1980 ASKERİ DARBESİ SONRASINDA İKTİDARA GELEN ANAVATAN PARTİSİ İCRAATLARI HAKKINDA BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2021, , 111 - 123, 29.12.2021

Şeyda Belhan

https://doi.org/10.30913/alinterisosbil.1016753

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada 12 Eylül 1980 Darbesi sonrasında İktidara gelen ANAP sivil iktidarı ve bu iktidarın demokrasiye katkılarının incelenmesi amaçlanmıştır. ANAP’ın kurucusu Özal’ın aktif siyasete atıldığı ilk yıllarda, Milli Güvenlik Konseyi üyeleri ile ılımlı ve uyumlu bir tavır sergilediği gözlenmiştir. ANAP iktidarının ilk yıllarında, Hükümet Kararnameleri, Çankaya Köşkünde Başbakanlığa hiç sorulmadan değiştirildiği ve Özal’ın bu müdahalelere sesini çıkarmadığı ve sabırlı davrandığı görülmüştür. 1984 yılının sonlarına doğru, önce ekonomik, sonra siyasal konularda Çankaya’ya “hükümetin takdiri” açıkça bildirilmeye yani iktidar olunmaya başlanmıştır. 24 Ocak 1980 Ekonomik Tedbir Kararları enflasyonu düşürememiş, aksine enflasyonun kronik hale gelmesine neden olmuştur. Turgut Özal’ın liderliğindeki ANAP iktidarının, seçim öncesinden itibaren savunduğu değişim, farklı siyaset ve yönetim anlayışını seçim sonrasında da devam ettirdiği görülmüştür. Dönemin anketlerine göre, 12 Eylül sonrasında politikacı imajının değiştiği, “dava adamlığı” yerine daha çok “iş bitiricilik” ve “icraatçılık” söylemlerinin ön plana çıktığı tespit edilmiştir. Bu dönemde bireyci ve çıkarcı davranışların egemen kılındığı gözlenmiştir. Sosyal nitelikli harcamaların bütçedeki payı azalmış dış borç ödemelerinin payı ise sürekli yükselmiştir.

Anahtar Kelimeler

Turgut Özal, ANAP iktidarı, ANAP’ın İcraatları, Siyasi Analiz

Teşekkür

Bu çalışma, Yazar tarafından 2005 yılında tamamlanan, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü’ne sunulan ve kabul edilen “Anavatan Partisi’nin Kuruluşu ve İktidara Gelişi” başlıklı yüksek Lisans Tezinden büyük ölçüde yararlanmıştır.

Kaynakça

• Alkan, T. (2001), Anavatan Partisinin Türkiye Vizyonu. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• ANAP. (1986), Anavatan Partisi. 2.Olağan Küçük Kongresi Faaliyet Raporu. Ankara: ANAP Yayınları.
• ANAP. (1996), 1983’den 2000’li Yıllara Anavatan. Ankara: ANAP Yayınları.
• ANAP. (2000), İzmir İl Başkanlığı 8.Olağan Kongresi Faaliyet Raporu. İzmir: ANAP İzmir İl Başkanlığı.
• ANAP. (2001a), Anavatan Partisi 18.Yıl Özel Sayısı. Ankara: ANAP Yayınları.
• ANAP. (2001b), Anavatan Partisinin Türkiye Vizyonu. Ankara: ANAP Yayınları.
• Arcayürek, C. (1986), Cüneyt Arcayürek Açıklıyor - 10: Demokrasi Dur 12 Eylül 1980 (Nisan 1980 - Eylül 1980). İstanbul: Bilgi Yayınları.
• Arcayürek, C. (2000), Demokrasi Dönemecinde Üç Adam. İstanbul: Bilgi Yayınları.
• Belge, M. (1992), Anavatan Partisi ve Müttefikleri-Apolitik Bir Politik Parti, 12 yıl Sonra 12 Eylül içinde. İstanbul: Birikim Yayınları.
• Cemal, H. (1990), Özal Hikâyesi. İstanbul: Bilgi Yayınları.
• Cumhuriyet Gazetesi. 13 Kasım 1983.
• Cumhuriyet Gazetesi. 14 Kasım 1983.
• Cumhuriyet Gazetesi. 26 Mart 1984.
• Cumhuriyet Gazetesi. 9 Kasım 1983.
• Çavdar, T. (1996), Türkiye’nin Demokrasi Tarihi 1950-1995. Ankara: İmge Yayınları.
• Çölaşan, E. (1987), Selim Egeli’yle Röportaj, Biz Kırk Kişiyiz Birbirimizi Biliriz İçinde. İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Daver, B. (1968), Siyasal Bilime Giriş. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Doğan, Y. (1985), Dar Sokakta Siyaset (1980-1983). İstanbul: Tekin Yayınları.
• Donat, Y. (1987a), Yavuz Donat’ın Vitrininden 2- Buyruklu Demokrasi 1980-1983. İstanbul: Bilgi Yayınları.
• Donat, Y. (1987b), Yavuz Donat’ın Vitrininden 3- Özal’lı Yıllar 1983-1987. İstanbul: Bilgi Yayınları.
• Eroğul, C. (1991), Devlet Yönetimine Katılma Hakkı. Ankara: İmge Yayınları.
• Evren, K. (1991), Kenan Evren’in Anıları. İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Hale, W. (1996), 1789’dan Günümüze Türkiye’de Ordu ve Siyaset. İstanbul: Hil Yayınları.
• Kepenek, Y., ve Yentürk, N. (2000), Türkiye Ekonomisi. İstanbul: Remzi Yayınları.
• Kongar, E. (1987), 12 Eylül ve Sonrası. İstanbul: Say Yayınları.
• Kozanoğlu, C. (2000), Cilâlı İmaj Devri 1980’lerden 90’lara Türkiye ve Starları. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Özakman, T. (2003), 19 Mayıs 1999 Atatürk Yeniden Samsun’da. İstanbul: Bilgi Yayınları.
• Özturanlı, M. İ. (1999), Türkiye’de Laikliğin Serüveni. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
• Parla, T. (1995), Türkiye’nin Siyasal Rejimi 1980-1989. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tanör, B., Boratav, K., ve Akşin, S. (2000), Türkiye Tarihi 5- Bugünkü Türkiye 1980-1995. İstanbul: Cem yayınları.
• Taşar, M. (1994), ANAP Genel Sekreteri Mustafa Taşar’ın Parti İçi Eğitim Çalışmalarında Yaptığı 21.10.1994 Tarihli Konusma Metni, www.anap.org.tr, Erişim Tarihi: 01.02.2005.
• Turgut, H. (1986), 12 Eylül Partileri. İstanbul: ABC Ajansı Yayınları.
• Ulagay, O. (1987), Özal Ekonomisinde Paramız Pul Olurken Kim Kazandı Kim Kaybetti. İstanbul: Bilgi Yayınları.
• Ulagay, O. (1989), Özal’ı Aşmak İçin. İstanbul: AFA Yayınları.
• Uncular, B. (1992), İşte Böyle bir Meclis 1983-1991. İstanbul: Bilgi Yayınları.
• Yetkin, Ç. (1997), Vatan Sağ Olsun. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.