ÖĞRETMENLİK MESLEK BİLGİSİ DERSLERİNE İLİŞKİN KARŞILAŞTIRMALI NİTEL BİR İNCELEME

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 2, 33 - 52, 29.09.2020

Melek Dönmez Yapucuoğlu Kerim Gündoğdu

Öz

Bu çalışmanın amacı 2018-2019 eğitim öğretim yılında uygulamaya konulan öğretmen yetiştirme programlarında yer alan öğretmenlik meslek bilgisi derslerinin dersi veren öğretim elemanlarının bakış açıları doğrultusunda incelemektir. Nitel bir durum çalışması olarak tasarlanan bu çalışmanın verileri doküman incelemesi ve görüşme yolu ile toplanmıştır. Doküman incelemesinde 2007 ve 2018 yıllarında YÖK tarafından yayınlanan öğretmen yetiştirme programlarında meslek bilgisi dersleri içerikleri, kredi ve ders saatleri karşılaştırılmıştır. Hazırlanan görüşme formu ile Akdeniz Bölgesinde yer alan bir üniversiteden bu dersleri vermekte olan yedi öğretim elemanı ile derslere yönelik yüz yüze görüşmeler yapılmıştır. Toplanan veriler MAXQDA 12 nitel veri analiz programı kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucuna göre önceki programda yer almayan meslek bilgisi dersleri zorunlu veya seçmeli olmak üzere programa eklenirken bazı derslerin ders içerikleri, saatleri ve kredileri değiştirilmiş ve bazı dersler ise programdan çıkarılmıştır. Öğretim elemanları meslek bilgisi derslerinin sayısının artırılmasına çoğunlukla olumlu görüş belirtirken ders saat ve kredi azlığı sebebiyle bazı derslerin uygulamalarının yapılamamasının dezavantaj olduğu belirtilmiş ve bazı önerilerde bulunmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

: Öğretmenlik meslek bilgisi, öğretmen eğitimi, öğretmen yetiştirme programları

Kaynakça

• Abazoğlu, İ., Yıldırım, O., & Yıldızhan, Y. (2016). Geçmişten günümüze Türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(6), 143-160.
• Akdemir, A. S. (2013). Türkiye'de öğretmen yetiştirme programlarının tarihçesi ve sorunları. TurkishStudies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(12), 15-28.
• Archambault, L. & Crippen, K. (2009). Examining TPACK among K-12 online distance educators in the United States. Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 9(1).
• Aslan, M., & Saglam, M. (2018). Evaluation of teaching practice course according to opinions of student teachers. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 144-162.
• Atkinson, P. A. & Coffey, A. (2004). Analysing documentary realities. In D. Silverman (Ed.), Qualitative research: Theory, method and practice (2nd ed.), London: Sage, 56–75.
• Aydın, A. (1998). Eğitim fakültelerinin yeniden yapılandırılması ve öğretmen yetiştirme sorunu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(15), 275-286.
• Aydın, R., & Sağlam, G. (2012). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının belirlenmesi (Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 257-294.
• Azar, A. (2011). Türkiye’deki öğretmen eğitimi üzerine bir söylem: Nitelik mi, nicelik mi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(1), 36-38.
• Becker, B. J., Kennedy, M. M., & Hundersmarck, S. (2003, April). Communities of scholars, research, and debates about teacher quality. In meeting of the american educational research association, Chicago.
• Beşoluk, Ş., & Horzum, M. B. (2011). Öğretmen adaylarının meslek bilgisi, alan bilgisi dersleri ve öğretmen olma isteğine ilişkin görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 44(1), 17-50.
• Bogdan, R., & Biklen, S. K. (2007). Qualitative research for education. Boston, MA: Allyn & Bacon.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Can, S., Can, Ş., & Durukan, E. (2010). Cumhuriyetten günümüze öğretmen ve öğretmenin yetiştirilmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 61-70.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative enquiry and research design: Choosing among five approaches. US: Sage Publications, inc.
• Creswell, J. W. (2014). A concise introduction to mixed methods research. Sage Publications, inc.
• Çapri, B. & Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen Adaylarının Öğretmenliğe İlişkin Tutum ve Mesleki Yeterlilik İnançlarının Cinsiyet, Program ve Fakültelere göre İncelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33–53.
• Çelikten, M., Şanal, M. & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(19), 207-237.
• Çiçek Sağlam, A. (2015). Pedagojik formasyon sertifikası programının etkililiğinin öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (2), 63-73.
• Çocuk, H., Yokuş, G., & Tanrıseven, I. (2015). Pedagojik Formasyon Öğrencilerinin Öğretmenliğe ilişkin Öz-Yeterlik ve Metaforik Algıları: Mersin Üniversitesi Örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 373-387.
• Demirel, Ö., & Kaya, Z. (2007). Eğitim bilimine giriş. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Dilekman, M. (2008). Etkili eğitim için etkili öğretmenlik. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(2), 213-221.
• Dursunoğlu, H. (2003). Cumhuriyet döneminde ilköğretime öğretmen yetiştirmenin tarihi gelişimi. Milli Eğitim Dergisi, 160, 64-74.
• Ekici, G. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenlik meslek bilgisi derslerine yönelik tutumları ile öğrenme biçimlerinin değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 111-132.
• Eraslan, A. (2009). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının" öğretmenlik uygulaması" üzerine görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 3(1), 207-221.
• Erdem, A. R. (2013). Üniversite özerkliği: Mali, akademik ve yönetsel açıdan yaklaşım. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 3(2).
• Erden, M. (1995). Öğretmen adaylarının öğretmenlik sertifikası derslerine yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(11).
• Işık, A., Çiltaş, A., & Baş, F. (2010). Öğretmen yetiştirme ve öğretmenlik mesleği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 53-62.
• Kavcar, C. (2002). Cumhuriyet döneminde dal öğretmeni yetiştirme. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 35(1-2), 1-14.
• Koehler, M.J. ve Mishra, P. (2009). What is technological pedagogical content knowledge? Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 9(1), 60-70.
• Küçükahmet, L. (2007). Evaluation of The Undergraduate Programs of Teacher Education Introduced In 2006-2007 Educational Year (2006-2007 Öğretim Yilinda Uygulanmaya Başlanan Öğretmen Yetiştirme Lisans Programlarının Değerlendirilmesi). Journal of Turkish Educational Sciences, 5(2).
• Merriam, S. B., & Tisdell, E. J. (2015). Qualitative research: A guide to design and implementation. John Wiley & Sons.
• Özkan, H. H., Albayrak, M. ve Berber, K. (2005). Öğretmen Adaylarının İlköğretim Okullarında Yaptıkları Öğretmenlik Uygulamasının Yetişmelerindeki Rolü, Milli Eğitim Dergisi, 33 (168). Erişim adresi: http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/168/index3-berber.htm
• Özkılıç, R., Bilgin, A., & Kartal, H. (2008). Evaluation of teaching practice course according to opinions of teacher candidates. Elementary Education Online, 7(3), 726-737.
• Paker, T. (2008). Öğretmenlik Uygulamasında Öğretmen Adaylarının Uygulama Öğretmeni ve Uygulama Öğretim Elemanının Yönlendirmesiyle İlgili Karşılaştıkları Sorunlar1. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(23), 132-139.
• Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. SAGE Publications, inc.
• Semerci, N. (2004). Öğrenci Görüşlerine Göre Sınıf Öğretmenliği Derslerinin İşleyişi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6–9 Temmuz 2004 Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Shulman, L.S. (1986). Those who understand: Knowledge growth in teaching. Educational Researcher, 15(2), 4-14.
• Silverman, D. (2018). Nitel verileri yorumlama. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Sivakumar, R. (2018). Teachers attitude towards teaching profession in relatıon to their self. Journal of Contemporary Educational Research and Innovations, 8(3), 283-288.
• Sönmez, V. (2008). Eğitim felsefesi (8. Baskı). AnkaraAnı Yayıncılık.
• Süngü, H., & Bayrakçı, M. (2010). Bolonya süreci sonrası yükseköğretimde akreditasyon çalışmaları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(4), 895-912.
• Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Sage publications, inc.
• Şişman, M., & Acat, M. B. (2003). Öğretmenlik uygulaması çalışmalarının öğretmenlik mesleğinin algılanmasındaki etkisi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 235-250.
• Tezcan, M. (2017). Eğitim sosyolojisi (17. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Üstüner, M. (2004). Geçmişten günümüze Türk eğitim sisteminde öğretmen yetiştirme ve günümüz sorunları. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1).
• Varış, F. (1973). Öğretmen yetiştirme üzerine. 50. yıla armağan. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47-65.
• Yazıcı, H. (2009). Öğretmenlik Mesleği, Motivasyon Kaynakları ve Temel Tutumlar: Kurumsal Bir Bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 33–46.
• Yıldırım, A. (2011). Öğretmen eğitiminde çatışma alanları ve yeniden yapılanma. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Dergisi, 1(1), 1-17.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin yayıncılık.
• Yıldırım, O., & Arhan, S. Öğretmen yetiştirme programlarındaki ders ağırlıklarının karşılaştırılması. Milli Eğitim Dergisi, 46(213), 197-218.
• Yin, R. K. (2003). Case study research and applications: Design and methods. Sage publications, inc.
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (1998). Eğitim Fakültesi Öğretmen Yetiştirme Lisans Programları. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/egitim-fakultesi-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari-mart-1998.pdf
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (2007). Eğitim fakültesi öğretmen yetiştirme lisans programları. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/egitim-fakultesi-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari.pdf
• Yükseköğretim Kurulu (YÖK). (2018). Yeni öğretmen yetiştirme lisans programları: Öğretmen yetiştirme programların güncelleme gerekçeleri, getirdiği yenilikler ve uygulama esasları. Erişim adresi: https://www.yok.gov.tr/kurumsal/idari-birimler/egitim-ogretim-dairesi/yeni-ogretmen-yetistirme-lisans-programlari