, İFAV Yayınları, İstanbul, 1995Doğan, Mebrure; Sabır Psikolojisi Pozitif Psikoloji Bağlamında Bir Araştırma, Çamlıca Yay., İstanbul, 2016Erdem, Hüsameddin; “Marifetnâme’ye Göre Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın Düşünce Dünyasından Bazı Görünümler”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı 19, Bahar 2005Erdem, Hüseyin Subhi;“Erzurumlu İbrahim Hakkı’da İnsanın Hakikati Sorunu”, İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt 2, sayı 2, Güz 2011. Erden, Münire; Öğretmenlik Mesleğine Giriş, Alkım Yayınları, İstanbul, 1998Erzurumi, İbrahim Hakkı; Marifetnâme, Sad. Turgut Ulusoy, İbrahim Hakkı Camii Külliyesini Yaptırma ve Yaşatma Derneği, İstanbul, 1987____________________; Kamil İnsan, Haz. H. Rahmi Yananlı-İlknur Kirenci, Büyüyenay Yay. İstanbul, 2015.Fazlıoğlu, Şükran; “Ta’lim İle İrşat Arasında: Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın Ders Müfredatı”, Divan İlmi Araştırmalar, sayı 18, 2005/1Gazali, Ebu Hamid Muhammed; İhyau Ulumi’d- Din, Ter. Ahmed Serdaroğlu, C III, Bedir Yay., İstanbul, 1975 _________________________; Hidayet Rehberi (Bidayetü’l-Hidaye), Haz: Veysel Akaya, İnsan Yayınları, İstanbul, 2018.Gürel, Ramazan; Din Eğitimi Açısından Kur’an’da Hz İbrahim, Çamlıca Yayınları, İstanbul, 2013Hökelekli, Hayati;“Çocuk”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, c. VIII, İstanbul, 1993İbn Cemâa, Bedruddin; İslami Gelenekte Eğitim Ahlakı, Çev. Muhammet Şevki Aydın, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2012İbn Haldun, Mukaddime, Çev: Halil Kendir, C. I, Yeni Şafak Kültür Armağanı, Ankara, 2004Kahya, Esin; “Erzurumlu İbrahim Hakkı”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. XL, 1999Karadeniz, Hayrettin; Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın Ahlak Felsefesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, 2006Kazar, Mehmet; “Erzurumlu İbrahim Hakkı Hayatı, Kişiliği ve Eserleri”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, sayı: 16, 2001Kocacık, Faruk; Aile İçi İlişkilerde Kadına Yönelik Şiddet, Sivas, 2004Koç, Ahmet; İhvan-ı Safa’nın Eğitim Felsefesi, İFAV Yayınları, İstanbul, 1999 Köylü, Mustafa; “Çocukluk Dönemi Dini İnanç Gelişimi ve Din Eğitimi”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2004, C. XLV, sayı: 2, s. 137Nazıroğlu, Bayramali; “İslam Eğitiminde Öğretmenler”, Ana Hatlarıyla İslam Eğitim Tarihi, Edit. Mustafa Köylü-Şakir Gözütok, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2017Özyılmaz, Ömer; Osmanlı Medreselerinin Eğitim Programları, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2002Pilatin, Übeydullah; “İbrahim Hakkı Hazretlerinin Osmanlı Medreselerinin Eğitim Programlarına Etkisi ve Tertib-i Ulûm”, Bütün Yönleriyle Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri Sempozyumu Bildirileri (16-18 Kasım 2011), Edit. Cengiz Gündoğdu, Erzurum, 2012Rumi, Mevlana Celaleddin-i; Mesnevi, Haz. Adnan Karaismailoğlu, C. I, Yeni Şafak Kül. Mer., İstanbul, 2004Selçuk, Ziya; Eğitim Psikolojisi, Pegem Yayınları, Ankara, 1996Şimşek, Eyüp; “Erzurumlu İbrahim Hakkı”, Klasik İslam Eğitimcileri, Edit. Mustafa Köylü- Ahmet Koç, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2016