ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ MUSİKİ İNKILABININ YENİ SES GAZETESİ TARAFINDAN DÜZENLENEN 'ALATURKA/ALAFRANGA MUSİKİ MESELESİ' BAŞLIKLI ANKETİ ÜZERİNDEKİ YANSIMALARI

Yıl 2022, Cilt: VIII Sayı: 15, 57 - 83, 28.01.2022

Anıl Nejat Sekmen

Öz

Türkiye Cumhuriyeti, kurulduğu günden itibaren, kurucu kadrolarının siyaset, ekonomi, bilim, kültür vb. alanlarda oluşturduğu modernizm odaklı ideoloji ile birçok yenilik ve düzenlemeye sahne olmuştur. Bu ideoloji doğrultusunda atılan adımlar, diğer alanlarda olduğu gibi kültür alanında da önemli değişimlerin oluşmasına sebep olmuş ve Türk kültürünün en önemli ögelerinden biri olan Türk musikisini de etkilemiştir.
Sanayi-i Nefise Encümeni tarafından 5 Eylül 1926 yılında alınan karar sonucu, Türk musikisinin yasaklanmasına varan bir süreç içine girilmiş, devletin resmî musiki politikaları, halk ve dönemin musikişinasları tarafından tartışılmaya başlanmıştır.
Bu çalışmanın amacı, alınan karar sonucu ortaya çıkan tartışmaların, başlattığı “Alaturka/Alafranga Musiki Meselesi” başlıklı anket ile sayfalarına taşıyan Yeni Ses gazetesi üzerinden incelenmesidir. Çalışmanın amacı doğrultusunda, tarihsel araştırma modeli uygulanmış ve araştırma kapsamında Milli Kütüphanenin Süreli Yayınlar bölümünde bulunan gazetenin, kararın alındığı tarih ile anketin sonlandığı tarih arasındaki sayfaları incelenerek betimlenmiştir.
Bu araştırmadan elde edilen veriler ışığında; Cumhuriyetin kurucu kadrolarının resmî musiki politikası, alaturka musikinin yasaklanmasının doğurduğu sonuçlar, kararın halk tarafından nasıl karşılandığı ve dönemin musikişinaslarının karar hakkındaki görüşleri gibi önemli sonuçlara ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yeni Ses Gazetesi, Sanayi-i Nefise Encümeni, Türk Musikisi, Darülelhan, Alaturka/Alafranga Musiki İkilemi

Kaynakça

• Alafranga Musiki Kabul Edilecek Değildir. (1926, 09 27). Yeni Ses, s. 1,2.
• Alafranga Taraftarlarına Batarya ile Ateş! (1926, 11 23). Yeni Ses, s. 2.
• Alafranga Taraftarlarına Bir Cevap. (1926, 11 19). Yeni Ses, s. 2.
• Alaturka Musiki Lağv Edilmeli mi Edilmemeli midir? (1926, 09 25). Yeni Ses, s. 1.
• Alaturka Musiki, Türk Musikisi Değil midir? (1926, 10 05). Yeni Ses, s. 4.
• Alaturka Musikinin Lağvı Doğru Olamaz. (1926, 09 26). Yeni Ses, s. 1,2.
• Alaturka Musikiye Elveda! (1926, 10 26). Yeni Ses, s. 1,2.
• Alaturka Musikiyi Kimse Kaldıramaz. (1926, 09 28). Yeni Ses, s. 1,2.
• Alaturkacılar Beyhude Yere Kendilerini Yoruyorlar! (1926, 10 20). Yeni Ses, s. 4.
• Alaturkacılara Bir Cevap Daha. (1926, 11 18). Yeni Ses, s. 2.
• Bedii Bey’e Son Cevap. (1926, 12 10). Yeni Ses, s. 4.
• Bedii Bey’in Mugalataları. (1926, 12 05). Yeni Ses, s. 2.
• Bedii Bey'in Mugalataları. (1926, 11 25). Yeni Ses, s. 2.
• Beriş, H. E. (2008). Moderniteden Postmoderniteye. (M. Türköne, Dü.) Siyaset(8), 506.
• Biz Şarklıların, Kendimize Has Nağmelerimiz Var! (1926, 10 18). Yeni Ses, s. 2.
• Dede’nin Bestesini Kim Armonize Edebilir? (1926, 10 10). Yeni Ses, s. 3.
• Ecdat Musikisini İstihfaf Etmeyelim. (1926, 10 16). Yeni Ses, s. 2.
• Efendiler!. Alaturkayı Niçin Kaldırıyorsunuz? (1926, 10 23). Yeni Ses, s. 2.
• Encümenin Kararını Musip Bulanlar da Var. (1926, 10 11). Yeni Ses, s. 3.
• Garp Musikisini Tercih Etmeli mi Etmemeli mi. (1926, 10 24). Yeni Ses, s. 2.
• Garp Taraftarlığı İlmî Bir Hareket Değildir. (1926, 11 18). Yeni Ses, s. 2.
• Halkın Sesi. (1926, 11 08). Yeni Ses, s. 4.
• Konservatuvardan Kaldırılmış Olan Nedir? (1926, 30 09). Yeni Ses, s. 1,2.
• Mekteplerde Okunan Musiki Nedir? (1926, 11 13). Yeni Ses, s. 2.
• Memleketimizde Musiki İnkılabı Yapacak Olanlar.. (1926, 10 13). Yeni Ses, s. 4.
• Millî Musikimize Karşı Yanlış Telakkiler. (1926, 10 19). Yeni Ses, s. 2.
• Musiki Anketimiz Bitti. (1926, 12 04). Yeni Ses, s. 4.
• Musiki Hakkında Bir Mektup. (1926, 11 03). Yeni Ses, s. 4.
• Musiki Meselesinde Biraz Şuurlu Olalım. (1926, 10 21). Yeni Ses, s. 4.
• Musiki Muallimliği ve Çalgıcılık. (1926, 12 02). Yeni Ses, s. 5.
• Musikimiz Ancak Islah Edilmek İhtiyacındadır. (1926, 10 12). Yeni Ses, s. 3.
• Musikimiz Armonize Edilmeye Muhtaçdır. (1926, 10 08). Yeni Ses, s. 2.
• Musikimizde İnkılap Yapmak İsteyenlere Hitap. (1926, 10 09). Yeni Ses, s. 3.
• Musikimizin En Mütekamil Şekli Nerededir? (1926, 10 02). Yeni Ses, s. 2.
• Müstakbel Musiki, Millî ve Öz Musikimizdir. (1926, 11 01). Yeni Ses, s. 4.
• Nagamat-ı Musikiyyemizin Ulviyeti. (1926, 12 03). Yeni Ses, s. 5.
• Rauf Yekta Bey ve Garp Sanatı. (1926, 12 04). Yeni Ses, s. 4.
• Rauf Yekta Bey’den Garpçılara Şiddetli Bir Hücum! (1926, 10 03). Yeni Ses, s. 1,2.
• Rauf Yekta Bey’e Verilen bir Cevap. (1926, 10 27). Yeni Ses, s. 2.
• Rauf Yekta Beyefendi’ye Cevabım. (1926, 11 15). Yeni Ses, s. 4.
• Rauf Yekta Beyefendi’ye Cevabım -2-. (1926, 11 17). Yeni Ses, s. 2.
• Sanayi-i Nefise Encümeni Şehrimizde Toplanacak. (1926, 09 05). Yeni Ses, s. 2.
• Sanayi-i Nefise Encümeninin Müfit Mukerreratı. (1926, 09 15). Yeni Ses, s. 2.
• Şark Musikisi Esaret İçindedir. (1926, 10 06). Yeni Ses, s. 3.
• Türk Musikisini Kaldırmak Meselesi Yoktur. (1926, 09 29). Yeni Ses, s. 1,2.
• Türk Ocakları Hars Heyetine. (1926, 11 02). Yeni Ses, s. 2.
• Viyolonist Zeki Bey'in Musiki Anketimize Verdiği Cevap. (1926, 10 14). Yeni Ses, s. 1,2.
• Yeni Tembihler ve Hücumlar. (1926, 12 04). Yeni Ses, s. 4.